Władysław Broniewski zajmuje odrębne miejsce w polskiej poezji międzywojennej – zarówno z racji wymowy utworów, jak i specyficznej poetyki.
- Młodzieńczy etap życia poety to walka o wolność kraju, Broniewski był wielkim zwolennikiem Józefa Piłsudskiego.
- Broniewski był też uczestnikiem wojny polsko-radzieckiej w 1920 r.
- W dojrzałej fazie międzywojnia zbliżył się do socjalistów, a w twórczości zawarł krytykę otaczającej go rzeczywistości.
- W latach 1939-1940 był więziony we Lwowie przez władze radzieckie „za sanację i polski nacjonalizm”.
- W czasie wojny walczył w armii Andersa.
- W powojennym etapie życia poety ogromny wpływ na jego twórczość miała śmierć córki Anki.
- Zyskał miano poety proletariatu, piewcy rewolucji, tworzył żarliwe i propagandowe wiersze-apele.
Tematy i cechy twórczości Broniewskiego
- Zaangażowanie w walkę o wolność, równość i sprawiedliwość.
- Uwielbienie dla rewolucji radzieckiej i jej działaczy.
- Obrazy życia proletariatu będące zaprzeczeniem podstawowych ludzkich praw.
- Rozliczenie z młodzieńczą, frontową przeszłością.
- Nawiązania do tradycji romantycznej: prometejski bunt wobec zła, śpiewność, emocjonalność, proste, plastyczne obrazy.
Na czym polegała specyfika twórczości Broniewskiego?
Otóż łączy on dwie konwencje: tradycję polskiej poezji romantycznej i patos retoryki rewolucyjnej na wzór Majakowskiego. Miesza poeta typowe dla romantyzmu symbole i sposoby obrazowania poetyckiego ze stylem mowy potocznej, politycznej agitacji. Często używał Broniewski konwencji pieśni i hymnu, jego utwory są bardzo komunikatywne, buntownicze i gniewne – jak choćby bardzo popularny, napisany w przededniu wojny Bagnet na broń.
Programowy wiersz – Poezja
To wiersz-program, poetycki wyraz poglądów na temat kształtu i roli poezji, odpowiedź na pytanie: jaka powinna ona być? Broniewski konfrontuje ze sobą trzy tradycje literackie.
- Pierwsza to świat uczuć i symboli poezji romantycznej.
„Ty przychodzisz jak noc majowa”. Do tego dochodzą: biel, szept, księżyc, jaśmin, deszcz i sen srebrny – czyli cały szereg romantycznych rekwizytów.
- Lecz poeta odrzuca ten typ sentymentalno-uspokajającej poezji. Przywołuje drugą poetykę – jest nią poezja tyrtejska. Oto poezja musi przypiąć „skrzydła do ramion”, „bić pieśnią”, być „werblem do marszu”.
- Jest tu jeszcze trzeci typ – poezji rewolucyjnej. Jej rekwizyty to z kolei: „sztandar rozwiany wśród walki”, „harfa z żył”, prosty śpiew, pochodnia, „słowa powszedniego chleba”.
To właśnie poezja rewolucyjna i tyrtejska potrzebne są we współczesnym świecie określonym przez walkę, ciemność, syk węży. Jeśli nastąpi zwycięstwo, nadejdzie szczęśliwy świat przyszłości: jasność, piękno, radość. Wówczas dopiero będzie miała rację bytu poezja uczuć romantycznych.
Zobacz:
Dlaczego utwór Broniewskiego pt. Poezja jest interpretowany jako spór o kształt poezji?
Jak oceniasz miejsce i dorobek twórczy poety Władysława Broniewskiego?
Jak oceniasz miejsce i dorobek twórczy poety Władysława Broniewskiego?