Zwróć uwagę na tematy (takie mogą pojawić się na egzaminie)
- Podróże kształcą. Czy zgadzasz się z tym potocznym stwierdzeniem?
- „Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej”. Opisz bohatera literackiego lub historycznego, który mógłby podpisać się pod tym przysłowiem.
- „Twoje serce jest tam, gdzie twój skarb. I musisz ten skarb odnaleźć, aby mogło nabrać prawdziwego sensu wszystko, co do tej pory odnalazłeś na swej drodze”. Rozwiń myśl Paulo Coelho, wyjaśniając, co może być skarbem dla współczesnego człowieka.
- Dotarliśmy do krainy, o której nie słyszał żaden człowiek… Dokończ opowiadanie.
- Wędruję, żeby poznać samego siebie. – Wywiad z bohaterem literackim.
- Napisz reportaż z podróży do nieistniejącej krainy.
Niezależnie od tego, w jakiej formie będzie Twoje wypracowanie, jeśli piszesz o podróży, musisz pamiętać:
O przedstawieniu osoby podróżnika, np.
- żołnierz
- poszukiwacz
- banita
- emigrant
O przedstawieniu przyczyny podróży, np.
- banicja
- emigracja
- chęć przeżycia przygód
- chęć pobicia rekordu
- odnalezienie ukochanej osoby
O określeniu efektu podróży (jeśli taki już nastąpił), np.
- zmiana charakteru wędrowca;
- odkrycie kolejnej krainy;
- poznanie wyjątkowej kultury;
- odnalezienie skarbu lub własnego miejsca na ziemi;
O opisie miejsc, krain, które znajdowa³y się na trasie wędrówki, np.
- fantastyczne krainy zamieszkane przez niezwykłe stwory
- krainy rzeczywiste, geograficzne
- miejsca znane z literatury (np. wyspa Robinsona Crusoe, Soplicowo, planeta Małego Księcia)
Powtórka z form wypowiedzi
Znasz przynajmniej trzy formy idealne do opisywania wrażeń z podróży. Są to:
- Dziennik podróży
Podobnie jak w normalnym dzienniku tu też najważniejsza jest skrupulatność. I coś jeszcze. Dokładne przedstawianie miejsc – etapów podróży. Wszyscy wielcy podróżnicy-odkrywcy pisali dzienniki podróży. Po to, aby ci, którzy zdecydują się podróżować tym samym szlakiem, mogli uniknąć niebezpieczeństw i byli przygotowani na różne niespodzianki.
- Reportaż
Jesteś świadkiem lub uczestnikiem przedstawianych wydarzeń. Piszesz tak, jakbyś przeprowadzał śledztwo. Nie kryjesz swoich emocji ani emocji Twoich rozmówców. Starasz się, aby wypowiedzi rozmówców wypadły naturalnie. Celem reportażu jest przedstawienie jakiegoś problemu, ukształtowanie opinii odbiorcy. Język reportażu jest żywy, dynamiczny.
- Listy z podróży
Relacja z podróży zredagowana w formie listu. Listy z podróży pisane cyklicznie przeznaczone są do publikowania w różnego rodzaju czasopismach lub prasie codziennej. Wygląda to tak: reporter gazety lub współpracujący z nią pisarz wyjeżdża w podróż i regularnie przysyła listy opisujące kolejne etapy podróży. Listy publikowane są w gazecie, dzięki temu czytelnicy mogą również uczestniczyć w tej podróży. W liście z podróży można zawrzeć własne przemyślenia dotyczące zwiedzanych regionów (np. porównać odwiedzany kraj do ojczyzny), można też umieścić anegdoty, ciekawe opowieści (np. o poznanych w podróży ludziach).
Uwaga!
Chcesz dokładniej zapoznać się z tym gatunkiem? Listy z podróży pisał m.in. Henryk Sienkiewicz (Listy z Afryki, Listy z podróży do Ameryki).
Porównaj! Ta sama podróż w trzech formach
I. W reportażu
Jest połowa stycznia. Mróz ani trochę nie zelżał. Na drzewach ogromne czapy śniegu. Wygląda to wszystko bajecznie, ale bajką nie jest. Po godzinie marszu czuję, jak drętwieją mi palce. Oglądam się na resztę grupy. Wszyscy idą w milczeniu, mocno przytupując. Jak najmniej mówić, chronić gardło przed mrozem. Porozmawiamy na górze. Spoglądam przed siebie. Ostre, zimowe powietrze zapewnia wspaniałą widoczność. Niewielka stromizna, zalesiony stok, a na jego szczycie wielki maszt telewizyjny. Gdyby nie ten brzydki, metalowy szkielet, można by pomyśleć, że przenieśliśmy się w czasy średniowieczne i oto jesteśmy grupą pątników, którzy zmierzają do klasztoru.
– O, żesz ty! – moje rozmyślania przerwał okrzyk jednego z towarzyszy. To Krzysiek wpadł aż po pas w śniegową zaspę. To minus wędrowania pod śniegu. Nigdy nie wiesz, co znajduje się pod spodem i czy pokrywa śniegowa utrzyma twój ciężar. Krzysiek już się wygrzebał, otrzepuje spodnie. Grupa rusza dalej. Dziś jeszcze przed nami Św. Krzyż, potem Łysica.
II. W dzienniku podróży
16 stycznia.
Dzisiejszy cel – Święty Krzyż i Łysica. Wędrujemy po ośnieżonych polach. Milczymy, bo na takim mrozie trudno cokolwiek mówić. Największą przeszkodą są olbrzymie zaspy, w które co chwila wpada któryś z członków wyprawy. Humory dopisują. Zdrowie jak na razie także.
III. W liście z podróży
Kto nie wędrował kilku godzin przez zaśnieżone pola w samym środku bezlitosnej zimy, ten nie może sobie wyobrazić, jak wielką radością jest kubek gorącej herbaty i wieczór przy piecu. Kiedy zdecydowałem się przyłączyć do drużyny harcerzy z Błękitnego Szczepu Dzieci Gór, nie wiedziałem, na co się narażam. Już trzy dni spędzamy razem, a ja nadal z trudem nadążam za przewodnikiem. Choć dziś to nie ja byłem największym pechowcem. Krzysiek, miły rudzielec sypiący dowcipami jak z rękawa, już po dwóch godzinach marszu wpadł po pas w zaspę.
Pozostałe formy wypracowania
- Sprawozdanie
To dokładna relacja ze zdarzeń (w tym wypadku z podróży), których autor był świadkiem lub uczestnikiem. Możesz napisać sprawozdanie z wycieczki (wówczas będziesz uczestnikiem wydarzenia) lub z powitania grupy wędrowców (wówczas będziesz świadkiem pewnego etapu podróży).
- Wywiad z wybitnym podróżnikiem (np. Markiem Kamińskim)
Jeśli w temacie wypracowania pojawi się polecenie napisania wywiadu z autentyczną postacią, prawdopodobnie w arkuszu egzaminacyjnym umieszczone zostaną teksty źródłowe, które pomogą Ci w pracy. Nikt przecież nie będzie oczekiwał, że znasz na pamięć etapy podróży Marka Kamińskiego lub innego wybitnego podróżnika. Szukaj w arkuszu fragmentów wspomnień, notatki biograficznej – i pisząc swoje wypracowanie, wykorzystaj zawarte w nich wiadomości.Możesz także przeprowadzić wywiad z bohaterem literackim lub filmowym, który zasłynął swoimi podróżami – Odyseuszem, Jackiem Soplicą, Małym Księciem, Robinsonem Crusoe, Don Kichotem, Lancelotem (opowieści o Rycerzach Okrągłego Stołu), Stasiem Tarkowskim (W pustyni i w puszczy), Frodo Bagginsem (Władca Pierścieni).
- Rozprawka
Jakie korzyści płyną z odbywania podróży? A jakie ryzyko ona niesie? Czy jesteś typem podróżnika czy raczej domatora? Czy fakt istnienia Internetu, telewizji i łączności satelitarnej odbiera sens podróżom? Czy programy geograficzne i podróżnicze (nadawane np. w National Geografic, Discovery) mogą zastąpić prawdziwe podróże? O odpowiedź na takie pytania możesz zostać poproszony w formie rozprawki. Już teraz przygotuj sobie argumenty.
Określenia przydatne przy opisywaniu wrażeń z podróży
Ocena pozytywna
- niezwykłe miejsce
- zapierający dech w piersiach widok
- piękny, fantastyczny krajobraz
- wyjątkowe miejsce
- urzekający zakątek
- piękna okolica
Ocena negatywna
- przeciętny widok
- nudny, jednostajny krajobraz
- odrażające miejsce
- przerażający widok
- nieciekawe miejsce
Słowa związane z podróżowaniem
- wędrować
- przemierzać
- zmierzać
- poszukiwać
- docierać
- odkrywać
- zwiedzać
Określenia podróżnika (uwaga, mają różne znaczenia)
- przewodnik
- turysta
- wędrowiec
- pielgrzym
- wagabunda
- banita
- piechur
- globtroter
- odkrywca
- wojażer
- tułacz
Zobacz: