Problematyka żydowska w literaturze pozytywizmu.
Zacznij
Stosunki polsko-żydowskie w XIX wieku były kwestią co najmniej trudną. Postulat asymilacji (czyli włączenia w obręb polskiego społeczeństwa) Żydów należał do podstawowych haseł pozytywizmu.
Rozwiń
Przedstaw teksty podejmujące temat:
- Mendel Gdański – to przejmujący portret tytułowego bohatera – warszawskiego Żyda, zrośniętego z miastem i zżytego z polskimi sąsiadami, który doświadcza okrucieństwa pogromu. Nagły atak antysemickiej tłuszczy – choć nie zdarza się pierwszy raz – jest absolutnie niezrozumiały. Sam Mendel zaś zostaje odrzucony i brutalnie potraktowany przez ludzi, wśród których przeżył całe życie.
- Lalka – historia rodziny Szlangbaumów jest z jednej strony ponurą opowieścią o niepowodzeniach asymilacji (losy Henryka), z drugiej zaś cokolwiek spiskową wizją ekspansji gospodarczej Żydów.
- Możesz wspomnieć także o Meirze Ezofowiczu Elizy Orzeszkowej – to historia żydowskiego bohatera powstania styczniowego.
Zakończ
Dostrzeżenie problemu stosunków polsko-żydowskich i próba ich uzdrowienia były wielką zasługą pozytywistów. Niestety jednak, za teoretycznymi wizjami tym razem nie poszły w ślad praktyczne działania. Późniejsza mroczna historia wieku XX udowodniła zaś, że od dziewiętnastowiecznych rozruchów do Holokaustu droga nie musi być długa.
Najważniejsze teksty:
- Mendel Gdański Marii Konopnickiej,
- Lalka Bolesława Prusa,
- Meir Ezofowicz Elizy Orzeszkowej.
Zobacz:
Jakie przykłady nowel pozytywistycznych możesz podać? Określ ich problematykę.
Jakim gatunkiem jest nowela? Wskaż cechy gatunku na wybranym przykładzie