Zastanów się, jakie cechy renesansowe, a jakie barokowe dostrzegasz w poezji Sępa Szarzyńskiego.

Cechy renesansowe

  • Miłość do życia; mimo że jest ono krótkie i przemijające, ma ono dla autora wiele uroków.
  • Szarzyński przedstawia walkę z szatanem, lecz raczej na płaszczyźnie metafizycznej, w jego utworach nie ma groteskowych czy straszliwych obrazów szatana i śmierci, napawających grozą i strachem. Będą one obecne dopiero w późniejszych etapach literatury baroku.
  • Człowiek, mimo swej słabości i wewnętrznych dylematów, jest istotą godną i szlachetną. Swoje człowieczeństwo udowadnia poprzez trud walki, jaką toczy ze złem i z własnymi słabościami. Jest to wzniosła postawa moralnego heroizmu i dążenia do doskonałości, swoje człowieczeństwo trzeba w pewien sposób udowodnić.
  • Mikołaj Sęp-Szarzyński to podobnie jak Jan Kochanowski poeta doctus, czyli poeta uczony, próbujący intelektualnie i duchowo zgłębić tajemnicę bytu, w jego utworach odnajdujemy także nawiązania do motywów i nurtów filozoficznych antyku.

Cechy barokowe

  • Barokowy jest styl obrazowania, zmienność toku zdania, kunsztowność i ozdobność wypowiedzi, a także gwałtowność wyrażania uczuć. Zwróć także uwagę na paradoksy, gry słowne, instrumentacje głoskowe czy choćby typowe dla tej epoki tytuły: długie, ozdobne, rozbudowane.
  • Odwrót od renesansowego światopoglądu. Człowiek jest istotą samotną i w pewien sposób słabą, trawioną niepokojem i poczuciem chwilowości własnego istnienia. Metafizyczny lęk i zagubienie w chaosie świata, zastępują renesansowe poczucie ładu i harmonii.
  • Typowe dla XVII w. toposy: vanitas vanitatum; życia jako złudzenia i snu; szatana; nieuchronności śmierci.

Podsumuj
Poezja Sępa stoi na pograniczu dwóch epok, renesansu i baroku. Widać to zarówno w pomieszaniu wizji świata i człowieka typowych dla tych dwóch okresów literackich, jak i w nawiązaniach do Biblii, ale też do antyku.

Zobacz:

Mikołaj Sęp Szarzyński – prekursor baroku

Dlaczego Mikołaja Sępa Szarzyńskiego nazywamy poetą barokowym?

Poezja Mikołaja Sępa Szarzyńskiego

Dlaczego możemy stwierdzić, że sonety Mikołaja Sępa Szarzyńskiego ukazują manichejski obraz świata?

Scharakteryzuj relację człowiek – Bóg w twórczości Mikołaja Sępa Szarzyńskiego

Poezja Mikołaja Sępa Szarzyńskiego

Bóg w oczach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych twórców.

Sytuacja człowieka we wszechświecie na podstawie utworów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego.

Sonety Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jako wyraz niepokojów i rozdarcia wewnętrznego człowieka baroku