Fascynacja czy poczucie obcości? Człowiek współczesny wobec utworów literatury staropolskiej.
Taki temat wydaje się ciekawszy, ponieważ jest w mniejszym stopniu odtwórczy. Celem będzie nie pokazanie utworów od średniowiecza do oświecenia, lecz Twoich poglądów na ich temat. Masz też większą swobodę wyboru formy. To niekoniecznie musi być rozprawka! Wpisana w podobny temat subiektywność pozwala na napisanie np. eseju.
Nie ma jednej recepty na taką pracę, bo różne rzeczy mogą się Tobie podobać i nie podobać w literaturze przedrozbiorowej.
.
Dlaczego poczucie obcości?
Dlaczego utwory staropolskie mogą dziś nużyć?
- Odmienne realia i problemy
Wiele utworów staropolskich mówi o sprawach dziś nieaktualnych, zwłaszcza teksty publicystyczne, traktujące o sprawach politycznych, społecznych. Dzieła Staszica czy Satyra na leniwych chłopów są dziś jedynie świadectwem dawnych problemów.
- Różnice w poglądach na świat, życie
Czy postawa średniowiecznego ascety znajdzie dziś zrozumienie? Wątpliwe. Wiele z dawnych idei, postaw filozoficznych może nie budzić zainteresowania współczesnego czytelnika.
- Język
Różnice między polszczyzną współczesną a np. średniowieczną mogą zniechęcać. Co to znaczy „bydlić”? A „zlechmanić”? Utwory staropolskie trzeba czasem czytać ze słownikiem. To nużące.
.
Dlaczego fascynacja?
Zauważ, że fascynacja to coś więcej niż dostrzeżona aktualność problematyki.
- Literatura staropolska źródłem wiedzy, pomocą w życiu
Owszem, przez wieki zmieniają się realia społeczne i polityczne. Czy jednak człowiek staje się inny? W każdych czasach zmaga się z problemem przemijania, śmierci, odczuwa smutek i radość. Treny Kochanowskiego opisują przeżycia każdego człowieka, który stracił kogoś bliskiego, fraszki i pieśni tego poety pokazują i dziś aktualną filozofię życiową.
- Uniwersalność niektórych utworów
Oprócz problemów egzystencji niezmienne pozostają słabości ludzkiego charakteru. Wady wyśmiewane przez Ignacego Krasickiego w bajkach czy przez Jana Kochanowskiego we fraszkach występują i współcześnie.
- Bogactwo języka i form literackich
Nawet w literaturze sprzed wieków może Was coś zachwycić – język także. Może prostota i zwięzłość bajek Krasickiego? Może barokowe koncepty w poezji Jana Andrzeja Morsztyna?
Użyj sformułowań
- Szacunek do tradycji nie niweluje poczucia obcości.
- Wiktor Gomulicki napisał: po starą księgę sięgam ze wzruszeniem… ja nie. Za Gombrowiczem powtórzę: mnie nie zachwyca – nic na to nie poradzę.
- Temat skłania do generalizowania ocen. Fascynuje mnie Szekspir – i niewiele więcej z literatury sprzed XIX wieku.
- I to i to. Czytelnik współczesny doznaje obu tych uczuć wobec dawnej literatury.
Zobacz: