Początek Księgi Rodzaju to z punktu widzenia religioznawstwa zapis mitu genezyjskiego (wyjaśniającego powstanie wszechświata) starożytnych Izraelitów. Mity takie można znaleźć praktycznie w każdej kulturze, właściwie nie ma mitologii bez wyjaśnienia tajemnicy pochodzenia życia i ludzkości.
Uwaga! W Biblii znajdują się dwa niezależne opisy stworzenia świata.
Biblijna kosmogonia
W wersji pierwszej wygląda to tak:
Stworzenie świata trwało sześć dni.
Bóg tworzył kolejne elementy wszechświata werbalnie – za pomocą słów powoływał je do istnienia, po czym nadawał im nazwę. Najpierw więc tworzył jakieś pojęcie, a dopiero potem je nazywał. Po nadaniu nazwy w biblijnym opisie pada zawsze formuła „A Bóg widział, że były dobre”.
- „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię” – tak brzmią pierwsze słowa Biblii tyczące się pierwszego dnia tworzenia. Nie wiadomo do końca, co było i czy coś w ogóle było przedtem, co stało się materiałem niekończących się spekulacji teologów. Ziemia była początkowo zalanym wodami chaosem pogrążonym w ciemnościach – trudno jednak powiedzieć, czy powstała pierwszego dnia stworzenia, czy była już przedtem. Natomiast z pewnością pierwszego dnia Bóg rzekł: „Niech się stanie światłość”, po czym nazwał ją dniem, a ciemność nocą.
- Drugiego dnia nastąpiło oddzielenie nieba od ziemi. Miało ono być sklepieniem, nad i pod którym znajduje się woda.
- Trzeciego dnia wyłoniły się lądy spośród zalewającej dotąd ziemię wody i powstały rośliny.
- Czwartego dnia Bóg stworzył słońce, księżyc i gwiazdy, aby „rządziły dniem i nocą”.
- Piątego dnia Bóg powołał do życia zwierzęta wodne i ptaki.
- Szóstego – najpierw stworzył zwierzęta lądowe, a potem rzekł: „Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi”.
- Siódmego dnia Bóg odpoczywał.
Druga wersja dziejów stworzenia,
która potem następuje, różni się przede wszystkim opisem powstawania człowieka, na którym zresztą jest skoncentrowana jej treść. Wedle niej człowiek powstał nawet przed roślinami, ulepiony „z prochu ziemi”. Potem Bóg stworzył dlań (na wschodzie, czyli w najświętszej w mitologiach stronie świata) Eden – rajski ogród, w którego centrum rosły dwa różniące się od innych drzewa: pierwsze – życia i drugie, to zakazane, wiadomości złego i dobrego. Następnie Bóg stworzył zwierzęta, ale w tej wersji to człowiek ponadawał im nazwy. W końcu Bogu zrobiło się żal człowieka, że jest sam i nie ma żadnej pomocy, więc wyjął mu we śnie żebro i stworzył zeń kobietę.
Tak wyglądają biblijne opisy stworzenia świata. Uderzające jest ich pewne podobieństwo z mitami greckim i mezopotamskim, zwłaszcza w tym, że za początkowy stan uważały chaos i wodę. Co zabawne, opowieść o stworzeniu świata jest elementem świadomości mitycznej, który w naukowej Europie przetrwał chyba najdłużej ze wszystkich. Dopiero odkrycia Karola Darwina i sformułowanie przezeń teorii ewolucji pod koniec XIX wieku ostatecznie sprawiły, że przestano wierzyć w taką genezę wszechświata. Do dziś zresztą na marginesie nauki działają tzw. kreacjoniści, którzy twierdzą, że było tak, jak mówi Biblia…
Zapamiętaj!
Kosmogonia – to teoria wyjaśniająca powstanie wszechświata.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/biblia/c158-biblia/tematy-wydarzenia-motywy-biblijne-ktore-sa-najciekawsze-najslynniejsze-i-konieczne-do-odczytywania-pozniejszej-literatury-i-sztuki
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/biblia/c158-biblia/na-czym-polegalo-zjawisko-profetyzmu-jakie-znasz-przyklady-biblijnych-proroctw
Porównaj kosmogonię biblijną i kosmogonię mitologiczną starożytnych Greków
Kluczowe pytania ludzkości w świetle Biblii i mitologii antycznej