Odyseusz (Odys, Ulisses)
Podróżował przez dziesięć lat nie z własnej woli, lecz ukarany przez bogów, którzy mścili się za upadek Troi.
Lektura: mity greckie, Iliada i Odyseja Homera.
Przyczyna podróży: wojna Greków z Trojanami.
- Odyseusz wymyślił fortel z koniem trojańskim, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojan. Rozgniewani tym bogowie chcieli utrudnić mu powrót do domu.
- Na dodatek Odyseusz naraził się Posejdonowi – bogu mórz, gdyż na początku swojej podróży oślepił jego syna – cyklopa Polifema.
Odbyte podróże:
Przez dziesięć lat tułaczki Odyseusz przeżył wiele niesamowitych przygód.
Do znaczących przystanków w jego podróży należały:
- kraina Lotofagów, gdzie zapach kwiatu lotosu odbierał podróżnikom chęć do kontynuowania drogi;
- kraj cyklopów, gdzie Odyseusz oślepił Polifema;
- odwiedziny u króla wiatrów Eola, od którego otrzymał sakwę z wiatrami;
- wyspa czarodziejki Kirke;
- zwycięstwo nad syrenami;
- strata części załogi w cieśninie między Scyllą i Charybdą;
- wyspa nimfy Kalipso, gdzie Odys spędził aż siedem lat;
- wyspa Feaków, skąd został zabrany przez królewnę Nauzykaę na dwór Alkinoosa.
Cel podróży: powrót do kraju i rodziny po trwającej dziesięć lat wojnie Greków z Trojanami.
Cechy bohatera: odwaga, mądrość, spryt, pomysłowość, nieufność, przebiegłość, ostrożność, mściwość.
Finał podróży: powrót do wiernej żony Penelopy, przegonienie jej zalotników. Odyseusz wrócił do Itaki samotny – bez towarzyszy, na obcym okręcie i bez zdobytych w Troi łupów. Nie został rozpoznany ani przez swoich poddanych, ani przez rodzinę.
Co mu dała podróż? Upewnił się, że największą wartością jest dom, rodzina: żona Penelopa i syn Telemach.
Frodo Baggins
Mały hobbit nie chciał przyjąć powierzonego mu zadania, ale okoliczności zmusiły go do opuszczenia bezpiecznej krainy Shire.
Lektura: Władca Pierścieni Johna Ronalda Reuela Tolkiena.
Przyczyna podróży: misja zniszczenia pierścienia, który chce odebrać Sauron – władca Krainy Ciemności
– pragnący objąć władzę nad całym światem.
Odbyte podróże: przemierzenie wielu krain Śródziemia – od szczęśliwej krainy Shire, przez krainę elfów, Morię – przejście w Górach Mglistych, królestwo Gondoru aż do Mordoru – Krainy Ciemności.
Cel podróży: Szczelina Zagłady w Górach Przeznaczenia położonych w Mordorze.
Cechy podróżnika: wytrwały, cierpliwy, silny psychicznie, odważny, nieufny.
Finał podróży: mimo wielu perypetii i przygód Frodo dotarł do Mordoru, gdzie udało mu się unicestwić pierścień.
Co mu dała podróż? Frodo poznał wartość przyjaźni.
Jak żaden inny bohater miał kontakt z najgorszymi mocami, które potrafił przezwyciężyć. Wielokrotnie oparł się złu, ale dowiedział się też, jak łatwo można mu ulec.
Skojarz krewniaka Froda!
Wuj Froda Bilbo Baggins (bohater powieści Hobbit, czyli Tam i z powrotem) także odbył niezbyt chcianą podróż. Pokierowany przez czarodzieja Gandalfa opuścił swój domek na Pagórku, by wraz z krasnoludami zmierzyć się ze smokiem Smaugiem. To w czasie tej podróży Bilbo stał się właścicielem tajemniczego pierścienia, z którym potem kłopot miał Frodo.
Staś Tarkowski
Wraz z ośmioletnią dziewczynką porwany przez groźnych Sudańczyków pomyślnie przeszedł próbę dorosłości.
Lektura: W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza.
Przyczyna podróży: porwanie jako jednego z dwojga zakładników. Drugą zakładniczką była Nel Rawlison
– ośmioletnia Angielka. Dzieci zostały porwane z powodów politycznych – kartą przetargową było uwolnienie Fatmy – krewnej Mahdiego, groźnego przywódcy powstania w Afryce.
Odbyte podróże: przemierzenie długiego odcinka Afryki – wzdłuż Nilu, przez pustynię i sawannę.
Cel podróży: jako jeńcy mieli być dowiezieni do miasta Chartumu, gdzie czekało ich spotkanie z Mahdim. Stamtąd zostali odesłani do Faszody, ale w trakcie podróży Stasiowi udało się uwolnić z rąk porywaczy. Odtąd celem podróży stało się odnalezienie ojców.
Cechy podróżnika: mimo młodego wieku (w momencie rozpoczęcia podróży Staś miał dopiero czternaście lat!) chłopak wykazał się dojrzałością, odpowiedzialnością, odwagą, pomysłowością, zaradnością oraz opiekuńczością i troskliwością wobec Nel.
Finał podróży: po wielu perypetiach karawana prowadzona przez Stasia cudem natrafiła na angielską ekspedycję, dzięki której podróżnicy znaleźli swoich ojców.
Co mu dała podróż? Konieczność uczestniczenia w podróży była dla Stasia Tarkowskiego próbą dorosłości, którą chłopak przeszedł pomyślnie. Wielokrotnie udowodnił, że nie jest dzieckiem, lecz odpowiedzialnym i zaradnym mężczyzną.
Józef Skawiński
Podróżował, bo musiał walczyć albo pracować. Jako jeden z wielu polskich emigrantów, którzy podpadli zaborcom, nie mógł wrócić do kraju.
Lektura: Latarnik Henryka Sienkiewicza.
Przyczyna podróży: przymusowa emigracja po upadku powstania listopadowego, w którym brał udział.
Odbyte podróże: Skawiński przemierzył niemal cały świat. Najpierw jako żołnierz walczył w Europie: w Hiszpanii, w Legii Francuskiej, w Wiośnie Ludów na Węgrzech. Potem w celach zarobkowych podróżował po innych kontynentach. W Australii poszukiwał złota, w Afryce diamentów, w Azji (w Indiach) był myśliwym. Pływał po wielu morzach i oceanach, aż przybył do Ameryki, gdzie brał udział w wojnie secesyjnej, a potem pracował w Kalifornii (jako farmer), w Arkansas (jako kowal), a na Kubie (w Hawanie) był właścicielem fabryki cygar. Zajmował się także handlem z plemionami brazylijskimi, musiał przetrwać w podzwrotnikowym lesie, przeprawić się przez Amazonkę; przeżył niewolę u Indian.
Cel podróży: poszukiwanie miejsca, gdzie znalazłby w końcu trochę spokoju i szczęścia.
Finał podróży: objęcie posady latarnika na wysepce niedaleko miasta Aspinwall (okolice Przesmyku Panamskiego). Ale niedopełnienie obowiązków znowu zmusiło Skawińskiego do tułaczki.
Co mu dały podróże? Zdobył wiele praktycznych umiejętności, nabył doświadczenia zawodowego. Próbował zapomnieć o kraju, co częściowo udało mu się po podjęciu pracy latarnika. Ale polska książka (Pan Tadeusz), którą niespodziewanie otrzymał, przypomniała mu o ojczyźnie. Z jednej strony przez nią znowu został zmuszony do podróży, ale z drugiej odbył w wyobraźni podróż, która dodała mu otuchy i sił na dalszą drogę.
Adam Mickiewicz
Przedstawiciel pokolenia, którego do podróży zmuszała sytuacja polityczna – czas rozbiorów skojarz z Wielką Emigracją.
Przyczyny pierwszej podróży: aresztowanie (Mickiewicz wraz z innymi młodymi ludźmi został aresztowany za działalność spiskową w Zgromadzeniu Filaretów) i skazanie (po pięciu miesiącach więzienia) na zsyłkę w głąb Rosji.
Pierwsza podróż: pobyt w Petersburgu, Odessie i Moskwie. Podróże po Krymie zaowocowały cyklem Sonetów krymskich.
Kolejne podróże: lata 1829-1831 Mickiewicz ukrywał się przed władzami carskimi w Niemczech, we Włoszech i w Szwajcarii. W momencie wybuchu powstania listopadowego próbował bezskutecznie dołączyć do powstańców.
Wielka Emigracja: tak nazywa się masowe emigracje Polaków, którzy po upadku powstania listopadowego uciekali na Zachód. Pierwsza fala emigrantów zatrzymała się w Dreźnie (tam Mickiewicz napisał Redutę Ordona, Śmierć Pułkownika i Dziady cz. III), a potem część z nich wyjechała do Francji. „Na paryskim bruku” Mickiewicz napisał Pana Tadeusza.
Podróż-misja:
- W 1848 r. Mickiewicz wyjechał do Rzymu, gdzie zamierzał stworzyć legion polski (na wzór Legionów Dąbrowskiego), którego celem miała być walka z zaborcami, ale nie udało mu się.
- W 1855 r. Mickiewicz zamierzał podjąć jeszcze jedną próbę powołania legionów – wyjechał do Turcji, by wziąć udział w tzw. wojnie krymskiej przeciw Rosji. W tym samym roku umarł.
Los emigranta: podzielili także inni znani Polacy, w tym Juliusz Słowacki, który nie mógł wrócić do kraju i spotkać się z matką (nie widział jej dwadzieścia lat!), oraz Cyprian Kamil Norwid, który chory i samotny zmarł na obczyźnie i pochowany został jako nieznany człowiek.
Podróżnicy marzyciele
Było ich całkiem sporo. Dzięki nim coś zostało zdobyte, odkryte, wynalezione.
Mały Książę
Wyjechał, żeby zatęsknić wkrótce za własną planetą i ukochaną Różą.
Lektura: Mały Książę Antoine’a Saint-Exupéry’ego
Zwiedzane miejsca:
1. Planeta króla, którego tak opanowała pycha i żądza władzy, że wydawał rozkazy, choć nie miał poddanych.
2. Planeta Próżnego, który pragnął pochwał, wyrazów podziwu, oklasków.
3. Planeta Pijaka, który pił, bo… wstydził się swojego nałogu.
4. Planeta Bankiera, który chciał posiadać wszystkie policzone przez siebie gwiazdy.
5. Planeta pracowitego Latarnika, który nieustannie zapalał i gasił latarnię, bo musiał nadążyć
ze zmianami pór nocy i dnia, które tam trwały bardzo krótko.
6. Planeta Starszego Pana – geografa, który ciągle zbierał dane o swojej planecie, choć nigdy jej nie widział na własne oczy.
7. Ziemia, na której znalazł ogród pełen róż, spotkał lisa i zapragnął powrócić na własną planetę.
Cechy podróżnika: ciekawość świata, wrażliwość, szczerość, zaufanie do innych, otwartość na świat.
Cel podróży: zaspokojenie ciekawości świata, pozbycie się nudy, poszukiwanie przyjaciół.
Co mu dała podróż? Mały Książę poznał smak przyjaźni – oswoił liska, uświadomił sobie, że kocha Różę ze swojej planety i zatęsknił za domem (Asteroid B-612). Dojrzał do przyjaźni, miłości. Poznał inne światy i wartości, którym hołdowali ich mieszkańcy. Otarł się o zło, głupotę, materializm, które odrzucił.
Guliwer
Szukał idealnego państwa, by zrozumieć, że to całkowita utopia.
Lektura: Podróże Guliwera Jonathana Swifta.
Odbyte podróże: liczne rejsy morskie aż do katastrofy statku, w wyniku której Guliwer znalazł się na wyspie Lilliputów. Później odwiedzał kolejne kraje: olbrzymów, szalonych uczonych, wynalazców, czarowników, a na końcu krainę rządzoną przez rozumne konie.
Cel podróży: spełnienie marzenia o wielkich przygodach, poszukiwanie idealnie funkcjonującego społeczeństwa.
Co mu dała podróż? Wnioski z podróży były bardzo gorzkie. Guliwer nie znalazł idealnej krainy, w której chciałby mieszkać. W obywatelach innych społeczności dostrzegał wady, które porównywał do cech ludzi w swoim świecie. Doszedł do wniosku, że człowiek nie jest istotą doskonałą i nie potrafi korzystać ze zdobyczy cywilizacyjnych w ten sposób, by przyczyniały się one do dobra ludzkości.
Cechy podróżnika: marzycielstwo, odwaga, śmiałość w podejmowaniu wyzwań, ryzykanctwo, otwartość na świat.
Don Kichot
Chciał być rycerski – uczynny wobec dam i odważny. Wylądował na ramionach wiatraka.
Lektura: Don Kichot Miguela Cervantesa
Odbyte podróże: ich trasa nie była zaplanowana. Don Kichot ruszył przed siebie ze swojej wioski Manczy. Drogę wytyczały mu kolejne przygody i spotkane w drodze postacie.
Cel podróży: poszukiwanie przygód, pomoc pokrzywdzonym, wypełnianie powinności średniowiecznych rycerzy.
Co mu dała podróż? Sporo guzów, które jednak nie zrażały go do kolejnych wędrówek. Don Kichot miał dobre intencje, ale żył mrzonkami o naprawianiu świata, niesieniu pomocy.
Nie widział świata takim, jakim był, i nie docierały do niego sygnały, że swoim zapałem przynosi więcej szkody niż pożytku. Wiele osób, którym chciał pomóc, obrywało przez niego, a i on sam ciągle wpadał w tarapaty. Do swej bezsensownej walki z wiatrakami przyznał się dopiero na łożu śmierci – wtedy nazwał swoje rycerstwo błędnym i niedorzecznym.
Cechy podróżnika: upór, wytrwałość w dążeniu do celu, bezinteresowność, altruizm, ciekawość świata, ufność, marzycielstwo.
Robinson Crusoe
Nie mógł usiedzieć w domu. Chciał odbywać wielkie morskie podróże, ale znalazł się sam na wyspie.
Lektura: Robinson Crusoe Daniela Defoe.
Odbyte podróże: Robinson zaczął podróżować wbrew woli rodziców – by zrealizować swoje marzenia, uciekł z domu. Dwukrotnie przeżył katastrofy statków, którymi płynął. Za drugim razem został odcięty od świata na wiele lat, bo okazał się jedynym człowiekiem na wyspie, na której musiał zorganizować sobie życie na nowo.
Cel podróży: realizacja towarzyszących mu od dziecka marzeń o podróżach, wypłynięciu w morze i niesamowitych przygodach.
Co mu dała podróż? Z beztroskiego, lekkomyślnego, leniwego młodzieńca Robinson przemienił się w człowieka pokornego, doświadczonego i zaradnego. Metodą prób i błędów udało mu się w przyspieszonym tempie przejść przez kolejne etapy cywilizacyjne. Nauczył się polować, hodować zwierzęta, budować schronienie, przechowywać żywność, uprawiać rolę, szyć, wyplatać koszyki, lepić naczynia.
Cechy podróżnika: ogromna odporność psychiczna, siła charakteru, hart ducha, pracowitość, zaradność, samodzielność, pomysłowość, upór, wytrwałość, poczucie rytmu natury, pogoda ducha, optymizm, pokora, chęć walki z przeciwnościami losu, odpowiedzialność.
Fileas Fogg
Założył się, że objedzie świat dookoła w 80 dni. Zakład, że to możliwe nawet w krótszym czasie?
Lektura: W 80 dni dookoła świata Juliusza Verne’a
Odbyte podróże: opłynięcie świata dookoła – z Londynu, przez porty w Afryce (Suez), Indiach (Bombaj), przeprawę przez Azję na słoniu, koleją do Kalkuty, znowu na statku do Hongkongu, Japonii (Jokohama), Ameryki (San Francisco), a nawet na sankach.
Cel podróży: opłynięcie świata w ciągu 80 dni (1920 godzin). Cel ten był wynikiem zakładu o pokaźną sumę.
Co mu dała podróż? Udowodnił, że jego naukowe wyliczenia były słuszne – da się opłynąć świat w 80 dni (a nawet krócej!). Ze sztywnego angielskiego dżentelmena zmienił się w sympatycznego podróżnika. W czasie podróży zakochał się w Hindusce, którą uratował od śmierci i która towarzyszyła mu w dalszej podróży oraz… życiu (po powrocie do Londynu Fogg ożenił się z Audą).
Cechy podróżnika: mądrość, inteligencja, zdyscyplinowanie, świetna organizacja, odwaga, ciekawość świata.
Poldek Wanatowicz
Marzyły mu się wielkie przygody na miarę bohaterów z powieści przygodowych.
Lektura: Podróż za jeden uśmiech Adama Bahdaja.
Przyczyna podróży: wraz z ciapowatym kuzynem Dudusiem Fąferskim miał po prostu przejechać pociągiem z Krakowa do Gdańska, ale przypadek sprawił, że przygody ich nie omijały w czasie podróży autostopem.
Odbyte podróże: chłopcy – ku ogromnemu zadowoleniu Poldka – mieli okazję nocować pod gołym niebem, podróżować w chłodni, w wozie meblowym wiozącym trumny, wylądowali w komisariacie i poznali żywot prawdziwych autostopowiczów. W pewnym momencie przyłączyła się do nich pani Ula, którą prosili, aby mogli się nią zaopiekować (choć w rzeczywistości to ona cały czas nadzorowała chłopców, a w finale okazała się znajomą taty Poldka).
Cel podróży: Gdańsk, gdzie mieli nadzieję spotkać się z rodzicami.
Co mu dała podróż? Poldek poznał smak przygód na miarę Jacka Londona – swojego ulubionego pisarza. Nabył też sporą wiedzę od kujonowatego Dudusia.
Cechy podróżnika: umiejętność dopasowania się do różnych warunków, ciekawość świata, spryt, pomysłowość, poczucie humoru.
Zobacz: