Tag "praca organiczna"
Przestrzeń Dwory nad piękną rzeką Niemnem. Akcja rozgrywa się pewnego lata w latach 80. XIX w. Świat, który przedstawia Orzeszkowa, jest piękny, został skonstruowany według swoistego ładu. Siedziby tutejszych mieszkańców to: Korczyn – dwór Benedykta Korczyńskiego, Bohatyrowicze – zaścianek, Olszynka – dwór Kirłów, Osowce – siedziba Andrzejowej Korczyńskiej, Wołowszczyzna – majątek Różyca. Teren przecina Niemen i otaczają gęste lasy. Bór skrywa dwa miejsca święte odgrywające kluczową rolę w powieści: mogiłę protoplastów rodu – Jana
Praca Henryk Sienkiewicz, Szkice węglem (postulat pracy u podstaw); Bolesław Prus, Lalka (postulat pracy organicznej); Eliza Orzeszkowa, Marta (temat pracy kobiet); Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem (główna idea utworu); Bolesław Prus, Emancypantki (zagadnienie pracy kobiet). Najważniejszym utworem dowodzącym wartości pracy niechybnie jest Nad Niemnem. Tam bohaterowie, którzy żyją z pracy swoich rąk (Bohatyrowicze), są szczęśliwi, zdrowi i piękni. Próżniacy (Różyc, Kirło, Emilia) – przeciwnie: skwaszeni, brzydcy, chorzy. Praca u podstaw – to postulat ściśle związany
Należy do głównych twórców polskiego pozytywizmu. Na jej życiu, pisarstwie, światopoglądzie zaważyło w dużej mierze powstanie styczniowe. Brała udział w jego służbach pomocniczych, ukrywała w swoim domu i przewiozła do granicy Królestwa Polskiego jednego z głównych dyktatorów powstania, Romualda Traugutta. Dorobek twórczy Orzeszkowej jest niezwykle obszerny. Obejmuje w przeważającej części powieści tendencyjne i realistyczne, nowele, opowiadania, szkice krytyczne i autobiograficzne. Objętościowo dorównuje pewnie spuściźnie, jaką pozostawił po sobie Józef Ignacy Kraszewski. Mogłoby
Skąd tytuł Siłaczka? Tytułową siłaczką nazwana jest umierająca nauczycielka Stanisława Bozowska. Jak zinterpretować tytuł? Jako zmaganie z przeciwnościami losu, siłowanie się z życiem (od siłować się – mocować się, zmagać się). Od pracy ponad siły, którą wykonywała Stasia, czyli pracy wymagającej większego wysiłku niż na to pozwalały jej możliwości. Ciężka praca doprowadziła ją do wyczerpania, choroby i śmierci. Czy daremnie? Udało jej się oświecić część ludzi ze wsi. Od ogromnej siły woli, jaką
Przedstaw koncepcję ocalenia narodu ukazaną w dziełach wybranych pozytywistów polskich. Ważne dzieła Lalka Bolesława Prusa, Do młodych, Nad głębiami Adama Asnyka, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, Szkice węglem Henryka Sienkiewicza, Rota Marii Konopnickiej. Zacytuj Bo, panowie, najpierw myślmy o tym, ażeby podźwignąć nasz nieszczęśliwy kraj. (Bolesław Prus, Lalka) My, widzisz, Polacy, zawsze robimy projekta nie zgromadziwszy środków, a nawet nie pytając, czy w ogóle nasze środki wystarczą. No i tak nam
PRACA ORGANICZNA – hasło polskich pozytywistów, związane z założeniem (→ organicyzmu). Głosili oni konieczność pracy nad każdym członem organizmu, jakim jest społeczeństwo, gdyż każda część jest równie ważna i potrzebna innym. Praca oznacza tu reformowanie, uświadamianie i oświecanie całego „organizmu” – np. warstw niższych potrzebujących pomocy ludzi światłych, lecz także uzdrawianie zepsutych moralnie chorych warstw wyższych.
Lojalizm i trójlojalizm Po fiasku wielkich planów i marzeń związanych z osobą Napoleona nastał czas „małego realizmu”. Jego praktyczną formę stanowił lojalizm, czyli ugoda, oraz legalna walka polityczna w określonych przez zaborców ramach ustrojowo-prawnych. Po kongresie wiedeńskim nurt lojalistyczny cieszył się nawet znaczącym poparciem społecznym. W Wielkim Księstwie Poznańskim do ugody zmierzał z kolei namiestnik, książę Antoni Radziwiłł, a w Rzeczypospolitej Krakowskiej prezes jej Senatu, Stanisław Wodzicki. Wysiłki lojalistów nie przyniosły trwałych efektów, a represje, które spadły na
Niezupełnie. Postulowali raczej chwilowe odłożenie broni. Wszak Polacy byli już zanadto wyczerpani walką – część zginęła w powstaniach, niektórzy zostali osądzeni i zesłani w głąb Rosji, wielu wyemigrowało w obawie przed represjami. Polska (choć pod zaborami) potrzebowała odnowy gospodarczej, przezwyciężenia biedy w środowiskach wiejskich i miejskich. Nie spełniło się romantyczne wezwanie wykorzystane przez przywódców powstania styczniowego w odezwie do narodu: Ty, który wczoraj byłeś pokutnikiem i mścicielem, jutro musisz być i będziesz bohaterem i olbrzymem. Dlatego walczących bohaterów pozytywiści zamienili
Program pozytywizmu w Nad Niemnem Oprócz etosu pracy jest jeszcze kilka zagadnień, które porusza pisarka-pozytywistka. Oto wybrane przykłady: Potrzebę nauki (scjentyzm) udowadnia m.in. osoba Witolda, który jest pozytywną postacią, ma wiele planów na przyszłość – a to dzięki naukom, które pobiera i które będzie umiał spożytkować. Utylitaryzm. Ludzie muszą być użyteczni dla kraju, społeczeństwa. Wystarczy popatrzeć na los tych, którzy są „pasożytami”: Emilii, Różyca, Zygmunta, Kirły. Są bezużyteczni, niezbyt szczęśliwi, nie
Nowele pozytywizmu Druga połowa lat siedemdziesiątych XIX wieku to złoty okres polskiej nowelistyki. Nowela okazała się gatunkiem świetnym do tego, by wzruszać, pokazywać, pouczać i propagować. O rodowodzie noweli zapamiętaj! Klasyczna postać noweli ukształtowała się we Włoszech w epoce renesansu – przede wszystkim pod piórem Giovanniego Boccaccia, autora Dekameronu (słynna teoria sokoła). W Polsce nowela pojawia się na dobre dopiero w okresie pozytywizmu – ale za to od razu jako jeden
Pozytywizm polski to w równej mierze program społeczno-ideowy, jak i literacki. O pozytywizmie zachodnioeuropejskim (używamy tego terminu wyłącznie w odniesieniu do filozofii, myśli społecznej, nie całej epoki literackiej, jak w przypadku Polski) mówi się, że: to ideologia zwycięskiej burżuazji, wiek pary i elektryczności. Polska nie może się porównywać z krajami zachodnimi ani pod względem rozwoju cywilizacyjnego, ani ekonomicznego. Zupełnie inna była też w Polsce sytuacja społeczna. Programy pozytywistów zachodnich były dla Polaków jedynie wizją,
Zacznij Lalka Bolesława Prusa to jedna z największych powieści polskiego pozytywizmu. Jej główny bohater – kupiec Stanisław Wokulski – to człowiek, którego osobowość kształtowała się w dobie romantyzmu, ale dorosłe życie upływało w czasach pozytywizmu. Epoki te były tak skrajnie różne, że trudno sobie wyobrazić, iż w jednym bohaterze mogą skupić się cechy zarówno romantyka, jak i pozytywisty. Ale tak właśnie jest w przypadku Stanisława Wokulskiego. Cechy pozytywistyczne Każdy bohater pozytywistyczny powinien w swoim życiu dążyć do
