Ukaż fascynację folklorem wiejskim w literaturze Młodej Polski.
Zacznij:
Przywołaj pojęcie chłopomanii (dość płytkiej fascynacji obyczajowością i światopoglądem chłopstwa) reprezentowanej np. przez Lucjana Rydla (Pana Młodego w Weselu). Zaznacz ogromną wagę motywu wsi w zakresie zainteresowań twórców młodopolskich.
Rozwiń:
Dokonaj przeglądu utworów realizujących motyw:
- Z chałupy – cykl sonetów Jana Kasprowicza (chłopa z pochodzenia) poświęcony życiu wsi. Część utworów ma charakter społeczny, część jest prostymi obrazkami opisującymi chłopską codzienność.
- Nowele Żeromskiego. Zmierzch to skrajnie ponura wizja wyczerpanej nieludzką pracą pary. Rozdzióbią nas kruki, wrony… to zaś uderzenie w mit wspólnoty narodowej – obraz chłopa obdzierającego zwłoki powstańca styczniowego – szlachcica.
- Chłopi Władysława Reymonta– epopeja wiejska – z jednej strony naturalistyczna opowieść o losach wsi i chłopskiej rodziny, z drugiej zaś niemalże traktat antropologiczny o kulturze i światopoglądzie polskiej wsi.
- Wesele – dramat narodowy rozgrywający się w wiejskiej scenerii. Niesamowite zderzenie kultur, wynikające zeń nieporozumienia i demitologizacje, ale także fascynacja chłopską obyczajowością.
Zakończ:
Choć pojęcia chłopomanii używamy nieodłącznie z Młodą Polską, to jednak każdy z wymienionych utworów wykracza daleko powyżej poziomu artystycznego tego nurtu. Tematyka wiejska bywa dla młodopolan pretekstem do pisania o kwestiach ogólnonarodowych i ogólnoludzkich.
Najważniejsze teksty:
- Jan Kasprowicz – Z chałupy – cykl sonetów,
- Stefan Żeromski –Rozdzióbią nas kruki, wrony…,
- Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Na skalnym Podhalu,
- Władysław Reymont – Chłopi,
- Stanisław Wyspiański – Wesele.
Zobacz: