Proces spadł na Józefa K. jak grom z jasnego nieba – nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Podobnie jak życie ludzkie – człowiek otrzymuje je nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Wyrok jest do końca nie poznany, a wszelkie pytania w tej sprawie pozostają bez odpowiedzi. Może więc, śledząc dzieje udręczonego Józefa, obserwujemy własny los? W każdym razie akcja słynnej powieści Franza Kafki rozgrywa się w świecie przypominającym
Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: Wyrok, Przemiana (1916), Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maksa Broda, przyjaciela pisarza: Proces (1925), Zamek (1926), Listy do Mileny (1952), Dzienniki 1910-1923 (1954), Listy do Felicji (1967). Epoka XX-lecie międzywojenne Gatunek Powieść-parabola. Gatunek ten, występujący często w Biblii, wykorzystują także pisarze XX w.,
Co się dzieje w powieści Franza Kafki Proces? Książka zaczyna się zupełnie zwyczajnie, tak mogłaby się rozpocząć powieść sensacyjna czy kryminalna. Nigdy jednak czytelnik się nie dowie, pod jakim zarzutem aresztowano bohatera i kto konkretnie mu te zarzuty stawia. Sąd, przed którym ma stanąć Józef K., pozostaje poza jego zasięgiem, wciąż nieznany. Wyrok jest nieodwołalny, przesądzony z góry, mimo braku konkretnych przyczyn i dowodów. Świat przedstawiony w powieści jest jakby
Krótko scharakteryzuj narrację w „Procesie”. W powieści mamy do czynienia z narratorem trzecioosobowym. Jest on medium przekazującym obraz świata. Nie bierze udziału w przedstawianych zdarzeniach, ukazuje je w sposób raczej suchy, niezaangażowany, można powiedzieć „przezroczysty”. Nie wyciąga pomocnej ręki do czytelnika, nie tłumaczy prawideł rządzących „opowiadanym” przez niego światem, choć ten kryje w sobie wiele zagadek i nieścisłości. Wobec przedstawianych zdarzeń i bohaterów zachowuje dystans, niekiedy pozwala sobie na ironię. Nie jest to narrator wszechwiedzący. Często snuje
Wypisz cechy „Procesu” jako powieści-paraboli. Definicja Parabola to dzieło, w którym przedstawione postacie i zdarzenia nie są ważne ze względu na ich cechy jednostkowe, lecz jako przykłady praw rządzących ludzką egzystencją, postaw wobec życia, losu i śmierci. Świat przedstawiony paraboli stanowi zbiór wykładników prawdy filozoficznej czy moralnej. Takie dzieła powinniśmy więc odczytywać na dwóch płaszczyznach: dosłownej (to rozumie się samo przez się) i przenośnej, metafizycznej – ukrytej przed czytelnikiem i wymagającej rozszyfrowania.
Wskaż przykłady absurdu w „Procesie”. • Zacznij od definicji absurdu – przepisz ją ze słownika lub zapisz własnymi słowami. Oto ona: Absurd (łac. rażący uszy, niedorzeczny) w logice jest błędem, w literaturze zaś chętnie wykorzystywaną kategorią estetyczną, sposobem prezentowania świata. Jest posunięciem fikcjonalności dzieła literackiego do granic możliwości, nie naśladuje bowiem rzeczywistości i ukazuje rzeczy, których nie bylibyśmy w stanie zaakceptować w normalnym świecie. Światem przedstawionym nie rządzi logika i często nie może być mowy o przyczynowo-skutkowym łańcuchu
Zaproponuj kilka różnych sposobów odczytania Procesu Kafki. Powieść możemy odczytać: Jako parabolę ludzkiego losu. Jako nowoczesny moralitet. Na sposób egzystencjalny – żyjemy z wyrokiem śmierci w zawieszeniu. Nie wiemy, kiedy zostanie wykonany. Na scenie życia jesteśmy tylko nędznymi aktorami – nie mamy wielkiego wpływu na swoją rolę. Nasze życie na milion różnych sposobów kształtują inni ludzie – a wedle Sartre’a „piekło to inni”. Człowiek, wrzucony w istnienie (to z kolei sformułowanie Heideggera), czuje się zagubiony
Kafkowskie przestrzenie – scharakteryzuj opisy miasta i sądu w „Procesie” i ich sens. Na początku możesz ogólnie scharakteryzować miejsce akcji: rozgrywa się ona w nieznanym, niewiadomym mieście. Prawdopodobnie jest to Praga, w której mieszkał Kafka. Większość wydarzeń dzieje się w nieprzyjaznych, dusznych pomieszczeniach, nie zaś w uroczych ogrodach czy pięknych salonach. Mamy tu labirynty budynków, ciasne mieszkania lokatorskie, sale sądowe, katedrę „bez Boga”. Wszystko dzieje się w półmroku, półcieniu lub w mętnym świetle. Przestrzeń kafkowska to taka, która osacza
Charakterystyka Józefa K. • Uwzględnij koniecznie fakt, że o bohaterze wiemy bardzo niewiele. Nie znamy jego przeszłości, niewiele możemy powiedzieć o jego wyglądzie. To jednak okazuje się nieważne – K. jest współczesnym everymanem, który ma ukazać losy człowieka, absurd istnienia. • Krótko opisz sytuację, w której znalazł się K. Bez wątpienia jest ona dziwna, pozbawiona sensu – dla świata prozy Kafki typowe jest poczucie metafizycznej trwogi. Józef K. został oskarżony i aresztowany, lecz mimo
Proces stanowi znakomitą literaturę podmiotu do prezentacji tematów, takich jak: • śmierć • egzystencjalny lęk • świat jako labirynt • wina i kara • samotność • everyman • przemiany powieści Śmierć Przykład sformułowania tematu: Różne ujęcia tematu śmierci na przestrzeni wieków. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Ujęcie Kafki przedstaw jako pokrewne wobec stanowiska egzystencjalistów. Śmierć jest nieuchronna, stanowi zagadkę, budzi niepokój i człowiek pozostaje wobec niej samotny. Nie ma
Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: • Wyrok, Przemiana (1916), • Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), • Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maxa Broda, przyjaciela pisarza: • Proces (1925), • Zamek (1926), • Listy do Mileny (1952), • Dzienniki 1910-1923 (1954), • Listy do Felicji (1967). Epoka – XX-lecie międzywojenne Utwór zapowiadający tendencje i problemy
Zamek Kafki jako arcydzieło W tej chwili znajdujemy się w nieznanej nam z nazwy wsi, nad którą góruje tajemnicza wieża. Nietrudno się domyślić, z jakim utworem mamy do czynienia: to, oczywiście, Zamek Kafki! Na początku jego lektura nie jest porywająca. Fabuła przedstawia banalne wydarzenie: do wsi, z polecenia mieszkającego w zamku hrabiego, przybywa geometra. Jego postać niemal zupełnie pozbawiona jest indywidualnych rysów – nie ma nawet imienia i nazwiska, pisarz określa go jako K. Ma wykonać pomiary,
Teoretycy literatury dzielą się na tych, którzy uważają, że w odczytaniu dzieła literackiego niezbędna jest znajomość biografii pisarza i na tych, którzy traktują literaturę „bezkontekstowo”, uważając, że broni się sama. W przypadku Kafki, to pierwsze podejście wydaje się być jedynym właściwym. Franz Kafka Życie i twórczość Kafki (ur.1883) były w ogromnej mierze zdominowane przez rodziców, głównie przez despotycznego ojca, który nie był w stanie zrozumieć odmienności syna. Poświęcanie każdej nocy
Zamek nie przypomina swym widokiem rycerskich warowni, tylko zespół niewielkich zabudowań. Jednak już pierwszy rzut oka na okolicę wprawia w zadumę. I przynosi przeczucie, że w miejscowości tej dzieje się coś niepokojącego i dziwnego. Tego w Zamku nie zabraknie: posępnej, zamglonej aury uczucia strachu, niepewności surrealistycznych koszmarów dziwnego splotu zdarzeń Gatunek? Bez wątpienia powieść-parabola. Zamek to jedna z tych książek, które otwierają przed czytelnikiem nieograniczone pole interpretacji dzięki ukrytym warstwom znaczeń. Konstrukcja czasoprzestrzeni i bohatera wskazuje na
Autor Franz Kafka – pisarz pesymistyczny. Jeden z najważniejszych twórców dwudziestego wieku. Zdominowany przez ojca, chory na gruźlicę, niezadowolony ze swojej biurowej pracy, niezdecydowany w sprawie miłości… Kim był? Geniuszem czy cichym urzędnikiem od ubezpieczeń? Z pewnością można go nazwać ofiarą sprzeczności: na przykład – talent artysty a nużąca praca w biurze. Własne marzenia, a silna osobowość surowego ojca. Pragnienie miłości i rezygnacja z małżeństwa. W końcu pochodzenie – Kafka
Tego się naucz! Świat jako labirynt, powieść jako labirynt – to jedne z najbardziej popularnych zagadnień postmodernizmu i doskonały punkt wyjścia do pracy na poziomie rozszerzonym. Koniecznie musisz więc umieć udowodnić, że Kafkowski świat to świat-labirynt. Poza tym na pewno powinieneś umieć streścić dzieje Józefa K., bohatera powieści – i powiązać je z takimi pojęciami jak moralitet, everyman, absurd. Musisz także umieć ukazać Proces jako powieść parabolę (pamiętaj, że tym mianem określa się także
Jak zinterpretujesz wymowę Procesu Franza Kafki? Akcja powieści Franza Kafki przypomina koszmar senny. Rzecz dzieje się w abstrakcyjnym mieście i bez konkretyzacji czasowej. Bohater – Józef K. – budzi się i od obcych urzędników, którzy naszli jego mieszkanie, otrzymuje informację, iż został postawiony w stan oskarżenia. Zaczyna się proces, bez przyczyn i bez dowodów, proces jak fatum – Józef K. nie wie nawet, o co jest oskarżony. Przechodzi fazy buntu
Józef K. Everyman marionetka człowiek samotny człowiek dążący do samowiedzy człowiek przeżywający metafizyczny lęk Bohater tragiczny Everyman Bohater Procesu to człowiek bez tożsamości – pospolite imię, brak nazwiska (jedynie niewiele znaczące K.), żadnych informacji o wyglądzie… Człowiek, który może być każdym. Bohater Procesu uosabia egzystencjalne lęki każdego człowieka, pokazuje uniwersalne postawy wobec losu. Ta zamierzona kreacja współgra z parabolicznym charakterem powieści. Marionetka Pan jest aresztowany, pewnie, ale nie powinno to
Interpretacje powieści Powieść-parabola. Powieść absurdu. Książka o zbiurokratyzowanym świecie. Metafora ludzkiego życia. Studium totalitaryzmu. Powieść o poszukiwaniu samoświadomości. Książka o śmierci i samotności. Powieść-parabola Fabuła Procesu ma znaczenie przenośne, jest ilustracją ogólniejszych praw ludzkiej egzystencji. Różne możliwości odczytania powieści: obraz bezradności człowieka wobec machiny biurokratycznej: urzędów, sądów itp., problem nieliczenia się z jednostką w systemie totalitarnym, osamotnienie człowieka w społeczeństwie, refleksja nad ludzką egzystencją – skazanie na nieuchronną śmierć,
Mini-CV 1883 – narodziny. 1893 – 1901 – nauka w gimnazjum. 1901 – 1906 – studia zakończone zdobyciem tytułu doktora praw. 1908 – początek pracy zawodowej w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od Wypadków. 1909 – debiut literacki. 1912 – 1917 – znajomość i korespondencja z Felicją Bauer. Dwukrotne zaręczyny. 1917 – rozpoznanie choroby: gruźlica. 1920 – 1922 – znajomość i korespondencja z Mileną Jesenską. 1922 – zwolnienie się z pracy. Pobyty w sanatoriach. 1923 – związek z Dorą Diamant, wspólne