Co należy wiedzieć o dramacie Szekspirowskim?
- Narusza przede wszystkim klasyczną zasadę trzech jedności: miejsca, czasu i akcji:
- utwory Szekspira rozgrywają się w kilku przestrzeniach,
- akcja trwa nawet kilkanaście lat,
- obok wątku głównego zawiera również wiele motywów pobocznych.
- Łamie zasadę decorum, czyli odpowiedniości stylów, która tragedii przypisywała styl wysoki, pełen powagi i patosu, a komedii styl niski, bardziej rubaszny, nacechowany elementami komizmu. Dramaty Szekspira nie są tak koturnowe i teatralne jak tragedie antyczne. Autor stosuje również humor oraz elementy farsy. Nie przestrzega także drugiego wymogu decorum, dotyczącego postaci. Wprowadza w obręb tekstu oprócz osób wysokiego stanu, postaci o rodowodzie plebejskim.
- Narusza wprowadzoną przez Sofoklesa zasadę występowania co najwyżej trzech aktorów w jednej scenie. Komponuje obrazy zbiorowe, swobodnie operuje tłumem.
- Nie unika przedstawiania w dramacie scen krwawych, drastycznych. Ukazuje je bezpośrednio, a nie opowiada o nich, jak to się działo w przypadku tragedii antycznej.
- Przeciwstawia się klasycznym wzorom konstruowania postaci, które w dramacie starożytnym przejawiały niezmienność charakteru. Bohaterowie Szekspira ulegają często transformacjom zarówno pozytywnym, jak i negatywnym, popadają w najbardziej skrajne stany emocjonalne: od pragnienia czynu do obezwładniającej niemocy, od miłości do nienawiści, od słabości do poczucia siły itp. Są postaciami wielowymiarowymi, bardziej skomplikowanymi. Mają bogate życie psychiczne.
- Odznacza się dwuplanową kompozycją; obok płaszczyzny realistycznej zawiera także sferę fantastyki. Autor wprowadza do tekstów postaci ze świata grozy: duchy, widma, upiory, czarownice. To one pozwalają czytelnikowi otrzeć się o sferę niezwykłości i niesamowitości. Świat dramatów Szekspira jest o wiele bardziej złożony, bogatszy o plan metafizyki, o wiarę w rzeczy funkcjonujące poza porządkiem intelektu. Z tego też względu nazywa się Szekspira prekursorem romantyzmu. Irracjonalizm, w którym tak gustowali romantyczni twórcy, stał się dużo wcześniej nieodłącznym elementem utworów autora Makbeta, Króla Lira i innych dramatów.
Widać więc, że typ dramatu ukształtowany przez Szekspira nie respektuje rygorystycznych zasad tragedii starożytnej. Wprowadza nowatorskie rozwiązania formalne, jest także wyrazem nowego światopoglądu. Manifestuje przekonanie, że oprócz namacalnej rzeczywistości istnieje jeszcze inny wymiar bytu, że „są rzeczy na niebie i ziemi, o których nie śniło się filozofom…”.
Zobacz:
Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury i filmu.
Na przykładzie tragedii Romeo i Julia podaj cechy dramatu szekspirowskiego
Na podstawie Hamleta lub Romea i Julii przedstaw cechy dramatu szekspirowskiego.