Sprawdź swoja wiedzę ze średniowiecza
1. Apokryf to:
a) bezpośredni zwrot do kogoś, stosowany w utworach poetyckich,
b) forma dziennika, w którym na bieżąco zapisywano wydarzenia z życia publicznego lub rodzinnego,
c) tekst o charakterze religijnym, prezentujący wątki biblijne, nie zaliczany do zestawu ksiąg kanonicznych.
. Styl gotycki charakteryzuje się:
a) grubymi murami,
b) strzelistością budowli,
c) półkolistymi łukami,
d) dużymi, ostrołukowymi oknami.
3. Wymień przynajmniej trzy średniowieczne utwory świeckie.
a) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. Egzemplum to:
a) jeden egzemplarz książki, unikat,
b) człowiek, który żyje przykładnie,
c) obraz w literaturze będący przykładem prawidłowych postaw i zachowań.
5. Wylicz przynajmniej cztery cechy literatury średniowiecznej.
a) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
d) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
6. Które z wymienionych zabytków należą do stylu romańskiego?
a) zamek w Malborku,
b) kolegiata w Tumie pod Łęczycą,
c) klasztor w Wąchocku,
d) kolegiata w Wiślicy.
7. Przyporządkuj filozofów do filozofii, które głosili:
a) św. Franciszek ………………………………………………….,
b) św. Augustyn …………………………………………………….,
c) św. Tomasz ……………………………………………………….,
1) filozofia dramatyczna,
2) filozofia harmonijna,
3) filozofia radosnej wiary w Boga.
8. W jakich utworach literatury średniowiecznej występowali następujący władcy:
a) Karol Wielki,
b) król Artur,
c) król Marek,
d) król Bolesław Chrobry.
1) Kronika Polska Galla Anonima ………………………………………………,
2) Pieśń o Rolandzie ………………………………………………………………..,
3) Dzieje Tristana i Izoldy ………………………………………………………….,
4) Opowieść o królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu …………………………………………..
9. Jaki styl architektoniczny reprezentuje budowla przedstawiona na zdjęciu?
a) neoklasycyzm,
b) romański,
c) gotyk.
10. Jakie znasz teksty średniowieczne podejmujące motyw maryjny?
a) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
11. Jaki powtarzający się w literaturze motyw odnajdziesz w dziełach sztuki przedstawionych na zdjęciach?
a) 
b) 
c)
a)…………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) …………………………………………………………………………………………………………………………………….
12. Który z filozofów średniowiecznych głosił, że należy kochać wszystkie istoty żyjące, był przeciwnikiem ascezy, poetą i został patronem ekologów?
a) św. Tomasz z Akwinu,
b) św. Franciszek z Asyżu,
c) św. Augustyn.
13. Który święty:
a) zabił smoka ……………………………………………………………………………………………………………………,
b) żył na słupie ……………………………………………………………………………………………………………………,
c) był zabijany dwa razy – strzałami z łuku i pałkami żołnierzy ………………………………………………………………………………………….,
d) przenosił Chrystusa przez rwącą rzekę ………………………………………………………………………………………………………………………
14. Jaki styl architektury reprezentuje katedra opisana w wierszu Juliana Przybosia?
To nie katedra, to ciężar
kamieni wydźwigniętych
od oczu do lazuru –
Błysk wielosiecznych kolorami mieczy
odciął wnętrze od murów
czyżby prawa ciążenia
zwyciężył i przestrzenie zmieniał?
Krążę z tobą pod strażą witraży.
Julian Przyboś
Odp. ………………………………………………………………………………………………….
15. Teocentryzm dominował w światopoglądzie średniowiecznym. Charakteryzował się:
a) umieszczeniem Boga w centrum wszechświata i wszelkiego istnienia,
b) wiarą, że Bóg stworzył świat, ale nie ingeruje w jego losy,
c) wiarą, że Bóg nie istnieje.
16. Które gatunki literackie powstały w epoce średniowiecza a które zostały przyjęte z antyku?
a) żywoty świętych,
b) carmina (pieśni),
c) dramaty religijne,
d) tragedię.
a) z antyku …………………………………………………………………………………………………………………………………….
b) ze średniowiecza …………………………………………………………………………………………………………………………
17. Edward Stachura, współczesny poeta napisał Wielki Testament w podtytule napisał „… mały zostawiam sobie na ukojenie”. Do jakich utworów średniowiecznych nawiązuje poeta?
Odp. ………………………………………………………………………………………………….
18. O jakim dziele sztuki średniowiecznej pisze Konstanty Ildefons Gałczyński?
Matko rękę mi podasz.
Ja teraz rzeźbię ołtarz. […]
Matko, matko, mój skarbie,
koniam wyrzeźbił także;
strzemię i Zwiastowanie
wszystko w złocie się pali
i zamki blankowane,
i owieczki na hali. […]
A tu widzisz? Tu Maria
i Jan, i gwiazdki małe,
a te szaty wiatr targa
bo wiatr też wystrugałem.
Konstanty Ildefons Gałczyński
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
19. Jaki święty przedstawiony jest na obrazie i opisany w wierszu Leopolda Staffa?
Odarty z pozłocistej zbroi pretoriańskiej,
Przytroczony do drzewa i przez pełnych buty
Zbirów na smukłym ciele strzałami pokłuty,
W nienagannej piękności jak posąg pogański.
Leopold Staff
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
20. Historiografia to:
a) dziedzina literatury obejmująca żywoty świętych,
b) cecha utworów literackich polegająca na tym, że twórcy chętnie zajmowali się historią swoich krajów i często umieszczali akcję utworów w czasach historycznych,
c) dziejopisarstwo, dział literatury, w którym umieszcza się gatunki o treści historycznej.
1. O kim opowiada wiersz Jerzego Harasymowicza?
Gdy spał
mój patron
święty …
z chorągwi jego
zrobiłem
czerwony wsyp
blachę groźną
chłopu dałem
na pokrycie stajenki
smoka
w krowę zamieniłem…
Jerzy Harasymowicz
22. Wymień znane ci średniowieczne tłumaczenia Biblii.
a) …………………………………………………………………………………………………………….
b) …………………………………………………………………………………………………………….
c) …………………………………………………………………………………………………………….
d) …………………………………………………………………………………………………………….
23. Kto jest autorem Pieśni słonecznej?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………….
24. Psałterz to tłumaczenie, której części Pisma Świętego?
a) Księgi Hioba,
b) Księgi Psalmów,
c) Starego Testamentu,
d) Listów Apostolskich.
25. Co było cechą charakterystyczną średniowiecznych gatunków:
a) misteria …………………………………………………………………………………..,
b) miracle ……………………………………………………………………………………,
a) moralitety ………………………………………………………………………………..,
1) alegoryczność występujących postaci i everyman jako bohater,
2) tematyka religijna zaczerpnięta ze Starego lub Nowego Testamentu,
3) cuda i obrazy z życia Maryi Panny, świętych i męczenników.
Odpowiedzi:
1. c
2. b, d
3.
a) O zachowaniu się przy stole
b) Satyra na leniwych chłopów
c) Pieśń o Rolandzie
4. c
5.
a) anonimowość,
b) uniwersalizm,
c) dwujęzyczność,
d) teocentryzm.
6. b, c
7.
a) – 3
b) – 1
c) – 2
8.
a) – 2
b) – 4
c) – 3
d) – 1
9. – c
10.
a) Bogurodzica;
b) Posłuchajcie, bracia miła
11.
a) Matka Boska pod Krzyżem (Stabat Mater Dolorosa)
b) Motyw tańca śmierci (danse macabre)
d) Motyw prośby deesis
12. – b.
13.
a) św. Jerzy;
b) św. Szymon Słupnik;
c) św. Sebastian;
d) św. Krzysztof
14. gotyk
15. a.
16.
a) z antyku – b, d;
b) ze średniowiecza – a, c;
17. Do Francoisa Villona Wielkiego Testamentu
18. O Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza
19. Święty Sebastian
20. c.
21. o świętym Jerzym
22.
a) Biblia królowej Zofii
b) Wulgata
c) Septuaginta
d) Psałterz floriański
23. Święty Franciszek
24. b.
25.
a) 2
b) 3
c) 1
Zobacz: