Rom Lektury
Autor Johann Wolfgang Goethe (1749-1832) – pierwszy okres jego twórczości przypada na czas burzy i naporu, to wtedy właśnie powstają ballady oraz słynna powieść epistolarna Cierpienia młodego Wertera. Jego twórczość i osobowość wywarły ogromny wpływ na literaturę europejską. Epoka Preromantyzm. W drugiej połowie XVIII wieku w Niemczech zaistniało zjawisko zwane preromantyzmem. Młode pokolenie, które wówczas doszło do głosu, manifestowało bunt wobec istniejącej sytuacji, wobec zastanego porządku. Młodzi buntowali się przede wszystkim przeciwko
Gatunek – powieść poetycka. Tytuł: Giaur – niewierny, tytułowy bohater – to innowierca w oczach Turków, a akcja rozgrywa się w okupowanej przez nich Grecji. Co się dzieje? Jest to historia miłości Giaura i pięknej niewolnicy Turka Hassana – Leili. Zakochani zamierzają uciec, lecz basza Hassan dowiaduje się o romansie najpiękniejszej żony. Kara za zdradę jest w Turcji okrutna – Hassan topi Leilę w morzu. Zrozpaczony Giaur mści się i zabija Hassana (napada go w wąwozie), po czym
Cechy romantycznych utworów irracjonalizm – skupienie na emocjach, uczuciu Typowe dla tej cechy środki językowe słownictwo nazywające emocje (strach, miłość, żal) wszelkiego rodzaju środki artystyczne podkreślające emocjonalność, ekspresję tekstu: wykrzyknienia (eksklamacje), słownictwo nacechowane emocjonalnie (np. zdrobnienia, zgrubienia), także apostrofy, metafory w składni: zdania urywane, krótkie cząstki, czasem także powtórzenia Przykłady: Grzmijcie bębny, ryczcie działa, Dalej, dzieci, w gęsty szyk!
Faust powstawał w latach 1768–1832. Goethe pisał go niemal przez całe życie. Pierwsza część utworu została wydana w roku 1808, druga – w 1832 (to rok śmierci pisarza). Ten dramat romantyczny jest sumą przemyśleń autora, dziełem przede wszystkim filozoficznym. Tytułowy bohater jest mędrcem, który rozczarował się do wiedzy książkowej. Przez całe dotychczasowe życie studiował księgi, ale nie znalazł dzięki temu odpowiedzi na najważniejsze pytania: o cel i sens życia, o prawa
Ważna jest przede wszystkim jednostka. Pod wpływem romantycznego indywidualizmu w literaturze pojawia się specyficzny typ bohatera – człowiek wybitny, o bogatej psychice, przeżywający rozterki i gwałtowne emocje. Czasem egzaltowany, nadwrażliwy, przesadnie silnie reagujący na otaczający świat. Bohater romantyczny stawia siebie w centrum zainteresowania (egotyzm!). Z przeżywanych przez niego emocji najważniejsze to miłość – zazwyczaj na romantyczny sposób nieszczęśliwa – oraz bunt. Bohater romantyczny chce zmieniać świat, broni wolności – swojej lub innych – ale
Podobnie jak powieść poetycka jest gatunkiem ukształtowanym przez epokę romantyzmu. Za jego twórcę uważa się George’a Byrona, autora dwóch tego rodzaju poematów – Wędrówek Childe Harolda i Don Juana. Nie należy przy tym zapominać, że chociaż to Byron stworzył pierwowzór tego gatunku literackiego, duży wpływ na powstanie poematu dygresyjnego miały również powieści angielskiego pisarza Laurence’a Sterne’a, takie jak Podróż sentymentalna i Tristram Shandy. Na nich częściowo wzorował się Byron, tworząc
Co trzeba pamiętać o wierszu Król Olszyn Goethego? To sztandarowa ballada romantyzmu, której przesłanie można ująć w słowa: popatrzcie – tak naprawdę nie wiadomo, kto widzi prawdziwie – chore dziecko czy racjonalny ojciec! Są na świecie rzeczy niewyjaśnione i należy dopuścić inne niż rozumowe rozwiązania. Utwór może być pomocny przy omawianiu tematów związanych z dyskusją romantyków z klasykami, przy porównywaniu racjonalizmu z emocjonalnym interpretowaniem świata, przy temacie ojca, który traci
Cierpienia młodego Wertera – Johann Wolfgang Goethe Powieść w listach Temat miłość romantyczna, nie akceptowana przez świat, prowadząca do samobójstwa; bunt i cierpienie wrażliwej jednostki jaką jest Werter; weltschmerz (ból świata, choroba wieku) trapiąca młodych epoki. Co jest ważne: Utwór ukazał się w 1774 roku. Wzbudził ogromne zainteresowanie, wręcz skandal, stał się Biblią romantyków – zapoczątkował nowa epokę. Goethe ukazał zupełnie nowy rodzaj miłości, nowy rodzaj bohatera – wrażliwego, czułego, cierpiącego na
Nie ma chyba w literaturze polskiej epoki, której dzieła budziłyby w następnych pokoleniach równie silne, a jednocześnie równie zmienne emocje. W wypadku innych epok, zwłaszcza wcześniejszych, mamy zwykle do czynienia z rozmaitymi typami literackich nawiązań: późniejsi twórcy podejmują charakterystyczne dla minionych czasów motywy, wchodzą w dialog z ich koncepcjami na temat poetyki i roli sztuki, ulegają fascynacji kulturą poprzednich epok, umiejscawiając akcję swoich dzieł w starannie rekonstruowanej rzeczywistości historycznej. Jeśli
Romantyzm niemiecki Kto jedzie tak późno wśród nocnej zamieci? To ojciec z dziecięciem jak gdyby wiatr leci. Chłopczynę na ręku piastując najczulej Ogrzewa oddechem, do piersi go tuli. Mój synu, dlaczego twarz kryjesz we dłonie? Czy widzisz, mój ojcze? Król Olszyn w tej stronie. Król Olszyn w koronie, z ogonem jak żmija! To tylko, mój synu, mgła nocna się zwija. Chodź do mnie, chłopczyno, zapraszam najmilej, Pięknymi zabawki będziem się bawili, Chodź na brzeg,
Cierpienia młodego Wertera To powieść w listach Johanna Wolfganga Goethego, niemieckiego prekursora romantyzmu. Opowiada historię wrażliwego młodzieńca, który wyjeżdża na wieś, by oderwać się od zgnilizny miejskiego życia. Tam poznaje Lottę, narzeczoną Alberta. Jesteśmy świadkami rozwoju burzliwego uczucia. Listy, podarunki, spotkania w pięknych krajobrazach – to rekwizyty i schemat romantycznego romansu. Niestety, nie jest w stanie przezwyciężyć konwenansów. Wybiera samobójstwo z miłości. Powieść stała się biblią romantyków. Wykreowała nowy, romantyczny typ bohatera, a nawet pewien model
Jego rola w literaturze Cieszył się uznaniem i szacunkiem środowiska literackiego w całej Europie – młodzi romantycy (np. Adam Mickiewicz!) pielgrzymowali do Weimaru, by spotkać się z Goethem. Wszechstronna i bogata twórczość Goethego wywarła ogromny wpływ na literaturę niemiecką i europejską. Goethemu zawdzięczamy nowe typy bohaterów literackich – bohatera werterowskiego i bohatera faustycznego. Jego twórczość bardzo silnie oddziaływała na wczesną fazę romantyzmu w Polsce. Jego Cierpienia młodego Wertera, „książka zbójecka” według słów Gustawa z IV cz. Dziadów, wywołały
1. Mit faustyczny, który zaczął się formować u schyłku XVI wieku, zdobywając szybko rangę jednego z najważniejszych mitów nowożytnej Europy, opowiada o dziejach człowieka chcącego żyć pełnią życia. Pierwsza popularna książka o Fauście historycznym, a już obrastającym legendą, przedstawiała go jako postać przenikniętą duchem renesansu i reformacji, wykształconego teologa i humanistę, nie stroniącego wszak od czarnej magii, pragnącego wiedzy, ale i użycia (stąd wziął się jego pakt z diabłem). Przyświecały
Bohater romantyczny jako produkt swojej epoki Takie, a nie inne ukształtowanie postaci literackiej wynika z ideologii epoki. I tak: Pod wpływem bardzo ważnej cechy epoki – romantycznego indywidualizmu – w literaturze pojawia się specyficzny typ bohatera – człowiek wybitny, o bogatej psychice, przeżywający rozterki i gwałtowne emocje. Czasem egzaltowany, nadwrażliwy, przesadnie silnie reagujący na otaczający świat. Ten sam postulat indywidualizmu sprawia, że ważna jest przede wszystkim jednostka – dlatego bohater romantyczny stawia siebie
Faust Goethego jest dziełem przede wszystkim filozoficznym. Zajmuje się zagadnieniami egzystencjalnymi – dotyka tajemnicy życia i śmierci, stawia pytania moralne – o zło i dobro. Pytania nie nowe – ale umieszczone w średniowiecznej scenerii, z motywem szatana i gry o nieśmiertelność, stają się intrygujące. Doktor Faust wyraża jedno z największych ludzkich pragnień – pragnienie wiedzy absolutnej. Chce „dotrzeć do istoty osnowy”, poznać wszystkie tajemnice świata. Stąd wyjątkowa rola i waga
Rękawiczka Schillera Utwór nawiązuje do klimatu średniowiecza – a wiadomo, że była to ulubiona epoka romantyków. Rycerze, turnieje, romanse… Tak jest w Rękawiczce. Z tym że to ballada z pomysłem. W skrócie zdarzenia przebiegają tak: Na turnieju rycerskim popisują się rycerze. W pewnej chwili kapryśna Marta rzuca pomiędzy tygrysy i lamparty swoją rękawiczkę, prowokując rycerza Emroda, by dowiódł swej miłości. Śmiałek – Emrod skacze między bestie i przynosi damie jej własność. Ta już gotowa oddać mu serce i rękę
