Tag "Ferdydurke Gombrowicza"
Powtórka według ujęć Świat jest teatrem… Aktorami ludzie. Rzeczą ciekawą zaś to, że tak często umysłom twórczym właśnie z teatrem, sceną, grą kojarzyło się ludzkie życie i świat. Do tego stopnia, że metafora świat = teatr stała się niemal alegorią – i to w jak różnych czasach. Jan Kochanowski we fraszce O żywocie ludzkim konkluduje: „wemkną nas w mieszek jako czynią łątkom”, czyli kukiełkom z przedstawienia lalek. Szekspir powtarza refleksję o świecie – teatrze w słowach Makbeta (słynne „życie
Czy w ogóle taka prawda istnieje? Czy można choć w przybliżeniu określić, czym naprawdę jest człowiek, co tkwi w jego psychice? Zadaje to pytanie Nałkowska w Granicy. Pisarka stara się znaleźć granicę moralności, której nie można bezkarnie przekroczyć – a przekroczył ją Zenon Ziembiewicz. Pyta też o to, czy jesteśmy tacy, jak o sobie myślimy, czy tacy jakimi widzą nas inni. Być może, prawda jest wypadkową między tym, co subiektywne a tym, co jest „obiektywnym” sądem zbiorowości. Kim
Cezary Baryka – bohater dojrzewający Kiedy go poznajemy, ma lat czternaście. Rozstajemy się z nim, gdy jest dorosły. To bohater tzw. powieści rozwojowej: śledzimy proces kształtowania się jego osobowości na tle wydarzeń i obyczajów określonego czasu. Polak urodzony i wychowany wśród Rosjan w Baku, dorasta w atmosferze miłości do ojczyzny. Matka wciąż wspomina rodzinne Siedlce; ojciec przedstawia mu wyidealizowaną, romantyczną wizję Polski szklanych domów – chce zachęcić go do wyjazdu.
Awangarda w prozie zarysowała się wyraźnie w twórczości Witolda Gombrowicza i Brunona Schulza. Ferdydurke Gombrowicza ma wiele cech nouveau roman. Awangardowość, czyli nowoczesność, zupełna wynalazczość wyraża się tu nie tylko w przemianie struktury gatunku, lecz także w języku postaci i narratora i w demaskatorskiej, odważnej problematyce powieści. Bruno Schulz w Sklepach cynamonowych prezentuje nowatorski ekspresjonizm, pełną symboli prozę liryczną, której odczytanie wymaga, sięgnięcia po psychoanalizę Freuda i Junga. Dramat awangardowy to domena Stanisława Ignacego Witkiewicza. Innowacje i rewolucyjne postulaty dotyczące
Ferdydurke zaliczamy do awangardowej prozy międzywojnia, a nawet spełnia ona wiele założeń nowatorskiego gatunku, tzw. nouveau roman, ukształtowanego ostatecznie dopiero w latach pięćdziesiątych we Francji! Możemy mówić zatem o prekursorstwie Gombrowicza. Nouveau roman (nowa powieść) stawia sobie za cel poznać świat za pomocą środków powieściowych. I tak: Bohater to człowiek młody, poszukujący, niedysponujący rzetelną wiedzą o świecie. Fabuła nie występuje w klasycznym układzie zdarzeń – nouveau roman znosi granice między obiektywnym światem a tym, co wyobraża sobie
Ferdydurke jest specyficzną, nowatorską powieścią Witolda Gombrowicza, która w roku 1937 – roku wydania – wywołała sporo hałasu. Dyskusje i atmosfera skandalu towarzyszyły jej narodzinom. Treść Akcja rozgrywa się w trzech scenach: szkoła, rodzina mieszczańska, wieś. Fabuła – bohater – Józio – człowiek trzydziestoletni, pisarz, zostaje „przeniesiony” do szkoły i umieszczony w klasie siedemnastoletnich uczniów. Nikt nie zauważa jego dorosłości – Józio jako uczeń uczestniczy w funkcjonowaniu szkolnej machiny. Mieszka na pensji u nowoczesnych państwa Młodziaków, gdzie
„Wielkie” lekcje polskiego w literaturze narodowej. Czy podobne? Przytoczmy trzy utwory, które wydają się najważniejsze: Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego, Ferdydurke Witolda Gombrowicza wiersz Ernesta Brylla pt. Lekcja polskiego – Słowacki. Są to trzy zupełnie różne ujęcia, ale jest coś, co je łączy. We wszystkich ważną rolę odgrywa poezja romantyczna. I nic w tym dziwnego nie ma: na lekcjach polskiego zawsze poezja romantyczna należała do kanonu tematów najważniejszych. Czy słusznie? Między innymi o
Groteska – jest zjawiskiem bardzo ważnym w literaturze współczesnej. Możemy nazwać ją zabiegiem artystycznym, którego dokonuje autor dzieła, swoistą deformacją świata przedstawionego, a najlepiej: kategorią estetyczną, której istotą jest odkształcenie realnego świata, fantastyka oraz przemieszanie elementów komizmu i tragizmu oraz sprzecznych stylów. Groteska występuje też w utworach muzycznych, w filmie i w plastyce. I – oczywiście – bynajmniej nie jest pomysłem współczesnym! W wieku XX groteska odgrywa pierwszoplanową rolę
Romantyzm – to według niektórych najważniejsza polska epoka. Pojawia się na maturach dość często, a tematem interesującym są nie tylko romantyczne wizje, dokonania, postacie i dzieła, ale dialog wszystkich późniejszych polskich pokoleń z dziedzictwem romantyków. I do tego trzeba się przygotować. Punkt wyjścia – epoka romantyzmu Nawet jeśli wypowiedź ma traktować tylko o samych reakcjach na romantyzm lub o własnych odczuciach – podmiot swoich rozważań trzeba znać. Nie bez powodu to romantyzm jest epoką, o której
