Proza na egzaminie
Możesz spotkać w teście właśnie takie polecenie: Określ funkcję przytoczonego tekstu. Najważniejszą funkcją każdego tekstu jest funkcja komunikatywna. Dzieje się tak dlatego, że tekst istnieje po to, by nadawca komunikował się z odbiorcą, przede wszystkim przekazywał mu informacje. Oprócz tego może za pomocą tekstu rozkazywać, wyrazić swoje emocje, może zwrócić uwagę odbiorcy na sam tekst, jego piękno lub oryginalność. Dlatego tak właśnie dzielimy funkcje tekstu, a badamy je, pytając: jaki cel przyświecał odbiorcy
Rodzaje komizmu Gdzie występuje komizm? Przede wszystkim w komediach – gatunku należącym do dramatu, grywanym na deskach teatrów. Jej korzenie wywodzą się z Dionizji Małych, greckiego święta ku czci boga Dionizosa, a pierwszym komediopisarzem był Arystofanes. Polskim największym – niewątpliwie Aleksander Fredro. Zaś z literatury zagranicznej należy pamiętać o Molierze, francuskim mistrzu komedii teatralnej. Nie utożsamiaj komizmu tylko z komediami teatralnymi! Komizm występuje też w utworach innego typu: tragikomedii, gdzie przemieszczany jest z elementami tragedii, powieści obyczajowej, w dowcipach,
Kim jest autor, a kim narrator? Autor to ktoś spoza tekstu. To on tworzy tekst. Wymyśla, spisuje, od niego zależy los postaci. To on decyduje, czy wszystko rozgrywa się tu i teraz, czy dawno, dawno temu. Jeśli zechce – uśmierci wszystkich ukochanych bohaterów i zamiast happy endu będziemy płakać w finale powieści. Autor jednak nie działa sam. Przede wszystkim stwarza narratora. Wszystko, co dzieje się w powieści, poznajemy dzięki głosowi narratora. To narrator
Styl języka Styl języka – to inaczej odmiana języka. Inne słownictwo zastosujemy w pogawędki z kolegą, jeszcze inne w czasie rozmowy z dyrektorem szkoły. Myśliwi, studenci czy lekarze – każde środowisko posługuje się swoim specjalnym zestawem słów. A uczniowie? Spójrzcie choćby na wyrazy: lufa, pała, dyrek, gała. Wypowiedź zazwyczaj pełni jakąś funkcję, czemuś służy. I właśnie ze względu na funkcję wypowiedzi wyróżniamy rozmaite style języka. Najbardziej znane (czyli takie, które musisz znać) to: Styl potoczny Charakteryzuje
Dość często w testach zdarza się polecenie: zaproponuj tytuł do przytoczonego fragmentu tekstu. Jak to dobrze zrobić? Oto kilka wskazówek. Nie znajdziesz w podręcznikach recepty na doskonały tytuł. Zresztą autorzy rozmaitych tekstów stawiają swoim tytułom różne zadania. Dziennikarz, który chce, by jego tytuł wstrząsnął odbiorcą, pisze: Krwawy mord w mrocznym zaułku miasta albo Rażeni piorunem… Czasami okazuje się, że jest to drobne oszustwo, bo na przykład mord był dopiero planowany (na szczęście!), a Rażeni
