Udowodnij, że Pan Tadeusz Mickiewicza spełnia wymagania gatunku, jakim jest epos.

Często słyszy się, że Pan Tadeusz to epopeja narodowa lub epopeja szlachecka. Określenia tego używa się jednak nie tylko dla podkreślenia roli i wagi, jaką spełnia dzieło to w historii literatury polskiej. Bez wątpienia jest to jeden ze skarbów polskich zasobów, lecz zasługuje na miano eposu również ze względu na rygorystyczną kompozycję według zasad tego gatunku.

  • Epos jest wielkim, rozbudowanym utworem wierszowanym, tu trzynastozgłoskowcem, który przedstawia dzieje bohaterów na tle wydarzeń historycznych, przełomowych dla danej społeczności. W Panu Tadeuszu tym wydarzeniem jest przemarsz wojsk Napoleona przez Europę, postacie to Soplicowie, Horeszkowie i cała społeczność litewskiej prowincji.
  • Epos rozpoczyna się inwokacją. Nie ma chyba słynniejszej apostrofy polskiej jak: „Litwo, ojczyzno moja” Mickiewicza. Poeta zwraca się do odległej ojczyzny i Matki Boskiej, prosząc, jak to w inwokacji być powinno, o pomoc w tworzeniu dzieła.
  • Realizm szczegółu – czyli metoda opisywania rzeczy z epicką dokładnością, tak, że na podstawie tego opisu można by odmalować daną rzecz z fotograficzną dokładnością. Tak opisywane są: słynny serwis rodowy, strój zaręczynowy Zosi, rodzaje grzybów i drzew litewskich itd.
  • Epizodyczność akcji – wiele jest w Panu Tadeuszu epizodów – opisy przyrody, spór Rejenta i Asesora o psy, gra Jankiela – nie stanowią przecież głównej osi wydarzeń, a spełniają ważną rolę w utworze.
  • Retardacja – czyli obecność takich partii utworu, które zatrzymują akcję, opóźniają następne wydarzenia, tym samym mobilizują czytelnika, pogłębiając ciekawość. Liczne opisy w Panu Tadeuszu spełniają tę rolę – znów opisy przyrody, nieba, obyczajów, grzybów, serwisu, strojów itd.
  • Narrator – jest tu w przeważającej części trzecioosobowy, zdystansowany, przedstawia odbiorcy osoby i wydarzenia, sam zaś swoje uczucia ujawnia tylko w Inwokacji. W toku narracji Pana Tadeusza zauważamy obecność jeszcze jednego narratora – głosu, który wyraża opinie lub poglądy ogółu, nie wszystko wie do końca, często przedstawia domysły, używa słów podobno, mówiono – tak jak w przypadku opowieści o Księdzu Robaku.
  • Bohater zbiorowy – ta cecha eposu jest tu także realizowana. Bohaterem jest szlachta – zróżnicowana wewnętrznie, czasem nieco idealizowana, lecz szlachta polska doby napoleońskiej – dlatego też często utwór nazywany jest epopeją szlachecką.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Wskaz cechy eposu w Panu Tadeuszu

Jakie cechy wskazują, że Pan Tadeusz jest eposem?

Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy?

Jakie cechy wskazują, że Pan Tadeusz jest eposem?

Epos na przestrzeni wieków

Odwołując się do lektury, wskaż podobieństwa i różnice eposu polskiego Pana Tadeusza i Iliady

Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy?

 

Pan Tadeusz jako epopeja narodowa

Udowodnij, że Pana Tadeusza Adama Mickiewicza można określić mianem epopei narodowej.