W swoich Carminach (pieśniach) wyznawał Horacy filozofię umiaru oraz złotego środka, czyli z obu nurtów, stoicyzmu i epikureizmu brał to, co wydawało mu się cenne. Propaguje on hasło „carpe diem” charakterystyczne dla epikurejczyków.
Mknie rok za rokiem jak jedna godzina,
więc łap dzień każdy, a nie wierz ni trochę
w złudnej przyszłości obietnice płoche.
(Carmen I, 11: Do Leukonoe)
Wyznaje także stoicką zasadę okazywania w nieszczęściu równowagi ducha.
Pomnij zachować umysł niezachwiany
Pośród złych przygód i od animuszu
Zbyt zuchwałego wśród pomyślnej zmiany
Chroń się, gdyż umrzesz, Deliuszu.
(Carmen II, 3: Do Deliusza)
Świat poetycki Horacego to pogodna arkadia, świat pełen spokoju i szczęścia. Według Horacego trzeba cieszyć się tym co jest, wartością w życiu jest rozum, zdrowie, łagodna starość, pisze o tym w utworze: O co poeta prosi Apollina?
Spraw, niech się cieszę tym, co mam.
Niech zdrowie
Zawsze mi służy, niech myśl się nie łamie.
Starość gdy przyjdzie, niech będzie łagodna
I pełna pieśni.
Jak Ci się podoba to piękne motto w dobie komercji i konsumpcji? Sam Horacy wojował jako żołnierz w armii Brutusa, lecz gdy dostał się pod opiekę słynnego Mecenasa, mógł rozpocząć życie, o jakim marzył – i rozpoczął: zaszył się na wsi, gdzie spokojnie tworzył swoje dzieła.
Pieśni liryczne (carmina) Horacego oraz jego satyry stały się wzorcem dla późniejszych poetów – polskim horacjanistą był np. Jan Kochanowski. Spośród dzieł rzymskiego poety należy także wyróżnić List do Pizonów, stanowiący przez długie wieki, obok Poetyki Arystotelesa, podstawowy kodeks literacki. Zdaniem Horacego podstawą sztuki poetyckiej jest połączenie natchnienia z wiedzą, wykształceniem, dzięki czemu wdzięk łączy się z pożytkiem („utile dulci”).
Wezwanie carpe diem znamy z horacjańskiej pieśni Tu ne quaesieris:
Nie pytaj, po co wiedzieć,
jaki mnie, jaki tobie
Kres od bogów pisany […]
Bądź mądry, wino cedź,
powściągaj długie nadzieje
W chwilowej. Nawet teraz,
gdy mówimy, czas biegnie
Zawistny. Korzystaj z dnia.
Jutro jeszcze dniem nie jest.
Zobacz:
Dialog poezji i filozofii. Przedstaw i nazwij obecne w Pieśniach Horacego elementy filozoficzne.