Tag "II Rzeczpospolita"

Ustrój II Rzeczypospolitej

W listopadowych dniach 1918 r., w pierwszych chwilach wolności, zostały określone tymczasowe zasady organizacji władzy, przez funkcjonujący od dwóch tygodni rząd Jędrzeja Moraczewskiego, powołanego na ten urząd przez Józefa Piłsudskiego. Na mocy dekretu z 22.11.1918 r. władzę najwyższą do momentu zwołania Sejmu Ustawodawczego miał sprawować Tymczasowy Naczelnik Państwa, którym był Józef Piłsudski. Powoływał on rząd wraz z jego szefem (premierem) i mógł ich również odwołać. Rząd opracowywał projekty dekretów, które

Zarys dziejów II Rzeczypospolitej

Granice Niepodległa Polska od pierwszych dni swych powtórnych narodzin musiała walczyć o swoje przetrwanie i granice. Na ukształtowanie granicy polsko-niemieckiej decydujący wpływ miały mocarstwa zachodnie na konferencji pokojowej w Paryżu. Jej rezultatem był traktat wersalski regulujący większą część wspólnej granicy. Istotny wpływ posiadało też powstanie wielkopolskie (grudzień 1918-luty 1919), które potwierdziło polskość tego regionu. Na kilku spornych obszarach odbyły się na mocy postanowień wersalskich plebiscyty: na Warmii, Mazurach i Powiślu

Narodziny II Rzeczypospolitej

Wydarzeniem, które w sposób decydujący przyczyniło się do odzyskania przez Polskę niepodległości, była I wojna światowa, gdy do tej pory zgodni w zasadniczych dla nas – niestety – sprawach, zaborcy stanęli naprzeciw siebie, w obydwu wrogich sobie obozach: Ententy (Rosja) i państw centralnych (Niemcy i Austro-Węgry). Nie mogąc w najśmielszych nawet marzeniach i planach przewidzieć wyniku wojny w postaci klęski wszystkich trzech zaborców, stojąc twardo na ziemskich realiach, polscy politycy

Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej Polskiej

Pierwsze lata II RP Od momentu swych narodzin Polska znalazła się w ostrych konfliktach, także militarnych, z sąsiadami. Najważniejsze pozostawały stosunki z dwoma wielkimi mocarstwami – Niemcami i ZSRR. Niemcy nie zamierzały łatwo zrezygnować z „korytarza” pomorskiego i części Górnego Śląska. Na kontakty z Rosją Radziecką rzutowała długa, wyczerpująca wojna. Istniały spory graniczne z Litwą (Wilno) i Czechosłowacją (Śląsk Cieszyński, Orawa, Spisz). Jedynymi sojusznikami Polski od 1921 roku były: Francja (przeciwko Niemcom) i Rumunia (przeciwko ZSRR). Większość państw zachodnich nie

Działalność Kościoła katolickiego w II Rzeczypospolitej oraz w okresie II wojny i okupacji

Polski Kościół po długim okresie niewoli i ucisku powracał w 1918 roku do pełnej swobody w odrodzonym państwie. Jego pozycja i wolność przypominały pod pewnymi względami sytuację w dawnej, przedrozbiorowej Rzeczypospolitej.   Początki działalności Kościoła w odrodzonym kraju Pierwsze lata niepodległości Kościół wykorzystał do przystosowania swojej struktury administracyjnej do zmienionych realiów granicznych (zmiany granic diecezjalnych). Konstytucja marcowa (1921) w sposób umiarkowany uprzywilejowała religię katolicką. Kościół uzyskał m.in. prawo do zakładania instytucji dobroczynnych, religijnych i społecznych, szkół i innych

Rola Józefa Piłsudskiego w dziejach Rzeczypospolitej

Właściwie każda ocena postaci historycznej, polityka uwikłanego w sprzeczności swych czasów, a w wypadku Józefa Piłsudskiego nawet kilku epok, jest niejednoznaczna. Początki działalności Urodzony w 1867 roku, wychowany w tradycji narodowo-wyzwoleńczej, zaangażowany jako młodzieniec w spisek, zesłaniec syberyjski, swoją polityczną drogę rozpoczął w klasycznie polskim stylu, typowym dla XIX w. Koniec stulecia to narodziny nowoczesnych ruchów politycznych na ziemiach polskich. Piłsudski dokonał wyboru i związał się z tą partią, która wydawała mu się najbliższa realizacji celu najważniejszego

Ocena dorobku społeczno-gospodarczego i politycznego II RP

Kwestie gospodarcze II Rzeczpospolita była po wojnie krajem bardzo zniszczonym, pozbawionym jakichkolwiek odszkodowań, zewsząd zagrożonym. Polska musiała liczyć tylko na własne siły, do czasu tylko korzystała z korzystnej koniunktury międzynarodowej. Pośrednim dziedzictwem konfliktów zbrojnych i zaborów stały się: inflacja, fatalna struktura rolna (przeludnienie i rozdrobnienie wsi) i słabość polskiego kapitału. Przez wiele lat Polska prowadziła wojnę celną z Niemcami. Stosunki gospodarcze z ZSRR były raczej niedobre. Wskaźniki produkcji z 1913 roku osiągnięte zostały dopiero w 1938 roku,

Rządy sanacji w II Rzeczypospolitej

Drogą zamachu stanu w maju 1926 roku władza dostała się w ręce Józefa Piłsudskiego i jego współpracowników. Rządy pomajowe określa się mianem dyktatury marszałka. Istotą tego czasu i systemu rządów był autorytaryzm, czyli władza oparta na autorytecie wybitnej jednostki kierującej państwem za pomocą ludzi bezwzględnie lojalnych, wywodzących się spośród współtowarzyszy broni Piłsudskiego. Sam marszałek ograniczał swoje funkcje do szefa specjalnie stworzonej instytucji – Głównego Inspektora Sił Zbrojnych (GISZ), unikając bardziej spektakularnych stanowisk.   Początek

Geneza, przebieg i konsekwencje zamachu majowego

Geneza zamachu majowego Rozczarowanie społeczeństwa rządami parlamentarnymi, niemocą i słabością systemu władzy, niezapewniającego poczucia stabilizacji (częste zmiany gabinetów w zależności od konfiguracji sejmowych oraz walk partyjnych). Egoizm partyjny ze szkodą dla interesów kraju, zauważalny wśród aktorów sceny politycznej. Ciężary reform ekonomicznych Władysława Grabskiego, których efekty nie były jeszcze odczuwalne; częściowo problemy gospodarcze wynikały z wojny celnej z Niemcami, co hamowało polski eksport. Wzrastające poczucie zagrożenia bezpieczeństwa państwa od czasu konferencji w Locarno. Coraz wyraźniej artykułowane

Narodziny i funkcjonowanie demokracji parlamentarnej w odrodzonej Polsce do roku 1926

Pierwsze tygodnie niepodległości i ośrodki władzy W pierwszych dniach niepodległości istniało kilka polskich ośrodków władzy, z których najpoważniejsze, zasługujące na uwagę to: Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej (Ignacego Daszyńskiego) w Lublinie, Rada Regencyjna w Warszawie, Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie (Wincenty Witos), Naczelna Rada Ludowa w Poznaniu. Pojawienie się w stolicy Piłsudskiego, powracającego z magdeburskiego więzienia (10 listopada 1918 r.), stworzyło warunki do zakończenia tego swoistego stanu wielowładzy, rosnących antagonizmów między lewą a prawą stroną odradzającej się polskiej sceny

Geopolityczna i społeczna charakterystyka nowo powstałej Rzeczypospolitej

Kształt terytorialny i demografia młodego państwa Odrodzona Polska, której kształt terytorialny został ustalony w latach 1919-1922, obejmowała około 390 tys. km2 (dokładnie 388,6 tys. km2). Najdłuższa była granica z Niemcami – 1912 km, następnie z ZSRR – 1412 km, z Czechosłowacją – ponad 980 km, z Rumunią – prawie 350, z Litwą i Łotwą – około 750 km. Granica morska wynosiła tylko 140 km, z czego prawie 70 km stanowił Półwysep Helski. Stosunki z większością sąsiadów były obciążone konfliktami.