Posts From Zbyszek
Słowotwórstwo to nauka o tworzeniu słów. Rodzina wyrazów Słowa bardzo rzadko występują pojedynczo – zazwyczaj tworzą rodziny wyrazów. To tak jak u ludzi – większość słów ma liczną rodzinę wyrazów pokrewnych – rzadko które słowo jest „samotne”. Tak jak w rodzinie istnieje głowa rodziny, tak też w rodzinie wyrazów jest wyraz podstawowy, od którego pochodzą inne wyrazy. Popatrz: dom domek, domowy, domownik chleb chlebek, chlebak, chlebowy Zwróć uwagę! Wyrazów dom
Upodobnienia grup spółgłoskowych Czym są upodobnienia grup spółgłoskowych? Rzecz najistotniejsza przy temacie upodobnień: sprawa dotyczy dwóch spółgłosek sąsiadujących ze sobą, np. spółgłoski dźwięcznej i bezdźwięcznej. Upodobnienie to zmiana jednej z nich, dostosowanie się do drugiej w ten sposób, że w wymowie spółgłoski stają się do siebie podobne: albo obie są dźwięczne, albo obie są bezdźwięczne. Ich pisownia się nie zmienia, zmienia się tylko wymowa. Jak dochodzi do upodobnienia? Wyraz łódka wymawiamy: [łótka]. Dlaczego? Już
Związki frazeologiczne To takie specjalne połączenia wyrazów, charakterystyczne dla danego języka. Takie połączenie stanowi całość znaczeniową. Jeśli ktoś powiedział, że grunt mu się pali pod nogami – wcale nie oznacza, że ktoś akurat trafił na pożar i na nim stoi! Wyrażenie to oznacza, że ktoś czuje się zagrożony, że czuje niebezpieczeństwo. W języku polskim jest mnóstwo takich połączeń wyrazów. Często pewnie słyszycie, że ktoś jest nudny jak flaki z olejem albo że
Podmiot Czym jest podmiot? Podmiot jest wykonawcą czynności. Podmiot nazywa osobę, rzecz, zwierzę czy zjawisko, czyli oznacza to, o czym w zdaniu orzekasz za pomocą orzeczenia. Wczoraj mama ugotowała pyszną zupę. Agnieszka poszła na lodowisko. Wycieczka udała się. Pies Kacpra zaginął. Burza przestraszyła moją siostrę. Jak zapytać o podmiot? O podmiot zapytaj: kto? co? Jaka część mowy może być podmiotem? Rzeczownik w mianowniku, np. Chłopcy poszli na boisko. Gosia czeka
Ile słów jest w języku polskim? Tysiące. Aby choć trochę nad nimi zapanować, trzeba je było jakoś posegregować. Te zbiory zostały nazwane częściami mowy. Zadanie 1. Wypisz z podanych zwrotów czasowniki: pisał jak kura pazurem zrobił z igły widły trząsł się ze strachu zeszła z obłoków na ziemię Z tym zadaniem nie będziesz więc miał najmniejszego problemu. Wystarczy zadać pytanie: co robi?, co się z nim dzieje? Czasowniki to: pisał, zrobił, trząsł się, zeszła. Zapamiętaj! Czasowniki
Zdarzyło mi się kiedyś, podczas oczekiwania na autobus, który miał pojawić się dopiero za trzydzieści minut, myśleć o przyszłych wakacjach. Mimo że była to dopiero połowa marca, wiedziałem już, jak chcę spędzić nadchodzące wakacje. Siedziałem sobie wygodnie na przystanku, od czasu do czasu spoglądając na zegarek. 30–25–18 minut… Jak ten czas się dłużył! Mimo to potrafiłem rozkoszować się doskonałą pogodą; słuchałem swojej ulubionej muzyki na odtwarzaczu MP3. Było po prostu jak
Życie w XXI wieku – ciekawsze i lepsze niż w wiekach poprzednich? Na pewno? Uzasadnij swoją opinię. Pochopnie odpowiadając na to pytanie, napisałabym, że życie w naszych czasach jest o wiele lepsze. Ale po głębszym zastanowieniu dochodzę do innego wniosku. Wydaje nam się, że życie w XXI w. jest o wiele bardziej interesujące. Mamy bowiem komputery, MP4, internet i wiele innych udogodnień, o których naszym przodkom nawet się nie śniło. Ale czy to oznacza, że ludzie
Podróże bohaterów literackich i filmowych – co zmieniły w ich życiu? Podróże… Kto z nas ich nie lubi? Nie dosyć, że są przyjemne, to jeszcze kształcą. W literaturze i filmie często pojawia się motyw podróży. Czy coś one dają bohaterom, czy są tylko zmianą miejsca pobytu? Oczywiście, że dają. I to bardzo wiele. Pierwszy podróżujący bohater, który przychodzi mi do głowy, to Staś Tarkowski z książki W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza. Miał kilkanaście lat, gdy został porwany
Mowa oskarżycielska przeciwko Antygonie. Wysoki Sądzie! Szanowna Ławo Przysięgłych! Zebraliśmy się tutaj, by wymierzyć sprawiedliwość córce Edypa – Antygonie. Dziewczynę tę strażnik pojmał, gdy trupa grzebała, przyprószywszy zwłoki cienką warstwą ziemi. I odprawiwszy konieczny obrządek, grób gładziła. Gdy skrapiała ciało mieszaniną wina, mleka i oliwy, podeszli strażnicy. Ujrzawszy, co czyni, pojmali dziewkę i doprowadzili przed oblicze władcy. Pan nasz, dobry i sprawiedliwy, rozmawiał z poddaną. Córa Edypa nie okazała nawet należnej mu czci. Spokojnie przyznała
Czy słowo „patriotyzm” znaczy dziś dla Ciebie to samo co dla bohaterów Mickiewicza, Sienkiewicza, Żeromskiego? Mickiewicz, Sienkiewicz, Żeromski. Te nazwiska napawają nas dumą. Stworzyli dzieła, które czytamy my, a w przyszłości będą czytać następne pokolenia. Ci autorzy pisali w czasach, gdy Polska była pod zaborami. Ich książki opowiadały o ludziach, dla których patriotyzm był czymś więcej niż ważnym słowem – najcenniejszą wartością w życiu. Czy teraz też tak jest? Czy
Trudne wybory bohaterów literackich. Które popierasz, a które negujesz? Każdy z nas choć raz w życiu musi podjąć trudną decyzję. Wybór szkoły, studiów, przeprowadzka, nowa praca czy wyjazd za granicę – to najczęstsze dylematy współczesnego człowieka. Czytając różne książki, możemy zaobserwować postawy i zachowania bohaterów literackich. Wykreowane postacie, tak jak i my w realnym życiu, również borykają się z problemami i podejmują trudne decyzje. Ale czy te wybory na pewno są słuszne? Jak my zachowalibyśmy się w podobnych sytuacjach?
W obronie bohatera – mowa obronna dotycząca wybranej postaci literackiej. Wysoki Sądzie! Oto ja, Kreon, najjaśniejszy i niepodzielny władca Teb, staję przed Twym majestatem i pragnę obronić się przed postawionym mi haniebnym zarzutem pochopnego skazania na śmierć Antygony. Bogowie i argumenty są po mojej stronie i udowodnię swoją rację. Po pierwsze: jestem pewny, że mój zakaz grzebania zwłok podłego zdrajcy Polinika był właściwy i wcale nie kłócił się z wolą bogów, ponieważ ten zdrajca nie był godzien
Jak współcześni ludzie odnoszą się do zagadnienia śmierci? Przedstaw swój stosunek do tego problemu. W dzisiejszym świecie ludzie boją się śmierci. Boimy się nie tylko śmierci, która przynosi ból fizyczny, ale także tej naturalnej, bezbolesnej. Boimy się nie tylko tego, że my sami umrzemy, ale też lękamy się o życie naszych bliskich. Kiedy umiera ktoś z naszego otoczenia, odczuwamy ból wewnętrzny, i pomimo naszego cierpienia, dopiero od momentu tego wydarzenia zaczynamy zastanawiać się
Które postacie z Zemsty wydają Ci się najbardziej, a które najmniej komiczne? Uzasadnij swoją opinię. Niedawno przeczytałam Zemstę Aleksandra Fredry. Obejrzałam też filmową adaptację w reżyserii Andrzeja Wajdy. Obie wersje – i ta do czytania, i ta do oglądania – bardzo mi się podobały. Komiczne sytuacje, język i zachowania bohaterów rozbawiły mnie do łez. Najbardziej urzekła mnie postać Józefa Papkina. W rolę „rycerza Europy” w filmie wcielił się Roman Polański. Dlaczego Papkin mnie śmieszył? Cóż, nie da
Tę osobę naprawdę podziwiam – forma dowolna. Poznałam ją rok temu. O istnieniu kogoś takiego, jak Beata Pawlikowska dowiedziałam się z telewizji. W wywiadzie opowiadała o programie Zdobywcy i o swojej najnowszej książce W dżungli życia. Miała pogodny głos i ciekawie mówiła, więc usiadłam w fotelu i zaczęłam słuchać. Już po paru słowach pani Beaty polubiłam ją. Od tej chwili moje życie zaczęło się zmieniać. Pewnie zastanawiacie się teraz, dlaczego? Jak ta kobieta, której może wcale nie znacie, wpłynęła
Pan Tadeusz – czytać nie czytać? A może usunąć ze spisu lektur, godząc się na to, że wielu Polaków nigdy nie weźmie go do ręki? Wstęp: sformułowanie tezy Warto przeczytać Pana Tadeusza Kiedy w drugiej klasie gimnazjum moja nauczycielka języka polskiego zadała nam przeczytanie jednego z dzieł Adama Mickiewicza, wszyscy się krzywili, ale nie ja. Zawsze uważałam, że Pan Tadeusz to lektura godna uwagi, ale dopiero teraz mogłam się o tym w pełni przekonać. Rozwinięcie:
Był upalny wrześniowy dzień. Właśnie rozpoczął się kolejny rok szkolny w Gimnazjum w Krzeszowicach. Tomek stał na korytarzu osamotniony i czuł się bardzo niepewnie, ponieważ niedawno przeprowadził się tu z rodzicami. Podczas akademii zauważył, że przygląda mu się grupka starszych chłopców, więc po krótkim wahaniu podszedł do nich. – Cześć… jestem Tomek. – A, więc to ty jesteś ten nowy? Ja mam na imię Adam, a ci dwaj to Michał i Maciek. Nie pękaj, pomożemy ci
Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że poezja baroku to przewaga formy nad treścią? Uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do poznanych wierszy. Nagromadzenie oksymoronów, metafor, długie zdania, których zakończenia nieraz trzeba czekać przez cały utwór. To wszystko sprawia, że w poezji barokowej można się pogubić i… zatracić sens. Uważny czytelnik odczyta jednak z tych barokowych zawiłości ukryte znaczenie, niekiedy bardzo zaskakujące. Przykłady? Sonet Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna zadziwia czytelnika porównaniem zakochanego
Co decyduje o popularności pisarstwa Tolkiena – akcja, nastrój, język, inne elementy? Jakie? Fenomen Tolkiena trwa. I nie można już powiedzieć, że jest on spowodowany odświeżeniem jego powieści poprzez wspaniałą ekranizację Władcy Pierścieni oraz szturm gier komputerowych, których akcja rozgrywa się w Śródziemiu. Cały czas rosną rzesze fanów doskonale znających historię elfów, krasnoludów, hobbitów i ludzi, imiona wszystkich władców Gondoru, krainy stworzonej przez ich ulubionego pisarza. Co tak przyciąga do niezwykłego świata wykreowanego przez J.R.R.
Rozumienie – wyrozumienie – porozumienie – od tego zależą losy świata. Rozwiń myśl Karola Irzykowskiego, pisząc na temat pokonywania barier międzyludzkich. W życiu czekają na nas zadania do wykonania, zagadki do rozwiązania, problemy do rozwikłania. Otumanieni tą ogromną ilością obowiązków, często zatracamy sens życia, zapominamy, po co żyjemy, kogo kochamy, na czym opiera się nasz świat. Nie pamiętamy, jaki życiowy cel obraliśmy. A tymczasem wystarczy na chwilę przystanąć i zastanowić się nad
