Przedstaw obraz Boga w utworach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych autorów.

Bóg jest wartością niezwykle ważną w hierarchii pisarzy obu epok – choć postrzeganą inaczej. To jakby opozycja harmonii i niepokoju, spokojnego, ufnego humanizmu i humanizmu heroicznego.

  • W liryce Jana Kochanowskiego Bóg jest Stwórcą, Mistrzem, Architektem konstrukcji tak misternej i skomplikowanej jak wszechświat. Struktura taka daje podstawy do zaufania, poczucia bezpieczeństwa, wiary w ład i sens istnienia. Dziękczynienie za urodę świata składa Kochanowski Bogu w Hymnie (Czego chcesz od nas panie), w Psałterzu Dawidów, w Pieśniach. Cień niepokoju dojrzymy w końcu w Trenach – po tym jak niezachwianym spokojem poety targnie tragedia osobista, we fraszkach zaś Bóg rysuje się czasem jako reżyser teatru kukiełek, bawiący się ludzkimi istnieniami.
  • Ten spokój rozsypuje się w proch w poezji Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. Ma być zastąpiony wieczną walką, życie ludzkie wypełni dynamiczna droga ku Bogu, Bóg – ,,byt nasz podniebny”. Kim jest Bóg? ,,Ratunkiem duszy”, ,,obrońcą stworzenia”, najwyższą miłością. By dojść do niego, trzeba stawić czoło hetmanowi ciemności. Otóż – wyboru swojej postawy musi człowiek dokonać sam – a nawet w samotności. Nie zna ostatecznego wyniku swojej walki, lecz podejmuje ją – i to właśnie jest heroiczny humanizm – heroizm istnienia.

 

W literaturze polskiej temat Boga wciąż powraca

  • Znamienne jest ,,wadzenie się z Bogiem” romantyków – pojedynek Konrada w Wielkiej Improwizacji skontrastowany z Widzeniem księdza Piotra (Dziady Adama Mickiewicza).
  • Ów bunt przeciw Bogu wzniesie w Hymnach Jan Kasprowicz.
  • Heroiczny humanizm przypomni Bolesław Leśmian, widzący w ułomności, kalectwie, trudzie życia – człowieczeństwo.
  • Poezja czasów wojny i literatura o tych czasach zwróci się do Boga z pytaniem o czas apokalipsy (np. epizod Henia z Początku Andrzeja Szczypiorskiego),
  • z kolei poezja Jana Twardowskiego wskrzesi ufność i podziw dla dzieła Boskiego – tę rodem z przemyśleń św. Franciszka i Jana z Czarnolasu.

 

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Przedstaw wizję Boga w utworach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego na podstawie Sonetu IV (O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem)

Jaki był krąg zainteresowań Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego?

O czym traktują znane Ci utwory Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego?

Motyw vanitas vanitatum z Księgi Koheleta i jego barokowe wyobrażenie.

Najważniejsze tematy literatury baroku