Udowodnij, że Kordian to utwór o dojrzewaniu. Podaj współczesny przykład takiego utworu.
Wstęp I
Ważnymi tematami „Kordiana” są, bez wątpienia, ocena powstania listopadowego i polemika z koncepcją mesjanizmu Adama Mickiewicza. To ważne tematy, związane z historią i oceną roli Polski w dziejach Europy. Dramat ukazuje nam jednak portret wyjątkowego człowieka, młodzieńca, który zmaga się z trudami dojrzewania, podejmuje pierwsze dorosłe decyzje i przewartościowania, przeżywa rozczarowanie światem i wartościami, którym dotąd hołdował, buduje siebie od nowa – „Kordian” jest więc także dramatem o dojrzewaniu.
Wstęp II
Tytułowy bohater dramatu – porównywany często z Szekspirowskim Hamletem – cierpi na chorobę wieku, szuka sensu życia. To młody człowiek, który dojrzewa na oczach czytelników dzieła. Jego biografia zaczyna się konwencjonalnie (konwencja romantyczna) – nieszczęśliwą miłością do Laury i werterowską z ducha próbą samobójczą. Dojrzewanie Kordiana przebiega tak samo burzliwie jak dojrzewanie młodych ludzi w XXI w., dlatego powinien być nam bliski – przeżywa nieszczęśliwą miłość, rozczarowanie światem, bywa ironiczny, sceptyczny, zagniewany, zbuntowany…
Rozwinięcie
Ważną rolę w dramacie odgrywają trzy historie, opowiedziane Kordianowi przez starego sługę Grzegorza. Pierwsza z nich to opowieść O Janku, co psom szył buty, druga – opowieść z walk napoleońskich i trzecia – o niewoli rosyjskiej, o bohaterskim Kazimierzu, który za bunt zapłacił życiem. Stary sługa przedstawia tu trzy propozycje życia: pierwsza to samodzielność, zaradność i umiejętność poradzenia sobie w każdej sytuacji. Koncepcja życia chyba dobra, ale na pewno nieodpowiadająca bohaterowi romantycznemu, człowiekowi idei, który nie zdobyłby się na to, by zostać pragmatykiem. Druga to propozycja wspólnej (z innymi rodakami) walki o ojczyznę, o wspólny cel. Trzecia opowieść symbolizuje spisek, konspirację i samotną walkę o ojczyznę. Ta była chyba najbliższa Kordianowi.
Kordian to jednak bohater dojrzewający, a więc zbuntowany, szukający własnej drogi. Tak jak każdy młody człowiek niby słucha starszych, doświadczonych opiekunów, ale próbuje żyć po swojemu. Prześledźmy jego dojrzewanie, etapy tego ważnego w życiu okresu.
Poznajemy Kordiana jako rozpoetyzowanego młodzieńca, delikatnego i wrażliwego. Jest zakochany w starszej od siebie i lekceważącej go trochę Laurze. Kordian wyraźnie nie umie odnaleźć się w tym uczuciu, czego konsekwencją jest próba samobójcza. Wielu współczesnych młodych ludzi, podobnie jak Kordian, nie umie sobie poradzić z poplątaną pierwszą miłością i z własnymi emocjami. Nie zawsze – na szczęście – finałem jest próba samobójcza, ale wielu marzy, by po prostu zniknąć z tego świata.
Kolejny etap dziejów Kordiana to podróże. Marzy o nich wielu współczesnych nastolatków. To nie tylko zwiedzanie innych państw, poznawanie innych obyczajów i mentalności – to także próba sprawdzenia się, samodzielności, poszukiwania prawd życiowych i własnej drogi życia.
Bardzo charakterystyczne dla tego dojrzewającego bohatera są słowa:
„Boże! zdejm z mego serca jaskółczy niepokój,
Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj”.
To wyraz młodzieńczych rozterek, wrażliwości i obaw co do przyszłości. Życie w ciągłym niepokoju, wieczne poszukiwania towarzyszące okresowi dojrzewania rzeczywiście mogą być męczące.
Przykładem współczesnej powieści o dojrzewaniu może być Buszujący w zbożu Jerome’a Davida Salingera. Jej bohater, nastoletni Holden, pozornie jest skłócony z całym światem, a zwłaszcza z nieakceptującym jego niepokoju wewnętrznego i indywidualizmu ojcem. Inny przykład – tym razem polskiej powieści – to Panna Nikt Tomka Tryzny, opowieść o burzliwym dojrzewaniu Marysi uwikłanej w dziwne, toksyczne układy z przyjaciółkami.
Zakończenie
Gdy spróbujemy odczytać „Kordiana” jako utwór o dojrzewaniu, o nas samych, na pewno nie będzie wydawał się on aż tak nudny. Tytułowy bohater ma ciekawą osobowość i przeżywa te same rozterki co każdy z nas.
Zobacz:
Kordian jako dramat o powstaniu listopadowym. Jak Słowacki ocenia powstanie?
Przedstaw najważniejsze wydarzenia w życiu Kordiana, bohatera dramatu Słowackiego
Omów cechy dramatu romantycznego na przykładzie Kordiana Słowackiego
Jakie tematy poruszone w Kordianie Słowackiego uznasz za najważniejsze?