Tag "Franciszek Karpiński"
Ignacy Krasicki Książę biskup warmiński – postać numer jeden Polski oświeceniowej. Jest przykładem umysłu oświeconego, twórcy utalentowanego i wykształconego, obdarzonego wyrafinowanym smakiem i intelektem. Zwano go księciem poetów, był faworytem króla (a właściwie królów, bo po rozbiorach chętnie goszczono go na dworze Fryderyka Wielkiego). Urodził się w Dubiecku nad Sanem, miał czterech braci (wszyscy prócz jednego wybrali stan duchowny). W trzydziestym szóstym roku życia został biskupem warmińskim, bywalcem dworu i
Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza Temat Dyskusja na temat reform propagowanych przez Sejm Wielki i postaw Polaków. Rzecz dzieje się na szlacheckim dworze – u Podkomorzego spotykają się reprezentanci różnych poglądów politycznych na sprawy w kraju. Gospodarze są stronnikami reform. Goście – Starosta Gadulski i Starościna – wstecznikami. Na tym tle rozgrywa się wątek miłosny. Para to: Teresa – córka Starosty, ale wychowana przez Podkomorzych, i zakochany w niej Walery – syn Podkomorzych. Walery jest
W literaturze okresu oświecenia współistniały trzy nurty: klasycyzm, sentymentalizm i rokoko. Kierowały się odmienną filozofią, kładły nacisk na inne wartości moralne i estetyczne. W każdym z nich rozwinęły się inne gatunki literackie. Klasycyzm Narodził się we Francji w połowie XVII wieku. Europa jeszcze nie pożegnała się z barokiem. We Włoszech powoli bladła gwiazda poety Mariniego, ale w Hiszpanii nadal triumfowały dramaty Calderona, a w Polsce pisali Jan Andrzej Morsztyn i Wacław Potocki. Wtedy to właśnie na dworze Ludwika XIV,
Franciszek Karpiński (1741-1825) Ten gruntownie wykształcony człowiek (z tytułem doktora filozofii i nauk wyzwolonych zdobytym na uniwersytecie we Lwowie) mógł zrobić karierę polityczną. Nie pasowało mu jednak salonowe życie – porzucił nawet służbę na dworze księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Wolał życie skromnego nauczyciela (czyli w jego czasach guwernera) wpajającego wiedzę dzieciom z magnackich rodów. Poetą został późno – pierwszy tomik wierszy (Zabawki wierszem) wydał w wieku 40 lat. A dlaczego zwano go poetą serca?
Franciszek Karpiński – poeta arkadii Franciszek Karpiński (1741-1825) pochodził z ubogiej szlacheckiej rodziny osiadłej na Pokuciu. W czasie nauki w jezuickiej akademii we Lwowie przeżył młodzieńczą miłość do „Justyny”, która zaowocowała kilkoma sielankami (m.in. Do Justyny. Tęskność na wiosnę). Po zakończeniu edukacji pracował jako guwerner, a potem jako dzierżawca. Już jako znany poeta przybył Karpiński do Warszawy na zaproszenie Adama Kazimierza Czartoryskiego, by pełnić u niego obowiązki sekretarza, a potem bibliotekarza. Fawory chlebodawcy zapewnił sobie poeta,
Jaką postawę wobec wiary i religii zajął Franciszek Karpiński w „Pieśni porannej” i „Pieśni wieczornej”? Oświecenie bardzo często uchodzi za epokę laicką i antyreligijną. Sporo w tym stereotypie jest prawdy, ale jeszcze więcej uproszczenia. W oświeceniu przeważał deizm, który uznawał istnienie Boga, lecz odrzucał objawienie i kultowe formy wyznaniowe. Powszechnie krytykowano Kościół, ale to nie zlikwidowało religijności ani Kościoła. Wpłynęło to wręcz na odnowienie skostniałych struktur Kościoła. W Polsce w ogóle oświeceniowy ruch umysłowy został zainicjowany przez stan
Wymień tematy polskiego sentymentalizmu Tematy literatury sentymentalizmu: Przeciwstawienie skażonego cywilizacją miasta naturalnej wsi, ukazywanej sielankowo lub realistycznie. Miłość jako nieszczęście dla kochającej się, lecz niemogącej się połączyć pary. Przeciwstawienie wieku młodzieńczego (naturalnego) dojrzałości, w której następuje klęska ideałów. Przeciwstawienie dawnych wyidealizowanych czasów zepsutej teraźniejszości. Krytyka ustroju społecznego opartego na nierówności i niesprawiedliwości. Przeciwstawienie całemu groźnemu światu wrażliwej jednostki ludzkiej. Wymień najważniejsze dzieła sentymentalizmu. • Jan Jakub Rousseau, Nowa Heloiza • Lawrence Sterne,
Przeczytaj uważnie tekst znanej kolędy Pieśń o narodzeniu Pańskim (Bóg się rodzi…). Spróbuj ją zanalizować i wskazać jej najważniejsze cechy. Franciszek Karpiński Pieśń o narodzeniu Pańskim À Bóg się rodzi, moc truchleje, Pan niebiosów obnażony; Ogień krzepnie, blask ciemnieje, Ma granice Nieskończony. Wzgardzony – okryty chwałą, Śmiertelny – Król nad wiekami!… A Słowo Ciałem się stało I mieszkało między nami. Á Cóż, Niebo, masz nad ziemiany? Bóg porzucił szczęście twoje, Wszedł między lud
Cechy twórczości Franciszka Karpińskiego jako głównego twórcy sentymentalnego w Polsce. Wstęp I Franciszek Karpiński to jeden z głównych przedstawicieli sentymentalizmu w Polsce. Na ogół na jego przykładzie rozpatrujemy cechy tego nurtu w literaturze oświecenia. Był teoretykiem tego prądu, a swoje poglądy zawarł w pracy O wymowie w prozie albo wierszu. Co zawdzięczamy czołowemu naszemu sentymentaliście (oprócz nudnego dzieła teoretycznoliterackiego)? Wprowadził do poezji naturalny, niemal potoczny język, niewyszukane, ale oryginalne środki poetyckie. Swoim wierszom nieraz nadawał pieśniowy
Ludzie oświecenia wcale nie są pomnikowymi sylwetami. Tu się słyszy, że Trembecki swoje tłumaczenia w karty przegrał, tam się czyta, że Książę Poetów był nie lada smakoszem, wielbił egzotyczne delicyje i precjoza, a Adam Naruszewicz, choć w szacie duchownej, miał co nieco do powiedzenia o wdziękach niewieścich. Zerknijmy na konterfekty oświeconych Polaków: Ignacy Krasicki Zasługuje na pierwsze miejsce wśród oświeceniowych twórców. Był kapłanem, biskupem, poetą i pierwszym powieściopisarzem. Typowy człowiek oświecenia – głoszący ideały rozumu
Przedstaw prądy literackie polskiego oświecenia. Klasycyzm – prąd najważniejszy, najbardziej nośny znaczeniowo i zgodny z filozoficzną ideologią epoki. Klasycyzm polskiego oświecenia: tworzy literaturę zaangażowaną w sprawy kraju, przypisuje poezji cele utylitarne (użytkowe), wraca do ideałów starożytnych. We wszystkich utworach znajdziemy portret społeczeństwa, myśli o ojczyźnie, refleksję o człowieku. Czasem będą to tematy ukryte pod różnymi płaszczykami: pod pozorem śmiechu, w postaciach zwierząt, w wyimaginowanych krainach. Czasem nauka płynie wprost, swobodnym „tołkowaniem do głów”, jak w Powrocie posła Niemcewicza
SENTYMENTALIZM – kierunek literacki i umysłowy w drugiej połowie XVIII wieku, którego patronem był słynny Jean Jacob Rousseau. Głównym hasłem sentymentalizmu, pojęciem-kluczem stało się uczucie i natura. Literatura według tego ujęcia ma być ukazaniem wewnętrznego życia człowieka, jego prawdziwych uczuć, a także więzi międzyludzkich. Prąd ukształtował nowy typ bohatera literackiego: czułego, skłonnego do autoanalizy, przeciwstawiającego się mieszczańskiej moralności. Sentymentalizm charakteryzuje tkliwość, melancholia, nastrojowość, odrzucenie przesady i dekoracji a w jej
Do Justyny. Tęskność na wiosnę Adresatką tego utworu jest Marianna Borselówna, pierwsza miłość poety, uboga szlachcianka, do której Karpiński wzdychał, ale się z nią nie ożenił. Utwór jest zdaje się najbardziej znanym spośród owych wzdychań, uznawanym też za jego najpiękniejszy liryk. Czytając go, zauważ zestawienia obrazów przyrody ze stanami uczuć ludzkich – to zabieg bardzo charakterystyczny dla sentymentalizmu. Tu: bogate w plon pole – w duszy ubóstwo, tu hałaśliwy gaj – „a mój
Ten prąd narodził się w dojrzałym oświeceniu. Epoka zdążyła już okrzepnąć. Racjonalizm i libertynizm coraz mniej szokowały, a klasycyzm ujawnił swoje słabe strony: jego dydaktyzm i sztywne reguły formalne ograniczały literaturę pod względem artystycznym. Nic dziwnego, że następne generacje twórców zwróciły się ku innym wartościom. Dostrzeżono jednostkę i jej problemy ze sobą (uczucia!) i światem (to, że normy społeczne niszczą ludzką indywidualność, często unicestwiają miłość). Kluczowymi pojęciami sentymentalizmu stały się: serce, uczuciowość, czułość i natura, którą otoczono
Karpiński przedstawiciel sentymentalizmu Franciszek Karpiński zyskał sobie miano poety serca – na kartach polskiej literatury rzeczywiście jako czołowy twórca liryki nurtu sentymentalnego. Teoretyczne założenia nurtu wyłożył poeta w rozprawie O wymowie w prozie albo w wierszu. Wiersze swoje ujął w tomik Zabawki wierszami przykłady obyczajne. Zajmował się również przekładami, a wśród jego autorstwa są tak popularne pieśni jak: Pieśń poranna (Kiedy ranne wstają zorze…), Pieśń wieczorna (Wszystkie nasze dzienne sprawy…) oraz kolęda Bóg się rodzi. Warto
Klasycyzm To główny i najważniejszy nurt oświecenia. Tworzą go najpotężniejsze umysły epoki, składają się nań największe dzieła tych czasów. Klasycyzm współgra z bieżącym życiem politycznym państwa, twórcy tego nurtu potrafią łączyć filozofię rozumu, naukę o ogólnych prawach dotyczących ludzkości z patriotyzmem. Do klasyków należą: Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz, Julian Ursyn Niemcewicz, Stanisław Trembecki. Tematy klasycyzmu: problematyka moralna (etyczna), sprawy kraju (polityczna), obyczaje (portret społeczeństwa i człowieka). Jak tworzyli klasycy? Praktykowali gatunki wywodzące się z antyku –
