Wola mocy, wola życia, wola śmierci. Scharakteryzuj pokrótce filozofię końca XIX w.
Zacznij:
Filozofia, którą fascynowali się moderniści, jest raczej mroczna. Nie stroni od obrazoburstwa i poglądów bardzo kontrowersyjnych. Najważniejsze nazwiska to: Arthur Schopenhauer, Fryderyk Nietzsche i Henri Bergson.
Rozwiń:
Odnieś zawarte w temacie określenia do odpowiednich prądów filozoficznych:
- Wola mocy – to termin z filozofii Nietzschego, wiążący się z ideą nadczłowieka. Nietzsche był krytykiem moralności i kultury chrześcijańskiej, domagał się ustanowienia na nowo wartości moralnych („przewartościowania wszystkich wartości”). Był także twórcą koncepcji podziału sztuki na apolińską (rozumową, harmonijną) i dionizyjską (intuicyjną, ekstatyczną).
- Wola życia – to parafraza Bergsonowskiej „siły życiowej” – instynktu napędzającego cały wszechświat, zmuszającego nas do działania i… rozmnażania się! Bergson był także wyznawcą intuicjonizmu – poglądu upatrującego właśnie w tajemniczej intuicji główne źródło ludzkiego poznania.
- Wola śmierci – to nawiązanie do dekadenckiego estetyzmu Schoppenhauera. Filozof ten był przekonany, że ludzkie życie jest pozbawionym sensu, biologicznym pędem do zachowania gatunku. Ratunku dopatrywał się w kontemplacji piękna, ale przede wszystkim w dążeniu do niebytu, nirwany…
Zakończ:
Modernistyczna filozofia ma spory wpływ na idee dwudziestowieczne (egzystencjalizm, dekonstrukcjonizm). Ma także bardzo poetycki charakter – trudno więc dziwić się fascynacjom twórców epoki.
Najważniejsze pojęcia:
- Nadczłowiek – opisany przez Nietzschego silny osobnik wyzwolony od moralnych przesądów, świadomie i aktywnie kształtujący swoje życie i rzeczywistość.
- Élan vitale – „siła życiowa” – Bergsonowska tajemnica istnienia, naturalny popęd dążący do zachowania i przedłużania życia – najpotężniejsza moc we wszechświecie.
Zobacz: