Jak rodzi się pycha? Mały człowiek zaczyna marzyć o wielkości. Chce zasmakować choć odrobinkę władzy, a potem ta odrobinka przestaje wystarczać. Potrzebuje więcej i więcej. Pragnie sięgnąć nieba, gwiazd, wznieść się na szczyt kariery, zdobyć władzę! Zadania Od dumy do pychy naprawdę niedaleko… Postaraj się wskazać różnice między tymi pojęciami. Duma jest cechą pozytywną do momentu, kiedy nie jest podszyta pychą. Nie ma nic złego w tym, że ktoś jest ambitny – uczy
Jak pisać o prawdzie i kłamstwie? Czym jest prawda? Uwaga, to wcale nie jest takie łatwe! Po pierwsze Prawda to podstawa poznania świata. Coś jest prawdziwe, czyli jest zgodne z rzeczywistością. Opowiadamy zgodnie z prawdą, czyli opowiadamy dokładnie tak, jak było. Po drugie Wydarzenia prawdziwe, takie, które miały miejsce, nazywamy faktami. Można je udowodnić, potwierdzić zeznaniami świadków. Pamiętaj! Fakty są zawsze autentyczne. Dlatego nie mów „fakt autentyczny”. To błąd językowy, zwany tautologią
Jak pisać o tradycji? Tradycja – co to jest? Tradycja to wg encyklopedii przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe (poglądy, wierzenia, sposoby myślenia, normy postępowania, obyczaje), które dana społeczność wyróżnia spośród całokształtu dziedzictwa kulturowego jako ważne i niezbędne do kształtowania teraźniejszości i przyszłości. Co to znaczy? Tradycja to zbiór obyczajów mocno utrwalonych, silnych, uświęconych w narodzie, takich, które przechodzą z pokolenia na pokolenie. To coś, czego nie podważamy, co przyjmujemy jako istotny składnik naszego
Jak pisać o domu? Dom (rodzina) w lekturach Biblia Adam i Ewa – pierwsi rodzice Gdy Bóg stworzył pierwszych ludzi, Adam nazwał swoją towarzyszkę Ewą, co oznaczało dająca życie. Po zerwaniu jabłka z drzewa wiadomości dobrego i złego Adam i Ewa zostali wygnani z raju. Rozgniewany Bóg przepowiedział przyszłej matce wszystkich ludzi i jej następczyniom, że będą rodziły w ciężkich bólach. Ogromny ból towarzyszący rodzącej kobiecie jest więc karą, ale wraz z nim otrzymuje ona najpiękniejszy dar – dziecko.
Jak pisać o człowieku? Kim jest człowiek? I. „bożym igrzyskiem”, marionetką, aktorem II. trzciną na wietrze, marnym prochem III. namiestnikiem Boga na ziemi (twórcą, artystą) Ujęcia literackie Ujęcie I i II Człowiek jest „bożym igrzyskiem”, marnym prochem, zabawką w ręku Boga, trzciną na wietrze. Jan Kochanowski, fraszka pt. O żywocie ludzkim. Poezja barokowa (Daniel Naborowski, Krótkość żywota; Wacław Potocki, Człowiek) – daje poetyckie ujęcie myśli Pascalowskiej – człowiek jest mgnieniem, chwilą, nic
Podróż jest jednym z klasycznych motywów literatury. Nie ma bowiem lepszego chwytu, by dać pole do popisu wyobraźni, zebrać przedziwne przygody, opisać dalekie kraje. Ale bardzo ważne wydaje się metaforyczne ujęcie wędrówki, widzianej jako metafora ludzkiego życia. Kim jest człowiek na świecie? Wędrowcem. Czym jest życie ludzkie? Podróżą od narodzin do śmierci. W wielu dziełach literackich ten właśnie aspekt motywu był najważniejszy. I jeszcze – wędrówka jako dojrzewanie. Wędrówka to: metafora życia, metafora
Władza jest hasłem pojemnym, tematy prac mogą być bardzo rozmaicie formułowane… ale pewne jest, że to zagadnienie pojawia się często, jest złożone i uniwersalne. A literatura nigdy nie była obojętna wobec tematu władzy. Literatura prezentuje i ocenia różne typy władzy Poucza sprawujących władzę. Pokazuje dylematy i trud władzy. Pyta o istotę i sens władzy. Rejestruje bieżące czyny władców. Przegląd literatury Antygona Sofoklesa Starożytna tragedia Sofoklesa dotyczy między innymi zagadnienia władzy. Kreon ma swoje
Praca może być dla człowieka zbawieniem i sensem życia – a może być katorgą. Gdy zgadza się z pasją, jest wynikiem wolnego wyboru – jest wielką wartością. Już Kohelet (Biblia) zauważył, praca nie może służyć jedynie nadmiernemu gromadzeniu dóbr materialnych, ale powinna również dawać radość i satysfakcję. Gdy jest wynikiem niewoli – staje się zbrodnią. O tym traktuje literatura od zarania dziejów. Praca Będąca karą • Biblia Adam i Ewa – za grzech pierworodny zostali wygnani
Motyw ojczyzny w literaturze Funkcjonuje, odkąd utrwaliły się zręby polskiej państwowości – czyli od średniowiecza. Oczywiście słowa Galla Anonima opiewające polskie bohaterstwo w walce pod Głogowem są wciąż jeszcze hołdem dla królewskiego rodu, ale to już początek. Wiek XVI wzmocni postawy patriotyczne i poczucie tożsamości narodowej, co od razu znajdzie odzwierciedlenie w literaturze. Doba staropolska – do utraty niepodległości Patriotyzm tych wieków to głównie krytyka wad narodowych czy ustrojowych, propozycje reform, nawoływanie do postaw
Tolerancja – co to jest? Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności. Tolerować to: widzieć odrębność innych ludzi i akceptować ją; być otwartym na czyjeś poglądy; rozumieć racje drugiej strony; nie żywić wrogości do kogoś tylko dlatego, że jest inny niż my. Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności Odmienność może przybierać różne formy. Inny kolor skóry, inna narodowość, przynależność do innej subkultury, inne pochodzenie społeczne, inny stan portfela, inna religia, inny stan zdrowia (ludzie
Jeśli w swojej pracy masz się odwołać do pojęcia „artysta” przydadzą Ci się, (w zależności od tematu w różnym stopniu), poniższe informacje. Wykorzystaj odpowiedzi na następujące pytania: Czy pisarz to nauczyciel narodu? Było tak i tak. Czy to wyróżniony spośród zwykłych śmiertelników mesjasz, obrońca szczytnych idei? Może zwykły rzemieślnik? Ktoś z elity czy ultimus inter pares (ostatni wśród równych)? A jak to wygląda w naszych czasach? Do jakiej postawy zobowiązany jest twórca –
Zwróć uwagę na tematy Nigdy nie zapomnę tego spotkania.” Przedstaw bohatera literackiego, z którym chciałbyś się spotkać. Jak wyobrażasz sobie idealnego pedagoga? Opis. On (ona) jest moim największym autorytetem. Dlaczego powinienem reprezentować Polskę na światowym zjeździe młodzieży – autocharakterystyka. To mój przyjaciel. Charakterystyka. Każdy człowiek ma takie chwile, których wstydzi się do końca życia. Czy zgadzasz się z tym poglądem? W życiu każdego człowieka są chwile, kiedy musi wybierać między uczuciami
Zwróć uwagę na tematy Napisz list miłosny w imieniu wybranego bohatera literackiego. Bez miłości nasze życie byłoby puste. Rozważ tę myśl, odwołując się do przykładów z literatury i filmu. Miłość uszczęśliwia ludzi, ale może też doprowadzać ich do zguby. Czy zgadzasz się z tym twierdzeniem? „Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą…” O wielkiej sile miłości przekonaj swojego przyjaciela w formie listu. Te dni zmieniły mnie zupełnie. Napisz fragment pamiętnika zakochanego. Niezależnie
Czy jeśli bohater – to koniecznie charakterystyka? Nie. Nie zawsze i niekoniecznie. Właściwie tylko wtedy, gdy słowo „charakterystyka” zawarte jest w temacie. Wówczas – trudno. Przypominamy sobie schemat tej formy. Nawet gdy nie piszemy charakterystyki, przy tych tematach potrzebne są nam jej elementy. Przykład charakterystyki Ani z Zielonego Wzgórza ukazuje, jak można rozwijać poszczególne punkty schematu, jak go realizować i modyfikować. Uatrakcyjnić ankietę personalną, czyli dane o postaci. Szereg typowych
Zwróć uwagę na tematy (takie mogą pojawić się na egzaminie gimnazjalnym) Czy jesteś zwolennikiem przejmowania obyczajów pochodzących z innych krajów? W liście do mieszkańca innego kraju opisz Twój ulubiony polski zwyczaj. Jest taki piękny obyczaj… – napisz opowiadanie. Napisz artykuł do gazety młodzieżowej, w którym przedstawisz ciekawą tradycję obowiązującą w Twojej szkole. Czy młodzież XXI wieku szanuje tradycję? Który z obyczajów najbardziej lubisz? Komentarz do tematów: Temat 1: Kolejna rozprawka. O jakie obyczaje chodzi? Walentynki,
Zwróć uwagę na tematy (takie mogą pojawić się na egzaminie) Podróże kształcą. Czy zgadzasz się z tym potocznym stwierdzeniem? „Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej”. Opisz bohatera literackiego lub historycznego, który mógłby podpisać się pod tym przysłowiem. „Twoje serce jest tam, gdzie twój skarb. I musisz ten skarb odnaleźć, aby mogło nabrać prawdziwego sensu wszystko, co do tej pory odnalazłeś na swej drodze”. Rozwiń myśl Paulo Coelho, wyjaśniając, co może być skarbem dla
Śmiech, żart, groteska To nie jest temat szczególnie typowy. Właśnie dzięki tej swojej nietypowości może być nieco trudniejszy, bo zwraca uwagę na takie aspekty literatury, o których w szkole mówi się stosunkowo rzadko. Dlatego lepiej, aby temat związany z tymi zagadnieniami wybierali ci maturzyści, którzy dobrze znają lektury – bo trudniej tu będzie odwołać się do stereotypów znanych z lekcji czy opracowań, a trzeba będzie bardziej samodzielnie wysnuwać wnioski. Najważniejsze utwory: Fraszki Jana Kochanowskiego,
Wypracowanie o książce Proponowane schematy pracy Schemat I Wstęp – informacja o książce (kto i kiedy ją napisał, jakim jest gatunkiem, w jaki sposób się z nią zetknąłeś). Główna przyczyna twojej sympatii do utworu. Np. żywa akcja. Ocena innych cech utworu: bohaterowie, czas i miejsce, konstrukcja. Czy jest w tej książce coś, co oceniasz mniej entuzjastycznie? Zakończenie. Schemat II Wstęp – krótkie wprowadzenie w akcję, czas i miejsce. Twój stosunek do utworu tego typu. Treść czy forma –
Prace o bohaterach literackich Czy jeśli ulubiony bohater – to koniecznie charakterystyka? Nie. Właściwie tylko wtedy, gdy słowo „charakterystyka” zawarte jest w temacie. Wówczas – trudno. Przypominamy sobie schemat tej formy. Ale – nawet gdy nie piszemy charakterystyki – przy tematach o bohaterach potrzebne są nam jej elementy. Od czego zacząć? Możemy zacząć od „danych personalnych”, od zaprezentowania postaci lub od wyobrażeń na temat jej wyglądu. Przecież nie zawsze pisarz dał dokładny
Wędrówka to jeden z najbardziej popularnych motywów literackich. Topos wędrówki pojawia się już w starożytności. Podróż kojarzą pisarze najczęściej z poznaniem, rozwojem jednostki, osiąganiem wyznaczonych celów lub po prostu z ucieczką od zgiełku świata. Realizując ten temat, możesz przywołać następujące lektury: Homer, Odyseja – podstawowy tekst dla literackiego motywu wędrówki; Konstandinos Kawafis, Itaka – wiersz nawiązujący do podróży Odyseusza i motywu życia jako wędrówki; Dante Alighieri, Boska komedia – średniowieczna wizja wędrówki po zaświatach; Adam Mickiewicz,