Sprawdź swoją wiedzę z romantyzmu
1. Jak Juliusz Słowacki oceniał powstanie listopadowe?
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Jak rozumiesz prośbę Kordiana skierowaną do Boga:
Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój,
Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Do czego porównuje Polskę Mickiewicz w Grobie Agamemnona?
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Jakimi cechami charakteryzuje się poemat dygresyjny?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. Omów jeden liryk Juliusza Słowackiego.
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6. W których utworach Juliusza Słowackiego odnajdziesz podobieństwa do twórczości Szekspira?
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7. Czym, zdaniem Zygmunta Krasińskiego, jest rewolucja?
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
8. Czy Hrabia Henryk jest typowym bohaterem romantycznym?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
9. Jakich wielkich ludzi przywołuje w swojej poezji Cyprian Kamil Norwid? Dlaczego właśnie tym postaciom poświęcił utwory?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Przywołaj przynajmniej trzy utwory, których osią kompozycyjną jest muzyka.
a) ……………………………………………………………………………………………………….
b) ……………………………………………………………………………………………………….
c) ……………………………………………………………………………………………………….
11. Które z podanych cech są najbardziej charakterystyczne dla twórczości Cypriana Kamila Norwida?
a) przemilczenia i niedopowiedzenia,
b) ironia, parabola, aluzja, kontrast,
c) mnogość epitetów i metafor,
d) neologizmy,
e) obfitość słów,
f) oszczędność słów,
g) regularne nazwy,
h) archaizmy.
12. Na jakie nurty podzieliłbyś poezję romantyzmu krajowego?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
13. Jaki był stosunek Aleksandra Fredry do ideałów romantycznych?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
14. Na czym polegał „magnetyzm serca”?
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
15. Wymień przynajmniej trzy charakterystyczne dla romantyzmu gatunki literackie. Jeden scharakteryzuj.
a) ……………………………………………………………………………………………………….
b) ……………………………………………………………………………………………………….
c) ……………………………………………………………………………………………………….
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
16. W których utworach romantycznych odnajdziesz motywy orientalne?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
17. W jakich utworach literackich późniejszych epok odnajdziesz motyw miłości romantycznej? Wymień przynajmniej trzy.
a) ……………………………………………………………………………………………………….
b) ……………………………………………………………………………………………………….
c) ……………………………………………………………………………………………………….
18. Odnajdź nawiązania do Biblii w literaturze romantycznej.
Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
19. Do jakich utworów romantycznych nawiązują poeci w cytowanych utworach?
a)
Skrzepły spiżowym swym bezruchem
Pomnik wyrazić go nie zdoła,
Jak cierpiał, żył w pustkowiu głuchem,
Co milczy: Jedźmy, nikt nie woła!
Odp. ……………………………………………………………………………………
b)
„Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha…
To dzień biały, to miasteczko…”
Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha,
po gruzach biega naga, ruda Ryfka,
trzynastoletnie dziecko.
Odp. ……………………………………………………………………………………
20. Z jakich utworów romantycznych pochodzą cytaty:
a)
Jeśli nie chcesz mojej zguby,
Krokodyla daj mi luby!
Odp. ……………………………………………………………………………………
b)
Chwilo, trwaj, chwilo, jesteś piękna…
Odp. ……………………………………………………………………………………
c)
Ideał sięgnął bruku.
Odp. ……………………………………………………………………………………
Odpowiedzi
1.
Słowacki krytykuje przywódców i podział społeczeństwa, które wzięło udział w zrywie narodowościowym. Ukazuje bezsens działań jednostkowych. Krytykuje też zmarnowanie entuzjazmu młodej, powstańczej szlachty.
2.
Kordian prosi Boga, aby zdjął z jego duszy „jaskółczy niepokój”, czyli pozbawił go młodzieńczych rozterek, wielkiej wrażliwości i obaw o przyszłość.
3.
Słowacki w Grobie Agamemnona porównuje naród polski do Greków, którzy ponieśli ostateczną klęskę w walce pod Cheroneą. Nazywa też Polskę „pawiem narodów”, „papugą”, „służebnicą cudzą”. Polska według Słowackiego to „czerep rubaszny”, czyli plugawa skorupa na zewnątrz i „dusza anielska”, czyli gorący ogień wewnątrz.
4.
W poemacie dygresyjnym fabuła i losy bohaterów są jedynie pretekstem do zamieszczenia dygresji, czyli nie związanych z treścią wstawek odautorskich.
5.
Testament mój Juliusza Słowackiego to testament poety, który to, co ma najcenniejszego przekazuje swoim przyjaciołom i przyszłym pokoleniom. Za życia poeta nie znalazł zrozumienia, ale też nie pragnął hołdów, zawsze na względzie miał dobro ojczyzny i nie żałuje, że poświęcił dla niej swoją młodość. Swoich spadkobierców zaklina, aby nie ustawali w walce o wolność ojczyzny, aby nie wahali się oddać za nią życia. W wierszu pojawia się alegoria – porównanie ojczyzny do walczącego i tonącego okrętu.
6.
Kordian rozpoczyna się sceną wzorowaną na scenie z Makbeta, złe moce „warzą” w czarodziejskim kotle proroctwa przyszłości.
W postępowaniu Balladyny możemy odnaleźć podobieństwa do czynów Makbeta, zabójstwo w dążeniu do władzy, następna zbrodnia i wreszcie śmierć – zniszczenie przez żądzę władzy.
Także w postaciach Kordiana i Hamleta można dostrzec podobieństwa, obaj bohaterowie mają naturę refleksyjną, są osobami żyjącymi w konflikcie pomiędzy sferą myśli a sferą czynu, niezdecydowanymi wobec dylematu „być albo nie być”. Monolog Hamleta można zestawić z monologiem Kordiana na Mont Blanc.
7.
Rewolucja, zdaniem Krasińskiego, to walka klas, w której zło walczy ze złem, więc zwyciężyć może tylko zło. Jest to rozlew krwi, który niczego nie zmieni, ideały równości są fałszywe, nic się nie zmieni, tyko zwycięscy zajmą miejsce zwyciężonych.
8.
Nie. Ponieważ w przeciwieństwie do innych bohaterów romantycznych jego życie prywatne układa się szczęśliwie, ma on żonę i syna. Jego czyny i stosunek do rodziny nie są motywowane poświęceniem dla wielkiej, ogólnej idei, po metamorfozie staje na czele grupy arystokratów – walczy o interesy swojej klasy społecznej, a nie o sprawę ojczyzny, narodu. Hrabia Henryk ginie, popełnia samobójstwo, a zwykle przyszłość bohaterów romantycznych nie była znana, dramaty romantyczne miały konstrukcję otwartą.
9.
Postacie, którym Norwid poświęcił swoje wiersze, byli to „geniusze kultury ludzkiej”, ludzie, którzy uczynili coś wielkiego, dokonali wielkich czynów, ale nie byli zrozumiani przez sobie współczesnych. Docenią ich dopiero potomni. Te postacie to: John Brown, Sokrates, Dante, Kolumb, Camones, Kościuszko, Napoleon.
10.
a) Czesław Miłosz, Walc;
b) Stanisław Wyspiański, Wesele;
c) Sławomir Mrożek, Tango.
11.
przemilczenia i niedopowiedzenia, ironia, parabola, aluzja, kontrast; neologizmy;
12.
Romantyzm krajowy dzieli się na dwa nurty: tyrtejski i liryki wiejskiej.
13.
Aleksander Fredro polemizował z ideałem miłości romantycznej, przeciwstawiał się nienaturalnej, tragicznej wizji uczucia, której symbolem są łzy, a efektem śmierć.
14.
Magnetyzm serca to mesmeryzm, teoria lekarza, Mesmera, który głosił, że istnieje „uniwersalny fluid” emanujący z człowieka i oddziałujący na drugą istotę jak swego rodzaju magnes – przyciąganie dwóch serc. Taka skłonność jest przyrodzona i konwenanse świata zmienić tego nie mogą.
15.
a) ballada,
b) powieść poetycka,
c) dramat romantyczny;
Ballada – gatunek wywodzący się z twórczości ludowej, fabuła i bohaterowie zwykle wywodzili się właśnie z podań ludu; obok bohaterów realnych w balladzie pojawiają się istoty fantastyczne – duchy, widma, rusałki; irracjonalizm, tajemniczość, dramatyczne wydarzenia to najważniejsze cechy ballady.
16.
Giaur i Korsarz G. Byrona; Sonety krymskie A. Mickiewicza; Rozmowa z piramidami, Grób Agamemnona, Hymn (Smutno mi Boże)
J. Słowackiego;
17.
a) Lalka Bolesława Prusa,
b) Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego,
c) Potop Henryka Sienkiewicza;
18.
Nawiązania do gatunków biblijnych i stylu biblijnego: Z. Krasiński Psalmy przyszłości, J. Słowacki Hymny (Bogurodzica i Smutno mi Boże),
A. Mickiewicz Księgi narodu i Księgi pielgrzymstwa polskiego, przypowieść o diable i zbożu z Dziadów; nawiązania do dziejów Chrystusa w Widzeniu księdza Piotra, anioły i diabły występujące w dramatach romantycznych.
19.
a) Stepy Akermańskie A. Mickiewicza,
b) Romantyczność Adama Mickiewicza;
20.
a) Zemsta Aleksandra Fredry,
b) Faust J.W. Goethe
c) Fortepian Szopena C. K. Norwid;
Zobacz: