Ten mit przedstawia dzieje rodu Lajosa, nieszczęśliwego króla Teb, syna Labdakosa. Wyrocznia ostrzegła Lajosa, że zginie on z ręki swojego syna, który potem ożeni się z własną matką, Jokastą. Lajos usiłował zapobiec tym wypadkom, lecz na próżno. Porzucony w górach i okaleczony chłopiec nie umarł, lecz wychował się w królestwie Koryntu, które uważał za swoją ojczyznę. Jako młodzieniec udał się do wyroczni delfickiej, która ostrzegła go oczywiście, że zabije on swojego ojca i ożeni się z matką. Oddalając się z Koryntu, aby uniknąć spełnienia się przepowiedni, Edyp właśnie – jak na ironię – wypełnił ją. W wąwozie górskim wdał się w kłótnię z napotkanym podróżnym. Zabił go, po czym, dużo później, okazało się, że był to Lajos – jego ojciec. W Tebach z kolei Edyp rozwiązał zagadkę Sfinksa i w nagrodę pojął za żonę Jokastę, nie wiedząc, że jest ona jego matką. Z tego małżeństwa narodziły się dzieci: Polinejkes, Eteokles, Antygona i Ismena, lecz klątwa zapanowała nad królestwem.
Przyczynę nieszczęścia wyjaśnił wieszcz Tejrezjasz – oskarżył Edypa o ojcobójstwo i kazirodztwo. Zrozpaczony Edyp wykłuł sobie oczy, a Jokasta powiesiła się. Rządy w Tebach objęli synowie Edypa: Polinejkes i Eteokles, mieli oni co rok wymieniać się na tronie. Eteokles jednak nie dotrzymał słowa, więc Polinejkes znalazł sojusznika i napadł na Teby. W wyniku wojny zginęli obaj bracia. Kreon, nowy król Teb, wydał zakaz pochowania zwłok zdrajcy Polinejkesa. Antygona nie usłuchała rozkazu, za karę poniosła śmierć…
Jak to interpretować?
Dzieje Labdakidów obrazują przede wszystkim siłę Fatum i znikomość człowieka wobec bogów i losu. Najgorszą rzeczą, jaką może pyszny człowiek zrobić, jest pycha, mniemanie, że może wpłynąć na swój los i zmienić przeznaczenie. Zawsze wówczas poniesie klęskę. Pięknie ujął to i włożył w usta chóru Sofokles w Królu Edypie:
O śmiertelnych pokolenia!
życie wasze to cień cienia.
Zagadka Sfinksa – oznacza i samą zagadkę, i ogólnie – coś tajemniczego, o bardzo prostym rozwiązaniu. Zagadka Sfinksa brzmiała tak: co to za stworzenie – rano chodzi na czterech, po południu na dwóch, wieczorem na trzech nogach?
Odpowiedź – człowiek. Najpierw raczkuje, potem chodzi, na koniec wspiera się laską.
Uwaga! Dwie ważne lektury Sofoklesa, starożytnego tragika, odwołują się do tego mitu – są to Król Edyp i Antygona.
Zobacz:
Tragizm bohatera antycznego. Powołaj się na losy Antygony, Kreon, Edypa
Wymień słynne mity greckie, które poznałeś, i krótko je scharakteryzuj