Filozofia antyku O co chodzi filozofom? Filozofia – oznacza umiłowanie, poszukiwanie mądrości. Tak jak medycyna jest nauką o leczeniu ciała, matematyka o liczbach – filozofia chce od wieków stworzyć i podarować ludziom swoisty poradnik JAK BYĆ SZCZĘŚLIWYM? Filozof – to miłośnik mądrości, który szuka odpowiedzi na najistotniejsze pytania: Skąd wziął się świat i istnienie? Jaki jest sens ludzkiego życia? Co to znaczy dobro? Czym jest szczęście, jak je osiągnąć? Jak poznać
Początki filozofii Pierwsi filozofowie, ograniczając się do obserwacji przyrody, starali się odnaleźć jedną materialną zasadę (arche) rządzącą światem. Pierwsze pytanie filozofii wiązało się z poszukiwaniem początku, elementu, który zapoczątkował kolejne zdarzenia. Ponieważ zajmowali się głównie naturą i wszyscy pochodzili z Jonii, określeni zostali mianem jońskich filozofów przyrody (natury); ponieważ początku świata szukali w sferze materii, określa się ich także jako materialistów. Dla Talesa z Miletu arche stanowiła woda. To ona miała być przyczyną powstania wszechrzeczy.
Czym jest prawda? Po pierwsze Prawda to podstawa poznania świata. Coś jest prawdziwe, czyli jest zgodne z rzeczywistością. Opowiadamy zgodnie z prawdą, czyli opowiadamy dokładnie tak, jak było. Po drugie Wydarzenia prawdziwe, takie, które miały miejsce, nazywamy faktami. Można je udowodnić, potwierdzić zeznaniami świadków. Pamiętaj! Fakty są zawsze autentyczne. Dlatego nie mów „fakt autentyczny”. To błąd językowy, zwany tautologią (czyli masło maślane). Po trzecie Prawda jest podstawą etyki, czyli nauki o moralności. Prawda
Tragizm bohatera antycznego. Powołaj się na losy Antygony, Kreon, Edypa. Komentarz Temat tak naprawdę nie jest trudny. W nawiasie podane zostały imiona bohaterów, na których musisz się skupić. Nie znaczy to jednak, że nie wolno przywołać Ci innych. Niezbędna będzie znajomość mitu o rodzie Labdakidów oraz Antygony i Króla Edypa, znanych tragedii Sofoklesa. Ambitni mogą także sięgnąć do Edypa w Kolonie tegoż; przydać się także może znajomość Poetyki Arystotelesa. Streszczenia i przywołania wybranych fragmentów
Arystotelesowska koncepcja bohatera tragicznego. Arystoteles sam nie był dramatopisarzem, jednak jako teoretyk zajmował się analizą wielkich eposów i greckich tragedii. Swoje spostrzeżenia zapisał w dwóch tomach Poetyki. Materiału dostarczały mu m.in. sztuki Sofoklesa. Jakie podać przykłady Arystotelesowską koncepcję bohatera tragicznego można przedstawić na przykładzie Antygony Sofoklesa. Zacznij od naszkicowania tragicznych losów bohaterki greckiego dramatu. Warto zaznaczyć, że od początku trwania tebański ród dotknięty był złym przeznaczeniem. Edyp, ojciec Antygony, miał, zgodnie z przepowiednią,
Utworzone przez Greków systemy stały się podstawą filozofii europejskiej. Tales z Miletu – pierwszy filozof. Stworzył geometrię, znał się na astronomii – zaskoczył swoich współczesnych dokładnym wyliczeniem daty zaćmienia Słońca. Sokrates – autor słynnego zdania: „Jedno wiem, że nic nie wiem”, mistrz dyskusji, został skazany na śmierć za „ateizm i szerzenie zepsucia”. Platon – uczeń Sokratesa, jego słynne dzieło to Obrona Sokratesa, a także dialogi filozoficzne. Platon badał idee i cienie idei, uznawał świat
Przedstawiając swoją koncepcję bohatera tragicznego, Arystoteles w Poetyce napisał: „Litość wzbudza w nas nieszczęście człowieka niewinnego. Trwogę natomiast nieszczęście człowieka, który jest do nas podobny.” Czy bohaterowie tworzeni przez współczesną kulturę mogą budzić w nas litość i trwogę? Choć cytat z Arystotelesa odnosi się do tragedii, twórcom nie chodziło tu o utwory wyłącznie dramatyczne. Najprościej skierować rozważania na wojnę, okupację, obozy i łagry. Jaki jest człowiek w obliczu zagrożenia życia, w ekstremalnych warunkach? Kiedy wzbudza litość, a kiedy trwogę? W tej
Podstawę teorii literackiej Arystotelesa stanowi założenie, że poezja jest sztuką mimetyczną, czyli naśladowczą. Sposób naśladowania rzeczywistości dzieli utwory literackie na różne gatunki: epopeja naśladuje za pomocą narracji, tragedia – przez przedstawienie działających osób, a więc w sposób bardziej bezpośredni. Dzięki temu silniej działa na odbiorcę – wywołuje u widza „litość i trwogę”, a następnie wstrząs prowadzący do oczyszczenia (katharsis). Ażeby sztuka teatralna uznana została za tragedię, musi ona spełniać kilka „warunków tragiczności”. Bardzo ważny jest
MIMESIS w dosłownym tłumaczeniu oznacza naśladowanie. Co ma naśladować sztuka? Rzeczywistość, musi odwzorowywać prawdziwe życie, kopiować prawdopodobne życiowo sytuacje. Według Pitagorasa najlepszą sztuką naśladującą przeżycia człowieka jest taniec. Inny uczony starożytny – Demokryt – poszukiwał odzwierciedleń życia w naturze. Platon natomiast w malarstwie i poezji. Pojęcie mimesis rozwinął Arystoteles w Poetyce. Według niego wszystko, co ukształtowała przyroda, człowiek może naśladować w malarstwie, rzeźbie, poezji, muzyce. W literaturze występują różne gatunki, które różnią się sposobem naśladowania:
Arystoteles – nurt materialny Arystoteles (385-322 r. p.n.e.) – pilny uczeń Platona, stworzył teorię sprzeczną z idealizmem. Arystoteles był synem nadwornego lekarza króla Macedonii. Był sam potem nauczycielem królewicza Aleksandra Wielkiego. Ten człowiek twardo stąpał po ziemi i nie odpowiadała mu nauka, która prowadzi myśl ludzką poza realny świat. Idee czy nie idee Powiedział – badajmy ten świat, który znamy! Trzymajmy się tego, co możemy sprawdzić doświadczeniem – a idee?
1. Początki: filozofowie przyrody Do wyjaśnienia podstawowych zagadnień natury przestała wystarczać świadomość mitologiczna. Człowiek zaczął więc poszukiwać innych dróg rozumowania. Pierwsze pytanie filozofii wiązało się z tak zwanym poszukiwaniem arche, czyli początku – elementu, który zapoczątkowuje kolejne zdarzenia. Pytanie brzmiało zaś następująco: Z czego i jak powstał świat? Tales z Miletu (VII-VI w. p.n.e.) znany także z lekcji matematyki, doszedł do wniosku, że skoro dostęp do wody to warunek konieczny istnienia wszelkich form życia, sama