DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE
Groteska jako konwencja literacka w Szewcach Witkacego. Groteska to jeden ze sposobów przedstawiania świata, którego poszczególne elementy są nam dobrze znane, ale zestawione ze sobą wydają się trochę śmieszne, nieprawdopodobne życiowo, niemożliwe w takim zestawieniu. Jak w Szewcach Witkacego. Gdyby w kilku zdaniach opowiedzieć treść tego dramatu osobie, która nigdy go nie czytała, wszystko mogłoby się wydawać takie proste i… prawdziwe. W robotniczym środowisku szewców rodzi się bunt przeciwko kapitalizmowi. Szewcy nie chcą rządów arystokracji,
Styl pisarski Żeromskiego Twórczość Stefana Żeromskiego wyróżnia niebywałe bogactwo polegające na wykorzystywaniu barwności i stylistycznej różnorodności języka polskiego. Dla literaturoznawców w równym stopniu wynika to z dobrej znajomości historii języka, dialektów, słowników, ciągłego roztrząsania problemów językowych, jak i z osobowości pisarza. Interesowały go niemal wszystkie aspekty języka: zagadnienia poprawnościowe, słownictwo techniczne, zapożyczenia, szczególnie cenił gwarę, ale też gotów był do tworzenia neologizmów, a wszystko po to, by wzbogacić i odświeżyć język artystyczny, wyzwolić go z konwencji. Z rzadko spotykaną
Ugrupowania poetyckie Grupa Skład Program Skamander nazwa pochodzi od mitologicznej rzeki Skamander, przywołanej przez Wyspiańskiegow Akropolis Julian Tuwim Antoni Słonimski Jan Lechoń Jarosław Iwaszkiewicz Kazimierz Wierzyński Postulat bezprogramowości. Ideał młodości, siły twórczej i przyjaźni ma zastąpić manifesty programowe. Odrzucają patos i wielkie tematy narodowe, mit twórcy – mesjasza, i kult talentu. W poezji dominują nareszcie tematy,czysto poetyckie: wiosna, miłość, radość życia. Futuryści WarszawaKlub Futurystów „Katarynka” Kraków Anatol Stern Aleksander WatTytus Czyżewski Bruno Jasieński Stanisław Młodożeniec
Tragizm, drwina i ironia w prozie polskiej lat 30. Wymień: Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (1934) i Sanatorium pod klepsydrą (1937) Witold Gombrowicz – Ferdydurke (1937) Witkiewicz – Nienasycenie (1930), Jedyne wyjście (1931-1933), Niemyte dusze (1936). Temat sugeruje, że dobierać trzeba przykłady pod kątem takich kategorii, jak: tragizm, drwina, ironia. Tragizm – konflikt wartości lub nieunikniony splot konieczności, które uniemożliwiają bohaterowi jakikolwiek sensowny wybór i nieuchronnie prowadzą do katastrofy. Ironia – właściwość
Motywy katastroficzne na wybranych przykładach z literatury polskiej. Katastrofizm to pesymistyczny sposób myślenia o przyszłości i historii. Głosi zbliżającą się nieubłaganie zagładę wszelkich wartości (upadek kultury, sztuki, a wraz z nimi – całej cywilizacji). W literaturze i sztuce takie pojmowanie dziejów pojawiło się na przełomie XIX i XX w., wyraźnie zaznacza się też w dwudziestoleciu międzywojennym. Uwaga! Katastrofizmu nie należy utożsamiać z określonym prądem literackim – był związany z różnymi poetykami i kierunkami literackimi (naturalizm, symbolizm, ekspresjonizm), jest natomiast jednolity pod
Nowatorstwo Sklepów cynamonowych Co to za utwór? Sklepy cynamonowe są rodzajem ufantastycznionej autobiografii. Wszystkie fakty z życia twórcy zostały wzbogacone przez jego wyobraźnię, toteż światem Sklepów cynamonowych rządzą nie tyle prawa fizycznej rzeczywistości, ile raczej snu i fantazji. Utwór przetwarza mity towarzyszące dzieciństwu pisarza i przekształcone przez jego wyobraźnię. Najważniejszym z nich jest mit ojca, który w żydowskiej rodzinie (a Schulz był Żydem) zajmował wyjątkową, uprzywilejowaną pozycję. Jego losy opisane w Sklepach… zawierają aluzje do postaci oraz
Doktor Tomasz Judym, Cezary Baryka, Zenon Ziembiewicz – porównanie dróg życiowych i postaw Doktor Judym (Ludzie bezdomni) Na jego późniejszą postawę wpłynęło pochodzenie. Urodził się w domu szewca – pijaka. Wykształciła go ciotka. U niej też nie miał luksusów – spał w przedpokoju, uczył się w kuchni. Potem skończył medycynę i wyjechał na praktykę do Paryża. Sukces nie przewrócił mu w głowie, przeciwnie – uważał, że lekarz ma obowiązek pomagać najuboższym. Tuż po studiach przeżywał „etap
Tomasz Judym Pochodzenie społeczne Syn szewca pijaka. Życie w biedzie, przed nim trudna droga do osiągnięcia czegokolwiek. Wykształcenie Nauka u despotycznej ciotki, studia medyczne okupione wieloma wyrzeczeniami, praktyki w Paryżu. Ideały Marzenie o poprawie życia najuboższych – gratisowo leczy biednych, walczy o poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy robotników, chce oczyścić rzekę koło sanatorium w Cisach, pracuje wśród górników w Zagłębiu. Jest niepoprawnym społecznikiem, który wyrzeka się szczęścia osobistego. Cechy
Mityzacja świata w Sklepach cynamonowych Świat wykreowany Schulza jest jednocześnie przestrzenią ukształtowaną w głównej mierze przez mit i symbol. Oznacza to tym samym cofnięcie się w czas dzieciństwa i jego mitologii. Zabieg mityzacji, przypomnijmy, polega na nadawaniu szczególnych, religijnych znaczeń elementom świata przedstawionego. W ten sposób nabierają one symbolicznego wymiaru, stają się składnikami większej całości, pełnej głębokich, dostojnych sensów. Akcja Sklepów cynamonowych dzieje się jak gdyby w innym wymiarze, gdzieś
Kto we poezji dwudziestolecia eksponował kalectwo i ułomność człowieka? Bolesław Leśmian. Poeta zobrazował w ten sposób „heroiczny humanizm”, prawdziwe człowieczeństwo. Kalectwo, ułomność, cielesność służyły Leśmianowi do zupełnie innej filozofii niż turpistom – zresztą o ile oni czerpali z codzienności, i to jej śmieci, odpadów, rupieci, to Leśmian przecież tworzył poetycki świat baśni, ballady, izolował się od „niskiej” rzeczywistości. Kalectwo stało się ważne w Leśmianowskiej relacji Człowiek – Bóg, bo Leśmian
Data narodzin tego ruchu w poezji – a potem literaturze, sztuce, teatrze, to lata dwudzieste naszego wieku. Miejsce – Francja. „Ojcem chrzestnym” – czyli tym, który nadał imię nurtowi, był poeta André Breton. (Choć inni twierdzą, że Apollinaire pierwszy użył tego terminu). Breton w poszukiwaniu czegoś nowego wyszedł od zdobyczy psychoanalizy, od „obszarów podświadomości” odkrytych przez Freuda. I właśnie w sferze podświadomości nowość i odrębność odnalazł Breton, głosząc wolną poezję,
Nowatorski cykl powieściowy W poszukiwaniu straconego czasu złożony jest z następujących tomów: W stronę Swanna (1913), W cieniu zakwitających dziewcząt, Strona Guermantes, Sodoma i Gomora, Uwięziona, Nie ma Albertyny, Czas odnaleziony (1927). Dzieło to, to zarazem wielkie epitafium prozy dziewiętnastowiecznej, jak i początek nowatorskiej prozy XX w. Główna zmiana w narracji powieściowej, którą zastosował Proust dotyczy osi konstruującej i zespalającej bieg narracji. Otóż nie jest nią chronologiczne następstwo zdarzeń –
Czym wyróżnia się akmeizm na tle nowatorskich prądów i tendencji w literaturze dwudziestolecia? Obroną tradycji, piękna i tendencji klasycyzujących. Futuryzm parł do przodu, odrzucał przeszłość w ogóle. Dadaizm proponował przypadkowe składanki z sylab, abstrakcjonizm deformował kształty rzeczywiste, a nadrealizm poszukiwał materii poetyckiej w sferze nieświadomości, snu, halucynacji. Tymczasem akmeizm, powstały ok. 1912 r., chciał bronić ,,czystego piękna”, zamiast drążyć współczesną problematykę, odwoływał się do literackich tradycji, a nazwę swą wywiódł
Jak ukazana jest totalitarna Moskwa w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa? Zacznij: Powieść powstawała w latach 1928-1939, zaś została wydana już po śmierci autora, w połowie lat 60. Akcja powieści toczy się we współczesnej pisarzowi Moskwie (lata 30.), choć nie tylko tam. Powieść łączy bowiem trzy wątki: realistyczny, fantastyczny i historyczny. Rozwiń: Moskwa ukazana zostaje jako miasto paradoksów i absurdów, bardzo nieprzyjazne artystom. Kultura „dekadenckiego” Zachodu jest oficjalnie potępiona przez władzę, ale mieszkańcy tęsknią
Przedstaw Przedwiośnie Stefana Żeromskiego jako powieść otwartych pytań. Zacznij: Powieść powstała w momencie, kiedy jeszcze formowało się państwo polskie. Wynika z obserwacji sytuacji społecznej i politycznej Polski. Rozwiń: Pytania zadawane w powieści dotyczą kwestii wyboru drogi życiowej przez Cezarego Barykę, głównego bohatera. Choć w ostatniej scenie dołącza do maszerujących na Belweder, nie oznacza to, że dokonał już wyboru drogi życiowej. Pytania dotyczą także polityki wewnętrznej i zewnętrznej, która zostanie wybrana przez władze kraju. Przełomową sytuację –
94. Na czym polega mitologizacja rzeczywistości w prozie Brunona Schulza? Najważniejsze dzieła Schulza (który był także świetnym grafikiem!) to Sklepy cynamonowe (ukazały się w 1933 r. dzięki poparciu Zofii Nałkowskiej) oraz Sanatorium pod Klepsydrą (1937). W obu dziełach mamy do czynienia ze światem jakby odrealnionym, niemal nierzeczywistym. Zwyczajny kalendarz czy miotła urastają tu do rangi przedmiotów-symboli o niezwykłej mocy i znaczeniu, zwyczajne wydarzenia urastają do rangi mitycznego zdarzenia. Również miejsca i czas ukazane są w niecodzienny
Skąd się wzięły? Znikomek i Srebroń, Migoń i Jawrzon, Dżananda lub Śnigrobek? „Idą z mroku, na oślep, spiesznie, kolejno”… Gdzie rzecz się odbywa? „W marzeniu moim. puste na przestrzał komnaty (…) Snu próżnia nagle się zaludnia”’. Kim są? A jak ty je widzisz? Znikomek W cienistym istnień bezładzie Znikomek błąka się skocznie Jedno ma oko błękitne, a drugie – piwne, więc raczej Nie widzi świata tak samo, lecz każdym okiem
Motyw krajobrazu wiejskiego, sielsko-anielskiej atmosfery, jaką stwarza wieś, „ciągnie się” w polskiej literaturze od Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. I międzywojnie nie jest wolne od tego sentymentu. Julian Tuwim w wierszu Sitowie rysuje krajobraz wsi z dzieciństwa, miętę nad wodą, zioła, łąki i kwiaty – które są tu słodkimi wspomnieniami z lat beztroski, wolności od „poetyckiego tworzenia”. Józef Czechowicz – jest piewcą wsi lubelskiej, ujmuje jej krajobrazy w sennych wizjach, płynność zdań i słów oddaje nastrój i przywołuje elementy
Dwudziestolecie jest czasem wciśniętym między dwie wojny. A zatem – początek epoki przyniesie literaturę, która wyrasta z doświadczeń I wojny światowej, schyłek zaś prorocze wizje, przeczucia i ostrzeżenia. Wśród powieści ważna jest Na Zachodzie bez zmian – żarliwy protest niemieckiego pisarza Remarque’a przeciw wojnie i zabijaniu. Mord – wprawdzie nie jako wojna, lecz jako rewolucja – jest jaskrawo przedstawiony w Przedwiośniu Żeromskiego. Wiersz pt. Młody żołnierz Apollinaire’a przestrzega i ukazuje psychikę młodego człowieka, który przeżył wojnę. Jest
Czy w ogóle taka prawda istnieje? Czy można choć w przybliżeniu określić, czym naprawdę jest człowiek, co tkwi w jego psychice? Zadaje to pytanie Nałkowska w Granicy. Pisarka stara się znaleźć granicę moralności, której nie można bezkarnie przekroczyć – a przekroczył ją Zenon Ziembiewicz. Pyta też o to, czy jesteśmy tacy, jak o sobie myślimy, czy tacy jakimi widzą nas inni. Być może, prawda jest wypadkową między tym, co subiektywne a tym, co jest „obiektywnym” sądem zbiorowości. Kim