Tag "modernizm"
Autor Stanisław Wyspiański (1869-1907), jeden z najwybitniejszych artystów młodopolskich, a zarazem człowiek renesansu – bo i malarz (jeden z najlepszych uczniów Jana Matejki), i pisarz, poeta, dramaturg, teoretyk teatru oraz sztuki, a także twórca kostiumów oraz dekoracji, reżyser, projektant mebli i wnętrz. W literaturze bliski tendencjom neoromantycznym, trwale zapisał się w historii polskiego dramatu i teatru: twórca nowoczesnego teatru polskiego (por. teatr ogromny); autor m.in. Warszawianki, Wyzwolenia i Nocy listopadowej. Geneza i tytuł dramatu Wesele Stanisława
Sytuacja artysty, rola poezji Utwory Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Evviva l’arte Artysta może cierpieć nędzę i głód, ale jest istotą nieporównywalnie bardziej wartościową niż zwykli ludzie. Jest świadomy własnej wielkości i talentu. Sztuka jest ucieczką od beznadziejności życia. Jan Kasprowicz, Krzak dzikiej róży… Artysta jest istotą wyjątkową, lecz słabą, wątłą, delikatną, nieprzystosowaną do życia w trudnych warunkach – jak krzak dzikiej róży w górach. Wacław Berent, Próchno Artyści to ludzie wielcy, lecz
Przygotuj konspekt referatu: Leopold Staff w epoce modernizmu – przemiany ideowe. Wstęp Postaw tezę – zajmuję się tylko wycinkiem twórczości poety, dla którego modernizm jest etapem prób i poszukiwań twórczych. Pełną dojrzałość osiągnie Staff rozwijając swój kunszt poetycki w katach późniejszych, doświadczając przeżyć pokoleniowych jak wojny światowe, odzyskanie niepodległości i przemiany ustrojowe w Polsce. Debiut – rok 1901 Symbolicznie otwiera nowe stulecie, ale też odbywa się w określonej rzeczywistości literackiej. Trwa w pełni czas Młodej Polski, poeci
Nurty artystyczne modernizmu Impresjonizm Kierunek w sztuce, który wziął swą nazwę od słynnego płótna Moneta Impression Soleil levant (tzn. Impresja – wschód słońca). Impresjoniści, zwani również malarzami światła, zwracali szczególną uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia, jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podporządkowanie przedstawionego świata nastrojowości i liryczności. Impresjoniści malują świat taki, jaki widzą w danej chwili, tworzą zamazane kontury, wprowadzają odważne barwy. W impresjonistycznym malarstwie jasne, pastelowe kolory dominują
Epoka modernizmu, ma niezwykłe znaczenie dla kształtu całej dwudziestowiecznej kultury. Jeżeli już musimy ująć ją w szkolne ramy czasowe, to w Europie jako jej początek najlepiej wskazać lata sześćdziesiąte XIX wieku, kiedy to we Francji działa Charles Baudelaire (jego Kwiaty zła wydane zostały w roku 1857), a jako koniec – początek wieku XX, ewentualnie wybuch I wojny światowej. W Polsce natomiast zamkniemy ją w ramy między rokiem 1890 a 1905 i rewolucją w zaborze rosyjskim, jak chcą jedni, lub rokiem
Wiek XIX Historia 1870 r.: wojna francusko-pruska, proklamowanie III Republiki w Paryżu. 1871 r.: Komuna Paryska, klęska Francji, Wilhelm I koronowany w Wersalu na cesarza Niemiec; likwidacja państwa kościelnego. 1872 r.: początek kulturkampfu w Niemczech. 1881 r.: car Aleksander II ginie od bomby rzuconej przez członka Narodnej Woli Aleksandra Hryniewieckiego; Aleksander III carem Rosji (do roku 1894). 1882 r.: Trójprzymierze pomiędzy Niemcami, Austro-Węgrami i Włochami. 1890 r.: dymisja Bismarcka. 1891 r.: encyklika papieża Leona XIII Rerum novarum. 1891-1899: budowa kolei transsyberyjskiej. 1894 r.:
Powieść modernistyczna – gatunek, który odszedł od modelu powieści realistycznej. Taki utwór składa się ze scen, epizodów, ma dość luźną kompozycję, w odróżnieniu od powieści dojrzałego realizmu, które prezentowały bohaterów bardzo szczegółowo i dokładnie oraz zachowywały chronologię i logiczny układ zdarzeń. W powieści modernistycznej natomiast pozornie niewiele znaczącemu wydarzeniu można poświęcić wiele uwagi, np. w Ludziach bezdomnych całkiem sporo miejsca zajmuje spotkanie Judyma ze swawolnym Dyziem, czyli małym łobuzem. Niektóre
Modernizm – znaczy tyle, co nowoczesność. Termin określający twórczość europejskich literatów z przełomu wieków XIX i XX (u nas okres zwany Młodą Polską). Inne jego nazwy: neoromantyzm (podkreśla zwrot ku tradycjom romantycznym), dekadentyzm (z fr. „décadence” – schyłkowość) – akcentuje panujący wówczas pesymizm i skrajny indywidualizm (wpływ filozofii Arthura Schopenhauera).
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Chłopomania (ludomania) Rozwinięta w Młodej Polsce swego rodzaju moda na ludowość, która więcej miała wspólnego z oświeceniowym, konwencjonalnym sentymentalizmem niż romantyczną fascynacją ludowym światem wartości. Polegała na bezkrytycznym i naiwnym nieco uwielbieniu dla mieszkańców wsi. Nie chodziło jednak o autentyczne problemy, ale o stereotypowy obraz zakodowany w świadomości niektórych artystów
Wiek XIX. Norwegia. Młody Gregers Werle powraca do rodzinnego domu i pragnie naprawić świat. Występuje przeciw ojcu – bo stary Werle ma wiele na sumieniu: zdradzał żonę, oszukał wspólnika, służącą Ginę wydał za mąż za Hjalmara Ekdala – choć spodziewała się jego dziecka. Teraz, po 16 latach, jego syn – Gregers – który domyślił się wszystkiego – objawi światu prawdę. Jaka jest jego najważniejsza, kontrowersyjna decyzja? Bez wątpienia ta,
Co o nim wiemy? Jim to tytułowy bohater powieści Josepha Conrada Lord Jim (1900 r.). Urodził się w Essex jako jeden z pięciu synów pastora. To ważne – już z domu wyniósł przeświadczenie o istnieniu niezmiennych wartości. Jim pragnął zostać marynarzem, trafił więc na „statek szkolny do oficerów marynarki handlowej” i szybko zdobył patent oficerski. Tragiczny okazał się rejs Jima na statku Patna, który przewoził 800 malajskich pielgrzymów. W chwili zagrożenia, gdy wydawało się, że okręt zatonie, razem
Test wiedzy z modernizmu 1. Pierwszy tom wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera został wydany w: a. 1900 b. 1894 c. 1891 Odpowiedź: c. Komentarz: Literacki debiut Tetmajera przypada na rok 1891. Datę tę zwykło się uważać za początek modernizmu w Polsce, a to dlatego, że w twórczości poety odnajdujemy większość ówczesnych zainteresowań literackich. Znajdują się tam utwory przynależne do takich nurtów literackich, jak symbolizm, dekadentyzm, impresjonizm, a więc na dobrą sprawę wszystko
Poezja symbolistyczna – poszukiwanie transcendencji. Wstęp Austriacki symbolista Hugo von Hofmannsthal nazwał poezję symbolistyczną mgnieniem, które potrafi rozświetlić i rozpętać bezdenną otchłań życia. W tym sensie dzieło symbolistyczne jest dziełem religijnym, ponieważ jego głównym celem jest poszukiwanie tajemnicy. Dlatego prawdziwy utwór symbolistyczny może powstać tylko w momentach wyostrzonej wrażliwości. Symboliści poszukiwali transcendencji, drążąc zakamarki swojej duszy, penetrując podświadomość. To, co odkrywali podczas tych podróży w głąb siebie, przekładali na język wieloznacznych symboli, jak najdalszych
Kim jest artysta? Jakie jest jego miejsce w społeczeństwie? Rozważ zagadnienie, wykorzystując wnioski z interpretacji Evviva l’arte! Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Albatrosa Charles’a Baudelaire’a. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy, nędzny filistrów naród! My, artyści, my, którym często na
Najważniejsi twórcy symbolizmu. Wstęp Nowy prąd literacki, który pojawił się pod koniec XIX w., nazwany od tytułu słynnego manifestu Jeana Moréasa symbolizmem, zapoczątkował w poezji wielką rewolucję. Wszystko za sprawą kilku zaledwie poetów, takich jak Charles Baudelaire (którego Moréas uznał za prekursora symbolizmu), Arthur Rimbaud, Paul Verlaine czy Stéphane Mallarmé. Można mówić o prawdziwej rewolucji, ponieważ symbolizm domagał się wyrwania sztuki ze sztywnych ram realizmu i naturalizmu, oderwania jej od rzeczywistości. Jak pisał
Rycerz modernistyczny Mit prometejskiego rycerza będzie z latami nabierał kształtu metafory. Wolnościowe marzenia romantyków uniosą się nad dramatyczną polską historią na wiele lat i pozostaną tylko marzeniami. Otulony modernistyczną chmurą dekadentyzmu Kazimierz Przerwa-Tetmajer pod postacią Poety z Wesela Wyspiańskiego przywoła w swej pamięci piętnastowiecznego Zawiszę Czarnego z Garbowa herbu Sulima: Głos jak marzeń moich piastun; Rycerz, Widmo, urojenie przyoblekło szatę żywą. Poeta młodopolski marzy o wskrzeszeniu dawnych, średniowiecznych bohaterów, o przywołaniu literaturą
Test wiedzy o modernizmie 1. Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się powstanie: a. tomu wierszy Charles’a Baudelaire’a: Kwiaty zła, b. wiersza Arthura Rimbauda: Statek pijany, c. obrazu Claude’a Moneta: Impresja – wschód słońca. Odpowiedź: a) Komentarz: Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się wydanie Kwiatów zła Baudelaire’a. Fakt ten miał miejsce w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wielki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Baudelaire zaprzeczył w
Czy brzydota może być piękna? Rozważ ten problem, odnosząc się do Padliny Charles’a Baudelaire’a. Na pytanie zawarte w poleceniu można by odpowiedzieć przekornie: w wierszu pt. Padlina nie mamy do czynienia z brzydotą. Utwór jest piękny, kunsztowny, pełen niespodzianek. Poza tym jest to swego rodzaju wyznanie miłosne – czyż zapewnienie o trwałości uczuć do kobiety, mimo (to delikatne określenie) skutków działania okrutnego czasu może być „brzydkie”? Przy lekturze wiersza Baudelaire’a nie towarzyszą nam przecież
Kazimierz Wyka uważał, że „Symbol to przede wszystkim synteza jako przeciwstawienie sztuki analitycznej, synteza dosięgająca niezwykłych rozmiarów”. Rozważ słuszność tego stwierdzenia, odwołując się do wybranych utworów modernistycznych. Komentarz do tematu Temat jest trudny, dotyczy zagadnień teoretycznoliterackich, a sprawia wrażenie jeszcze trudniejszego z powodu cytatu i nagromadzenia trudnych słów: synteza, sztuka analityczna. Skorzystaj ze słów autorytetów! Cytat to także pomysł na efektowne, mocne, dobitne zakończenie! Zadbaj jednak, by cytowane fragmenty dotyczyły tematu, nie tylko
Poezja i poeta w twórczości francuskich modernistów. Komentarz do tematu Temat niezbyt trudny. Musisz wprawdzie wyciągnąć wnioski, ale prawdopodobnie znasz je już z lekcji, na których interpretowaliście wiersze francuskich modernistów. Poezja i poeta to były tematy podstawowe ich utworów. Zadanie dla ambitnych: możesz powołać się na utwory spoza programu. Rada Jeśli decydujesz się na kompozycję tradycyjną, możesz, jak w tej pracy, przejrzyście i poprawnie przyjrzeć się motywowi poety i poezji u kolejnych twórców francuskiego modernizmu. Praca będzie jeszcze
