Zanalizuj i zinterpretuj Tren Fortynbrasa.
Wstęp
Zacznijmy od spraw najbardziej ogólnych i najbardziej oczywistych. Wiersz zawiera łatwo rozpoznawalną aluzję literacką:
- Do jakiego utworu odwołuje się Herbert w Trenie…? Kim byli Hamlet i Fortynbras w tragedii Szekspira?
- Na ile prawdopodobna jest następująca hipoteza interpretacyjna: pisząc Tren Fortynbrasa Herbert tworzy jak gdyby dalszy ciąg Hamleta?
Rozwinięcie
Na początek wyjaśnijmy kilka terminów, które na pewno okażą się przydatne przy analizowaniu Trenu Fortynbrasa.
- wiersz wolny, złożony z długich wersów, odpowiadających mniej więcej rozpiętości rozwiniętego zdania, zbliżony do prozy poetyckiej;
- liryka roli – podmiot liryczny jest postacią historyczną, mitologiczną itp., w każdym razie wypowiedź podmiotu lirycznego ma naśladować wypowiedź owej postaci;
- tren – jeden z gatunków poezji żałobnej ukształtowany w starożytnej Grecji, pieśń lamentacyjna o charakterze żałobnym, rozpamiętująca czyny i myśli zmarłego oraz zawierająca pochwałę jego zasług. Tradycyjne elementy trenu to:
- pochwała (laudes),
- żal (luctus),
- pociecha (consolatio),
- zachęta do naśladowania (exhortatio).
W rozwinięciu stawiaj sobie, oczywiście w uporządkowany, przemyślany sposób, kolejne pytania, rozwiązuj kolejne sporne kwestie. Zazwyczaj zaczyna się od analizy, żeby potem stopniowo przejść do właściwej interpretacji.
- Zastanów się, jak wypowiedź Fortynbrasa, która, jak sugeruje tytuł utworu, ma być trenem, odnosi się do tradycyjnych elementów budowy utworu żałobnego?
- Czy Fortynbras wygłasza pochwałę zmarłego księcia, czy też przeciwnie – drwi z niego?
- Jakim władcą, Twoim zdaniem, będzie Fortynbras?
- W jaki sposób rozpoczyna swoje panowanie (przejmuje władzę)?
- Jakie trzy reformy zamierza przeprowadzić w Danii?
- Jaki jest jego stosunek do poddanych, jakich określeń w stosunku do nich używa? („mrowisko”, „twarda glina ludzka”)
Zakończenie
W zakończeniu spróbuj z zebranego materiału wyciągnąć wnioski.
Określ, oczywiście krótko, w kilku skondensowanych zdaniach, jakie postawy prezentują Hamlet i Fortynbras. Tu bardzo pomocne mogą się okazać wypisane z tekstu sformułowania (epitety, metafory, całe wersy) odnoszące się do Hamleta i do Fortynbrasa (możesz je sobie wynotować gdzieś na marginesie, żeby w trakcie pisania łatwiej Ci było je przytaczać).
Zobacz:
Funkcje nawiązań do Biblii i mitologii w twórczości Zbigniewa Herberta
Nieśmiertelny prokonsul i umiłowanie władzy. Poezja Herberta.