Tag "poezja średniowieczna"
Ułóż listę pytań do Śmierci, które nurtują mistrza Polikarpa. Teoretycznie mistrz Polikarp (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią) był przygotowany na spotkanie ze śmiercią – wszak prosił Boga o spotkanie z nią. Gdy jednak zobaczył nagą, chudą kobietę z gnijącymi częściami ciała i kosą w ręce, z wrażenia zapomniał na chwilę języka w gębie. Pytania, które miał zadać, umknęły mu z głowy, ale łatwo je sobie przypomni, gdy mu podpowiemy. Bo i nas, ludzi współczesnych, nurtują podobne problemy co ludzi
Interpretacja porównawcza Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią i Wywiadu Mirona Białoszewskiego. Konteksty Średniowieczne wyobrażenia śmierci Refleksja nad śmiercią towarzyszyła piśmiennictwu chrześcijańskiemu już od jego początków. Chrześcijańscy autorzy schyłku starożytności i średniowieczni twórcy bardzo chętnie podejmowali ten temat i rozwijali go w traktatach, np. O śmiertelności św. Cypriana, Księga o dobru śmierci św. Ambrożego, O śmierci św. Augustyna. W dziełach autorów średniowiecznych bardzo ważne zagadnienia to: istota śmierci, konieczność dobrego przygotowania się do niej (czyli umiejętnego pokierowania życiem doczesnym),
W obliczu śmierci – porównaj dwie wizje umierania, ukazane przez poetę średniowiecznego w wierszu Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią i dwudziestowiecznego – Mirona Białoszewskiego w wierszu Wywiad. Dusza z ciała wyleciała… Dusza z cieła wylecieła, Na zielone łące stałe. Stawszy, rzewno zapłakałe. „Czemu, duszo, rzewno płaczesz?” „Nie wola mi rzewno płakać, A ja nie wiem, kam sie podzieć.” „Podzi, duszo moja miła! Powiedę cie do rejskiego Do królestwe niebieskiego.” Julian Tuwim Piosenka umarłego Dusza
Autor Nieznany. Wprawdzie autorstwo Bogurodzicy przypisywano tradycyjnie świętemu Wojciechowi, nie potwierdza tego nauka. Legendę o rzekomym autorstwie świętego rozpropagował żyjący w XV wieku kronikarz Jan Długosz – który wspominał o tym w swojej kronice, opisując bitwę pod Grunwaldem. Bogurodzica jest jednakże tekstem anonimowym, tak jak większość tekstów średniowiecznych. Ówcześni autorzy, dla których życie na ziemi było tylko etapem w drodze do życia wiecznego, pisali nie dla własnej chwały, lecz dla chwały Bożej – Ad maiorem
O zachowaniu się przy stole (1) (2) Gospodnie, da mi to wiedzieć, Bych mogł o tem cso powiedzieć, (2) O chlebowem stole (…) (3) Przetoć stoł wieliki świeboda: Staje na nim piwo i woda, I k temu mięso i chleb, (3) I wiele jinych potrzeb, (…) (4) A mnogi jidzie za stoł Siędzie za nim jako woł, Jakoby w ziemię wetknął koł Nie ma talerza karmieniu swemu,
Wizerunek matki w utworach średniowiecznych – ukaż go na wybranych przykładach. Komentarz Temat nie jest trudny. Jak się zapewne domyślasz, najczęściej prezentowaną matką będzie Maryja – matka Zbawiciela, matka wszystkich ludzi, która wstawia się za nami u swego Syna, na której pomoc i opiekę możemy liczyć – zupełnie jak w przypadku „zwyczajnej” matki. Ten motyw często funkcjonuje w literaturze. Zwykle matka jest szczerze oddana swoim dzieciom, kształtująca ich postawy i osobowość. Razem z nimi
Matka i syn: analiza i interpretacja porównawcza Lamentu świętokrzyskiego i Elegii o… (chłopcu polskim) Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Elegia o… (chłopcu polskim) Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią, malowali, krajobrazy w żółte ściegi pożóg, wyszywali wisielcami drzew płynące morze. Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć, gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami. Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg, przemierzyłeś po
Poezja średniowieczna Bogurodzica Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja! U Twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieeleison Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy: A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kyrieeleison Lament świętokrzyski Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią O zachowaniu się przy stole Satyra na leniwych chłopów Tło epoki
Pierwszy znany polski tekst literacki, czyli zarazem pierwszy znany polski wiersz. Pierwszy znany polski utwór poetycki, który ukazał się drukiem. Ponadto żyjący w XV w. kronikarz Jan Długosz zapisał, że tę pieśń ojczystą (carmen patrium) śpiewało rycerstwo polskie przed bitwą pod Grunwaldem – w związku z tym niektórzy widzą też w Bogurodzicy pierwszy polski hymn narodowy. Bogurodzica Bogurodzica dziewica1, Bogiem sławiena2 Maryja3, U twego Syna Gospodzina4 matko zwolena5, Maryja! Zyszczy6
Motywy maryjne w średniowiecznych i współczesnych tekstach kultury. Wstęp Przypomnij wątki maryjne w zabytkach literatury polskiej: Bogurodzica – tekst prawdopodobnie z początku XIII w. Matka Boska przedstawiona jako majestatyczna pośredniczka między Bogiem a ludźmi. Otacza Ją atmosfera sacrum (świętości) i dostojeństwa. Utwór pełnił rolę zbliżoną do hymnu narodowego (śpiewany przez polskie rycerstwo pod Grunwaldem i pod Warną). Lament świętokrzyski (Posłuchajcie, bracia miła…). W tej pieśni żałobnej z XV w. Maria traci boskie rysy. Anonimowy autor upodobnił ją do zwykłej
Topos matki w poezji średniowiecznej, romantycznej i współczesnej. To temat-rzeka, ale spróbujmy choć wypunktować najważniejsze utwory i problemy. Topos matki w poezji… średniowiecznej Najdoskonalszą matką jest Maria – matka Chrystusa. W średniowiecznej literaturze i sztuce zwracano uwagę na dwa aspekty macierzyństwa Marii: matkę małego Dzieciątka, matkę cierpiącą – pod krzyżem, stabat Mater Dolorosa (Stabat Mater Jacopone da Todi i Lament świętokrzyski) i opłakującą śmierć Syna (w sztuce rozwija się tzw. motyw piety – rzeźba Michała Anioła,
Jaką wizję śmierci przedstawia anonimowy autor średniowieczny – zinterpretuj wiersz pt. Skarga umierającego. Skarga umierającego Ach, mój smętku, ma żałości! Nie mogę się dowiedzieci, Gdzie mam pirwy nocleg mieci, Gdy dusza z ciała wyleci Byłem z młodości w rozkoszy, Nie usłałem swojej duszy, Już stękam, już mi umrzeci, Dusza nie wie, gdzie się dzieci1 Com miał jimienia2 na dworze, Com miał w skrzyni i w komorze, To mi wszystko opuścici,
Jest to inaczej wiersz średniowieczny, czyli o typowej dla tej epoki kompozycji. Nazwa tego typu wiersza bierze się stąd, że: w każdym wersie zamyka się „zdanie” (lub jednorodny człon zdaniowy), „rymy” w wierszu średniowiecznym uzyskane są przez powtarzalność na końcu wersów formy gramatycznej – np. czasownika w 1. os. liczby mnogiej: ————— nosimy ————— prosimy lub np. wołacza: ————— bożycze ————— człowiecze poszczególne wersy mają różną liczbę sylab (w Bogurodzicy spotykamy pierwsze próby ustalania zgodności liczby
