Tag "archaizmy"
„Usuń Maryję, tę Gwiazdę morza – ogromnego i bezkresnego – cóż pozostanie? Noc jeno i cienie śmierci, mroki nieprzeniknione… Całym więc sercem, całą gorącością duszy czcijmy Maryję, ponieważ taka jest wola tego, który chciał nas wszystkich mieć przez Maryję. […] Do ojca bałeś się przystąpić, dał ci przeto Jezusa za pośrednika. […] Wszakże i w nim obawiasz się jeszcze Majestatu Bożego, jakkolwiek został człowiekiem, nie przestał być Bogiem. Pragniesz zatem mieć pośrednika u Niego?
Wypisz z Bogurodzicy archaizmy i wyjaśnij ich znaczenie Ważny jest podział archaizmów na: archaizmy leksykalne (czyli słownikowe), archaizmy fleksyjne (gramatyczne), archaizmy składniowe, archaizmy fonetyczne. • Archaizmy leksykalne to takie wyrazy, które nie występują już we współczesnym słowniku, nie funkcjonują w języku potocznym (czasem używają ich poeci). Należą do nich słowa: „zwolena” (wybrana), „zyszczy” (pozyskaj), „dziela” (dla), „jąż” (którą). • Archaizmy fleksyjne dotyczą odmiany wyrazów, która już nie jest stosowana, np.: wołacz równy jest
Skrótowce Skrótowce to wyrazy powstałe ze skrótów wyrazowych, a więc pochodzące od kilku wyrazów podstawowych. Dlaczego skracamy? Chcemy być bardziej ekonomiczni, wypowiadać się sprawnie, zwięźle. Łatwiej powiedzieć: idę do PKO, niż: idę do Państwowej Kasy Oszczędności. Skracamy więc nazwy instytucji, urzędów, przedsiębiorstw, a ma to już długą tradycję. Dawniej np. używano już skrótu: waszmość (od wasza miłość), waćpan (od wasza miłość pan). Rodzaje skrótowców literowce głoskowce grupowce (inaczej sylabowce) mieszane 1. Literowce
Na teście humanistycznym mogą znaleźć się zadania polegające na wskazaniu w tekście neologizmów, archaizmów, zapożyczeń czy żargonu. Przypomnij sobie te pojęcia, a żaden test nie będzie Ci straszny! Takie zadanie może się pojawić na egzaminie. W tekście użyto wyażeń obcojęzycznych, neologizmów i żargonu. Zmień odnalezione wyrazy na słowa neutralne stylistycznie. Krzysiek dostał pałę z fizy i jego starzy byli wkurzeni. Koleś miał szlaban na mailowanie i czatowanie z panienką. Raz w tygodniu mógł odpalić kompa
Wszelkie utwory napisane po polsku w średniowieczu – to zabytki języka polskiego. Pozwalają zrekonstruować w pewnej mierze język średniowiecznych Polaków, a także prześledzić rozwój polszczyzny. Należy odróżnić zabytki języka od zabytków literatury polskiej. Te ostatnie bowiem badamy nie tylko ze względu na język, lecz także z uwagi na treść, kompozycję, przesłanie. To zabytki języka, ale nie tylko. Zabytki języka polskiego • Polskie wyrazy pospolite lub nazwy własne, które pojawiają się w tekstach łacińskich. •
Wskaż archaizmy językowe w „Bogurodzicy” i zastąp je słownictwem współczesnym. Bogurodzica, Dziewica, Bogiem sławiena, Maryja! U Twego Syna, Gospodzina, Matko zwolena Maryja! Zyszczy nam, spuści nam, Kiryjeleizon. Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy, A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kiryjeleizon. Bogurodzica jest modlitwą. Adresatami modlitwy są Matka Boska i Jezus Chrystus. Skąd to wiemy? Świadczą o tym: Archaiczne formy
Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego liczy około 120 tysięcy haseł. Ile z nich wykorzystuje w porozumiewaniu się wykształcony Polak? Niewiele: 7-8 tysięcy. Z nauki języka obcego wiesz zresztą, że wystarczy jakieś 1500 najczęściej używanych wyrazów, by porozumieć się w podstawowych sprawach. Co z resztą słów? Część należy do słownictwa biernego, części z nich przeciętny użytkownik języka nawet nie zna. Mają na to wpływ ograniczenia tekstowe, chronologiczne (niektóre słowa wychodzą z czasem z użycia) oraz społeczne (np.
Leksykologia zajmuje się badaniem wyrazów jako elementów słownictwa danego języka. W ten sposób dopełnia gramatykę, która bada reguły łączenia jednostek językowych ze sobą. Wiele wyrazów staropolskich funkcjonuje we współczesnej polszczyźnie bez zmiany znaczenia. Jednakże w utworach średniowiecznych czy renesansowych możemy natrafić na takie, które obecnie wyszły z użycia lub są używane w innym znaczeniu niż pierwotne. Za każdym razem więc te wyrazy przestały należeć do zasobu słownictwa czynnego (używanego, nie
Podział wyrazów Wyrazy proste – powstałe od jednego wyrazu podstawowego – zawierające jedną podstawę słowotwórczą Wyrazy złożone – powstałe od dwóch (lub więcej) wyrazów podstawowych – zawierające dwie (lub więcej) podstawy słowotwórcze niepodzielne słowotwórczo; rdzenne pies, las, chleb podzielne słowotwórczo; rozwinięte (podstawa + formant) pies -ek, las -ek, chleb -ek zestawienia – dwa odrębne wyrazy, tworzące jedną całość znaczeniową wieczne pióro Nowy Targ Zielona Góra zrosty – dwa wyrazy
Test 1. Przeczytaj fragment Wesela i wskaż, a) kto posługuje się gwarą b) kto używa języka literackiego Zosia: Drużba tańczy, proszę ze mną. Kasper: Panienka obcasem wpada. Zosia: A w kółeczko… Kasper: Dookoła. Panienka se ta wesoła. Ano Kaśka będzie rada, jak przestoi. Odp. a) Zosia ……………………………………………….. b) Kasper …………………………………………….. 2. Na czym polega stylizacja w następującym tekście: Od orawskiej strony dujom zimne wiatry, Śnieżek polatuje, osedziały Tatry! Kayimiery Przerwa-Tetmajer a) na użyciu
Neologizmy, archaizmy TEST Sprawdź swoją wiedzę przed egzaminem 1. Który tytuł wiersza Bolesława Leśmiana jest neologizmem? A. Garbus, B. Topielec, C. Spojrzystość, D. Urszula Kochanowska. Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Przeczytaj fragment wiersza pt. Wiosna: W dali postrach na wróble przesadnie rękaty z zeszłorocznym rozpędem chyli się we światy. Słowa „postrach” i „rękaty” to: A. archaizmy, B. poetyzmy, C. epitety, D. neologizmy. Odp. ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Spośród grup wyrazów wskaż tę, w której są wymienione
Neologizmy, archaizmy, poetyzmy Nie posługujemy się nimi w zwykłej mowie, ale występują w poezji, w prozie poetyckiej. Specjalnie używają ich autorzy, aby uatrakcyjnić teksty. A uczniowie muszą… umieć je wskazać i nazwać. Poetyzmy Wyrazy charakterystyczne dla języka poetyckiego, uważa się je za szczególnie wzniosłe, artystyczne: ruń, toń, kobierzec. Rzadko w zwykłej mowie i w zwykłym mieszkaniu mówimy o naszym dywanie, że trzeba by uprać… kobierzec. Neologizmy Wyrazy zupełnie nowe. Poeta stworzył sobie wyraz na potrzeby wiersza – ale
Archaizmy, neologizmy, synonimy, antonimy, homonimy Archaizmy To element języka dawnej epoki historycznej; wyraz lub sformułowanie, które jest przestarzałe, wyszło z użycia, zmieniło formę bądź zostało zastąpione przez inne, nowsze. Podział archaizmów: wyrazowe – czyli takie, które już nie występują w języku, zostały zastąpione przez wyrazy nowsze, np. kmieć – chłop, jeno – tylko, lico – twarz, niewiasta – kobieta, fonetyczne – czyli takie, które współcześnie inaczej wymawiamy, np. sierce –
Nie posługujemy się nimi w zwykłej mowie, ale występują w poezji, w prozie poetyckiej. Specjalnie używają ich autorzy, aby uatrakcyjnić teksty. Poetyzmy Wyrazy charakterystyczne dla języka poetyckiego, uważa się je za szczególnie wzniosłe, artystyczne: ruń, toń, kobierzec. Rzadko w zwykłej mowie i w zwykłym mieszkaniu mówimy o naszym dywanie, że trzeba by uprać… kobierzec. Neologizmy Wyrazy zupełnie nowe. Poeta stworzył sobie wyraz na potrzeby wiersza – ale normalnie takiego wyrazu nie ma, np. „światłoptacy”. (neologizm) Albo:
