Jak poeci młodopolscy wykorzystywali w swoich wierszach impresjonizm i symbolizm? Porównaj Widok ze Świnicy… Tetmajera i Krzak dzikiej róży Kasprowicza.
Wstęp
Dobry pomysł to przywołanie definicji pojęć, które pojawiają się w temacie wypracowania: symbolizm i impresjonizm. Zwróćmy także uwagę na powinowactwa tych nurtów literackich z malarstwem. Zastanówmy się, dlaczego szczególną popularność zyskały w lirykach tatrzańskich.
Rozwinięcie
TECHNIKA IMPRESJONISTYCZNA
Widok ze Świnicy do doliny Wierchcichej
Tetmajer gromadzi w tym wierszu przymiotniki i epitety, odnoszące się do wrażeń zmysłowych, zwłaszcza wzrokowych. Mocno akcentuje zarówno kolorystykę pejzażu, jak i wrażenia świetlne. Na przykład: „mgła przezrocza”, „potok skrzy się i mieni”, „niebo w słonecznych skrach”, a także „ciemna zieleń lasu”, „szarość skalnych zboczy”.
Zwróćmy też uwagę na zastosowanie synestezji, czyli nakładania się na siebie wrażeń charakterystycznych dla różnych zmysłów. Najlepszym przykładem będzie „srebrzystoturkusowa cisza”.
Ważne jest także to, że technika impresjonistyczna służy stworzeniu pewnego nastroju. Przepaść ma ciemną paszczę, zieleń gór jest senna, a cisza uroczysta. Jednak kontemplacja górskiego pleneru nie przynosi radości i uniesienia, a raczej uczucia tęsknoty i metafizycznego żalu. Ideał piękna stworzony przez naturę jest niemożliwy do zrealizowania w niedoskonałym świecie ludzkim.
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach
Technika impresjonistyczna służy Kasprowiczowi do ukazania różnych perspektyw jednego fragmentu górskiego krajobrazu. Jest on jak gdyby namalowany barwnymi plamami i smugami światła. Cztery sonety pokazują, że natura nie jest czymś stałym, zmienia się w ciągu jednego dnia, od świtu do zmierzchu. I właśnie światło nadaje nie tylko różne barwy, ale odmienia także nastrój i wymowę każdej z czterech składowych części poematu. W każdej z nich dominują też wrażenia typowe dla różnych zmysłów: rano będą to kolory, w południe blaski i cienie, po południu wrażenia słuchowe, a o zmierzchu – słuchowe i dotykowe. Ciekawe przykłady synestezji to: „dźwięki płyną po rosie”, „siklawa mknie po skale”, „pas rozwijając srebrnolity”.
Zobacz:
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską.
Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej – Kazimierz Przerwa- Tetmajer