Tag "liryka"
Początki literatury w Grecji i Rzymie W antyku pojawia się, wprowadzony przez Poetykę Arystotelesa, podział na znane nam dzisiaj rodzaje literackie, a także większość gatunków. Uważa się, że literatura grecka wyrosła z obrzędów religijnych, że jej źródło stanowi mitologia. Historie mitologiczne to przecież bardzo dobry materiał literacki. Świat mitologii greckiej jest wyjątkowo barwny i dynamiczny. Bogowie nie są posągami siedzącymi na Olimpie. Co chwila mieszają się do ludzkich spraw, mają na ziemi swoich
„Nie wszystek umrę”… Zaprezentuj wizję poety i poezji, jaką przedstawia Horacy w swych utworach. To dość łatwy temat. Najistotniejsze jest w nim polecenie „zaprezentuj”. Musi ono znaleźć odzwierciedlenie w sposobie, w jaki zabierzesz się do pracy. W tego rodzaju tematach masz na ogół do wykonania rolę dość odtwórczą. Nie jest Twoim zadaniem ocenianie wizji poezji Horacego, ani szczególnie uważne jej badanie. Zamiast tego autorzy tematu mówią Ci raczej: „znajdź i zniszcz” niczym oficerowie precyzyjnie określający cel wojennej
Czym się różni liryka maski od liryki roli? Nie bój się przytoczyć w swojej wypowiedzi przykładów, czyli fragmentów kilku wierszy. Warunek: przed egzaminem musisz nauczyć się ich na pamięć. Ale przydać się mogą też w innych sytuacjach. Od czego zacząć? Od charakterystyki podmiotu w liryce bezpośredniej. W utworze lirycznym zazwyczaj poszukujemy nadawcy wypowiedzi, czyli podmiotu lirycznego. Dość często automatycznie identyfikujemy postać mówiącą w wierszu z autorem. Ale… łatwo się pomylić. Jeśli podmiot liryczny w utworze
Tyrtajos (w spolszczonej, czy raczej zlatynizowanej wersji – Tyrteusz) żył w VII w. p.n.e., według legendy był nauczycielem ateńskim, który został wysłany do Sparty, ponieważ wyrocznia w Delfach oznajmiła, że Spartanie zwyciężą Messeńczyków tylko pod warunkiem, że na czele oddziałów Sparty stanie Ateńczyk. Tyrtajos jest autorem księgi elegii Dobry rząd (Eunomia), zawierającej utwory patriotyczne, wychowawcze i zagrzewające do walki. Legenda głosi, że właśnie dzięki nim udało się Spartanom pokonać wroga. Elegie wzywały do
Wiersz zdaniowy (średniowieczny) – w tym najstarszym polskim systemie wersyfikacyjnym wers pokrywał się ze zdaniem. Nie stosowano przerzutni (przenoszenia części zdania do następnego wersu); Średniówka (przedział intonacyjny wewnątrz dłuższych wersów) była słabo zaznaczona; Klauzulę (koniec zdania lub jego członu) często podkreślały rymy współbrzmienia uzyskane przez powtarzanie takich samych form gramatycznych, np. „nosimy” – „prosimy”; „bożycze” – „człowiecze”. Chociaż nie przestrzegano jednakowej liczby sylab w wersach, już w najdawniejszych utworach możemy zaobserwować ciążenie ku
Zacznijmy od ustalenia: czym jest poezja i czego w niej szukamy? Poezja jest natchnieniem, iskrą bożą czy rzemiosłem w materiale słowa? Ma być piękna czy pouczająca? Nie będę wkraczać w tę odwieczną dysputę. Pytam czym jest poezja w innym celu. Czym jest dla nas – dla odbiorców? Zbiorem strof, który: wzrusza, przeraża, zachwyca, uspokaja, poucza, nudzi, odpycha. Analizuje i przekształca świat, szuka prawd o nim i o człowieku. To materiał,
Quintus Horatius Flaccus jest między innymi autorem Satyr, w których piętnuje wady współczesnego mu społeczeństwa. Najpełniej jednak jego talent objawił się w Pieśniach (Carmina), niekiedy nazywanych przez badaczy odami. To utwory o bardzo różnorodnej tematyce: filozoficznej, moralnej (Wdowa to uboga…), religijnej, patriotycznej i miłosnej (Do Cyprydy). Pieśń 30 z cyklu Pieśni III, rozpoczynająca się w oryginale od słów „Exegi monumentum”, to jeden z najbardziej znanych jego utworów. A motyw zbudowanego przez poetę pomnika w postaci własnej twórczości został przejęty
Klasyfikacja utworów lirycznych Ze względu na sposób ujawniania się podmiotu lirycznego. Liryka bezpośrednia Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie. Liryka osobista – wypowiedź podmiotu lirycznego jest odbierana jako wypowiedź autora utworu. Liryka roli – podmiot liryczny wypowiada się jako postać historyczna, mitologiczna itp. Liryka maski – podmiot liryczny wypowiada się jako przedmiot, zwierzę, roślina itp. Liryka inwokacyjna (apelu, zwrotu do adresata) Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie, kierując
Rodzaje literackie To pewne klasy utworów literackich wyróżniane ze względu na konstrukcję dzieł, tzn. sposób ujawniania się osoby mówiącej, budowę świata przedstawionego, styl. Liryka Najważniejsze cechy: Obecność podmiotu lirycznego, który przez monolog liryczny wyraża swe myśli i uczucia. Brak fabuły. Utwory liryczne najczęściej pisane są wierszem, występują w nich liczne środki stylistyczne – nie są to jednak warunki konieczne. Podmiot liryczny — podmiot mówiący w utworze lirycznym, opowiadający o swoich emocjach, przeżyciach
Twórcy starożytnej Grecji pozostawili po sobie nie tylko wzorce podstawowych gatunków literackich czy środki stylistyczne, np. porównanie homeryckie, ale również pewne typy strof naśladowane przez twórców późniejszych epok. Do wartych zapamiętania należą: strofa saficka – rodzaj strofy czterowierszowej, składającej się z trzech wersów 11- zgłoskowych i wersu 5-zgłoskowego, będącego zazwyczaj pointą strofy. Nazwa pochodzi od Safony, której przypisuje się autorstwo najstarszego utworu zawierającego ten typ strofy: Ujrzałam cię, a ty promieniejąca, z uśmiechem
Liryki Horacego można podzielić: ze względu na temat: liryki patriotyczno-obywatelskie, liryki refleksyjne, liryki biesiadne, liryki autotematyczne (podejmujące temat poezji); ze względu na ukształtowanie monologu poety: liryka inwokacyjna (w 2 osobie) – zwraca się do kogoś, liryka wyznania (w 1 osobie) – wyznaje swoje uczucia. Zapamiętaj! Horacy (65-68 r. p.n.e.) był synem wyzwolonego niewolnika. Ojciec zapewnił mu bardzo dobre wykształcenie. Gdy po zabójstwie Juliusza Cezara rozpętała się wojna domowa, wziął w
Exegi monumentum – oznacza: „stawiam sobie pomnik” – (trwalszy niż ze spiżu). Tak zaczyna się słynna oda Horacego, która podejmuje temat nieśmiertelności poety i poezji. Twórczość, poezja, dzieło życia daje poecie sławę i nieśmiertelność. „Non omnis moriar” – brzmi słynny cytat, który oznacza: „nie wszystek umrę” – bo pozostanie po mnie sława i poezja. Horacy zwraca uwagę na dwoistą naturę poety: śmiertelną i nieśmiertelną także w wielu innych utworach, np. w odzie: Niezwykłe i potężne uniosą nas
W swoich Carminach (pieśniach) wyznawał Horacy filozofię umiaru oraz złotego środka, czyli z obu nurtów, stoicyzmu i epikureizmu brał to, co wydawało mu się cenne. Propaguje on hasło „carpe diem” charakterystyczne dla epikurejczyków. Mknie rok za rokiem jak jedna godzina, więc łap dzień każdy, a nie wierz ni trochę w złudnej przyszłości obietnice płoche. (Carmen I, 11: Do Leukonoe) Wyznaje także stoicką zasadę okazywania w nieszczęściu równowagi ducha. Pomnij zachować umysł niezachwiany Pośród złych przygód
Filozoficzne inspiracje poezji Horacego. Nakreśl na początku w kilku słowach biografię twórcy. Horacy (po łac. Quintus Horatius Flaccus) żył w latach 65-8 p.n.e. i był najsławniejszym poetą lirycznym Rzymu. Mimo że urodził się jako syn wyzwolonego niewolnika, zdobył wykształcenie godne senatora – uczył się w Rzymie i w Atenach. To właśnie jego erudycja zadecydowała, że możemy odczytać w pozostawionych przez niego wierszach głębokie przemyślenia, znajomość filozofii myślicieli greckich – epikurejczyków i stoików. Inspiracje epikurejskie i stoickie w poezji Horacego
Określenia „skargi Simonidowe” użył Kochanowski w Trenach, ale nie tylko on znał siłę strof Symonidesa, który jak nikt inny potrafił wzbudzać żal i wzruszenie słuchaczy. Słuchając patetycznych strof Symonidesa – ludzie płakali. Jeśli więc utwór ma siłę wzbudzenia takiej reakcji, to mamy właśnie do czynienia ze łzami Symonidesa. Nie mów nigdy – człowiecze – co przyniesie ci jutro, Nie obliczaj jak długo będzie trwać czyjeś szczęście: Los odmieni się zanim lotna mucha
Safona – pierwsza poetka, patronka twórczości kobiecej jest postacią otoczoną legendą, opowieści o jej życiu ocierają się o plotkę – i dlatego wszystkiego do końca nie wiadomo. Żyła na wyspie Lesbos, pochodziła z arystokratycznej rodziny, zgromadziła wokół siebie krąg dziewcząt (thisasos – wyznawczynie Afrodyty), które kształciła – aż wychodziły za mąż i opuszczały wyspę. Pisała wiersze o miłości, bardzo kobiece, także o sztuce i jej wartości. Plotkarze uczynili z Safony lesbijkę, twierdząc, że wyspa Lesbos jest właśnie ojczyzną miłości
Termin ten pochodzi od poezji Tyrteusza, poety podejmującego w swej twórczości motyw walki o ojczyznę. Poezja tyrtejska oznacza poezję czynu, zagrzewającą do walki, opiewającą bohaterstwo tych, którzy potrafią oddać życie dla swojego kraju. Tyrteusz (gr. Tyrtajos) – żył w VII w p.n.e. Zagrzewał do walki Spartan, którzy podobno właśnie dzięki jego poezji pokonali wroga. Sam Tyrteusz był wodzem w II wojnie meseńskiej. Uważał, że nie ma piękniejszej śmierci niż w pierwszym szeregu, podczas walki
Liryka to nazwa jednego z trzech rodzajów literackich (obok epiki i dramatu). Zawiera zasób utworów lirycznych, czyli liryków i innych gatunków, które w formie wierszowanej wyrażają uczucia, a nie opis. W starożytnej Grecji epoka liryki przypada na VII i VI w p.n.e. Wówczas liryka była zaliczana do muzyki i z muzyką była związana. Nazwa pochodzi od liry – instrumentu strunowego, popularnego w Grecji. Poezja liryczna wywodzi się bowiem z muzyki wykonywanej na lirze. Liryka w Grecji Strofy safickie Imię Safony kojarzy się
Liryka to nazwa jednego z trzech rodzajów literackich (obok epiki i dramatu). Zawiera zasób utworów lirycznych, czyli liryków i innych gatunków, które w formie wierszowanej wyrażają uczucia, a nie opis. W starożytnej Grecji epoka liryki przypada na VII i VI w p.n.e. Wówczas liryka była zaliczana do muzyki i z muzyką była związana. Nazwa pochodzi od liry – instrumentu strunowego, popularnego w Grecji. Poezja liryczna wywodzi się bowiem z muzyki wykonywanej na lirze. Uwaga! Grecy dla określenia poezji lirycznej używali też
Liryka grecka przekazała potomnym urozmaicone miary wierszowe, nazwy gatunków, a także sposoby ujmowania w poezji ludzkich uczuć i wzruszeń. Tyrteusz pozostał w świadomości ludzi symbolem poety bojownika, patrioty głoszącego, że zaszczytnie jest bić się i umierać za ojczyznę. Od jego poezji wziął się i funkcjonuje po dziś dzień termin „poezja tyrtejska”. Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu, Ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny. Safona piewczyni miłości, która wprowadziła strofę saficką, czyli zbudowaną z czterech wersów,
