Zastanów się, jakie cechy renesansowe, a jakie barokowe dostrzegasz w poezji Sępa Szarzyńskiego.
Cechy renesansowe
- Miłość do życia; mimo że jest ono krótkie i przemijające, ma ono dla autora wiele uroków.
- Szarzyński przedstawia walkę z szatanem, lecz raczej na płaszczyźnie metafizycznej, w jego utworach nie ma groteskowych czy straszliwych obrazów szatana i śmierci, napawających grozą i strachem. Będą one obecne dopiero w późniejszych etapach literatury baroku.
- Człowiek, mimo swej słabości i wewnętrznych dylematów, jest istotą godną i szlachetną. Swoje człowieczeństwo udowadnia poprzez trud walki, jaką toczy ze złem i z własnymi słabościami. Jest to wzniosła postawa moralnego heroizmu i dążenia do doskonałości, swoje człowieczeństwo trzeba w pewien sposób udowodnić.
- Mikołaj Sęp-Szarzyński to podobnie jak Jan Kochanowski poeta doctus, czyli poeta uczony, próbujący intelektualnie i duchowo zgłębić tajemnicę bytu, w jego utworach odnajdujemy także nawiązania do motywów i nurtów filozoficznych antyku.
Cechy barokowe
- Barokowy jest styl obrazowania, zmienność toku zdania, kunsztowność i ozdobność wypowiedzi, a także gwałtowność wyrażania uczuć. Zwróć także uwagę na paradoksy, gry słowne, instrumentacje głoskowe czy choćby typowe dla tej epoki tytuły: długie, ozdobne, rozbudowane.
- Odwrót od renesansowego światopoglądu. Człowiek jest istotą samotną i w pewien sposób słabą, trawioną niepokojem i poczuciem chwilowości własnego istnienia. Metafizyczny lęk i zagubienie w chaosie świata, zastępują renesansowe poczucie ładu i harmonii.
- Typowe dla XVII w. toposy: vanitas vanitatum; życia jako złudzenia i snu; szatana; nieuchronności śmierci.
Podsumuj
Poezja Sępa stoi na pograniczu dwóch epok, renesansu i baroku. Widać to zarówno w pomieszaniu wizji świata i człowieka typowych dla tych dwóch okresów literackich, jak i w nawiązaniach do Biblii, ale też do antyku.
Zobacz:
Dlaczego Mikołaja Sępa Szarzyńskiego nazywamy poetą barokowym?
Dlaczego możemy stwierdzić, że sonety Mikołaja Sępa Szarzyńskiego ukazują manichejski obraz świata?
Scharakteryzuj relację człowiek – Bóg w twórczości Mikołaja Sępa Szarzyńskiego
Sytuacja człowieka we wszechświecie na podstawie utworów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego.
Sonety Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jako wyraz niepokojów i rozdarcia wewnętrznego człowieka baroku