Dlaczego po zimie przychodzi wiosna? Jak mitologia wyjaśnia następstwo pór roku?
Wstęp
Mity są wyrazem zdziwienia człowieka światem. Starożytni chcieli wiedzieć, dlaczego po dniu następuje noc, dlaczego zmieniają się pory roku, skąd się biorą pioruny i burze… Ludzie, poznając świat, próbowali tłumaczyć sobie zagadkowe zjawiska.
.
Rozwinięcie
Próbowali sobie odpowiedzieć np. na pytanie, czemu doba dzieli się na dzień i noc. I tak oto Helios, bóg słońca, podróżował po nieboskłonie na ognistym rydwanie. Rano wynurzał się z oceanu i zaczynał podróż, a wieczorem zanurzał się w nim, by odpocząć po trudach podróży i… ochłodzić się. Zapadała wtedy noc. Dzień liczono czasem przejazdu rydwanu, wschód i zachód różniły się barwami nieba. A skąd się wzięły pustynie? Oto syn boga, Faeton, poprosił go, by pozwolił mu przejechać się niebieskim rydwanem. Ojciec zgodził się, ale podobnie jak Dedal Ikarowi, nie szczędził mu przestróg. Kiedy Faeton wsiadł do rydwanu, rumaki wyczuły jego brak doświadczenia i zboczyły z drogi. Opadały czasem tak nisko, że wysychały rzeki, lub wznosiły się tak wysoko, że rozpalał się nieboskłon. Afryka zamieniła się w pustynię, a mieszkającym tam ludziom poczerniały twarze.
Zmiana pór roku w wyobraźni starożytnych łączyła się z kolei z miłością matki do córki i dramatyczną historią miłosną, zakończoną porwaniem i uwięzieniem ukochanej. Demeter, bogini płodów rolnych i rolnictwa, obdarzała rolników urodzajem. To ona dbała o to, by przyroda była ludziom łaskawa, a płody rolne obfite. Bogini miała ukochaną córkę – Korę. W dziewczynie zakochał się Hades, ponury bóg mieszkający w podziemiach – władca podziemnego królestwa zmarłych. Gdy był pewien, że chce pojąć Korę za żonę, po prostu porwał ją. Demeter bardzo rozpaczała i wyruszyła na poszukiwanie córki. Im więcej łez wylała, tym bardziej marniały zboża, wysychała ziemia, marniały wszystkie rośliny. Ludzie byli przerażeni. Przerażeni byli też bogowie. Hades jednak nie zamierzał oddać matce córki i pozwolić na jej powrót na ziemię z podziemnego królestwa. Rozpacz bogini po utracie córki zagrażała jednak życiu ludzi, którzy mogli umrzeć z głodu. Konieczny był kompromis.
Wyrokiem boskim Kora (która przyjęła imię Persefona), część roku miała zawsze spędzać z matką, a część z mężem. Gdy Demeter mogła przebywać z córką, przyroda budziła się do życia, a potem cudownie rozkwitała. Panował wtedy wspaniały urodzaj. Lecz gdy kończyły się szczęśliwe chwile matki i córki, przyroda zaczynała umierać. Kora wracała do podziemnego królestwa, aby po pewnym czasie znów spotkać się z matką i spowodować, że przyroda rozkwitnie…
.
Zakończenie
Tak starożytni Grecy tłumaczyli sobie zmiany zachodzące w przyrodzie. Możemy zachwycać się ich bogatą wyobraźnią, a poznając różne mity zrozumieć istotę myślenia mitycznego.
Zobacz:
Porównaj kosmogonię biblijną i kosmogonię mitologiczną starożytnych Greków
Kluczowe pytania ludzkości w świetle Biblii i mitologii antycznej
Wyobrażenia starożytnych Greków o świecie, bogach i ludziach na podstawie mitów.
W jaki sposób świat bogów i ludzi przenika się w mitologii i literaturze?