Na podstawie poznanej literatury średniowiecza możemy mówić o trzech wzorcach parenetycznych – czyli ideałach, wzorach do naśladowania propagowanych w tej epoce.
- Ideał rycerza – wzorem takim jest np. Roland ze słynnej francuskiej Pieśni o Rolandzie.
- Ideał władcy – tu za przykład może nam posłużyć portret Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego, jaki kreśli Gall Anonim w Kronice polskiej.
- Ideał świętego (ascety), a przykładem takiego wzoru osobowego może być św. Aleksy z Legendy o św. Aleksym.
Oprócz tych podstawowych propozycji średniowiecznej literatury warto wspomnieć także postawę św. Franciszka z Asyżu. To także wzór parenetyczny – model wiary radosnej, pełnej miłości do bliźnich, natury, świata. Można zaryzykować twierdzenie, że jest to swoisty wariant wzoru świętego. Tak, lecz zwróćmy uwagę, że bardzo odmienny, uniwersalny, wciąż aktualny – kontynuowany np. przez współczesnego nam ks. Jana Twardowskiego w jego poezji.
Średniowieczne wzorce osobowe
Wzór władcy
przykłady:
• król Karol Wielki,
• król Artur,
• Bolesław Chrobry.Cechy:• mądrość,
• duma,
• miłosierdzie,
• pobożność,
• odwaga,
• spryt.
Wzór świętego
przykłady:
• św. Aleksy,
• św. Szymon Słupnik,
• św. Kinga.Cechy:
• pobożność,
• ubóstwo,
• umartwianie ciała,
• medytacja,
• męczeństwo,
• zdolność do czynienia cudów.
Wzór rycerza
przykłady:
• Roland (Pieśń o Rolandzie),
• bohaterowie cyklu o rycerzach Okrągłego Stołu.Cechy:
• honor, odwaga, męstwo,
• wierność danemu słowu i damie serca,
• pobożność,
• mistrzostwo w rycerskim rzemiośle.
Zobacz: