Miłość matki
Dym Marii Konopnickiej – syn, młody robotnik fabryki jest dla starej matki całym światem. Codziennie wyczekuje ona jego powrotu z fabryki, przygotowuje obiad, cieszy się wspólnie spędzonymi wieczorami. Któregoś dnia to spokojne życie zostaje przerwane – w fabryce wybucha pożar. Intuicja matki jest nieomylna – ona wie, że straciła ukochane dziecko.
Balladyna Juliusza Słowackiego – matka Balladyny to skromna wdowa mieszkająca w leśnej chatce. Wychowuje dwie córki – złą i dobrą. Skrzywdzona przez okrutną Balladynę, nie przestaje jej kochać. Umiera z zimna, wypędzona z zamku własnej córki.
Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza – mama Krysi, uczestniczki powstania warszawskiego. Przeszukuje gruzy stolicy, rozgrzebuje zwały ziemi, wszystkie pieniądze przeznacza na poszukiwania. Szuka ciała córki. Już nie wierzy, aby Krysia ocalała. Chce jedynie pochować swoje dziecko.
Quo vadis Henryka Sienkiewicza – Poppea – bezlitosna, piękna żona Nerona. Jedynym uczuciem, które łagodziło jej okrucieństwo, była miłość do dzieci. Za wszelką cenę starała się je uchronić przed szaleństwem Nerona. Niestety, mała Augusta i Rufus umierają w dziwnych okolicznościach.
Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego – pani Borowiczowa z pewnością mocno kochała swojego jedynego syna. Ale nie nauczyła samodzielności. Kiedy Marcinek rozpoczyna naukę w szkole, jest egoistycznym, leniwym i mało rozgarniętym ośmiolatkiem. W momencie śmierci matki kończy się szczęśliwy okres dzieciństwa Marcina.
Dawid Copperfield Dickensa – kiedy matka powtórnie wychodzi za mąż, dla Dawida rozpoczyna się bardzo zły okres. Okrutny ojczym całkowicie przejmuje władzę nad chłopcem i jego uległą matką. Najgorszy jednak okazuje się dzień, w którym matka umiera.
Mit o Demeter i Korze – Demeter, grecka bogini urodzaju, z tęsknoty za córką (porwaną przez Hadesa) uśmierciła całą przyrodę. Kiedy jednak Kora powróciła do matki, na ziemi zawitała wiosna.
Uwaga na pozytywistyczne nowele!
Mieszkańcy XIX-wiecznych wsi żyją w takiej nędzy, że śmierć małego dziecka nikogo tu nie dziwi. Siostra Antka, Janko Muzykant umierają z powodu zaniedbania rodziców. Miłość matki nie wystarcza – potrzebna jest jeszcze właściwa opieka.
O czym jeszcze można wspomnieć?
O sądzie króla Salomona – dwie kobiety kłóciły się o dziecko. Salomon, znany ze swych sprawiedliwych, choć zaskakujących wyroków, rozkazał przeciąć dziecko mieczem na dwie połowy. Prawdziwą matką okazała się ta, która wolała zrezygnować z dziecka, niż je skrzywdzić.
O mitycznej Niobe – matce, która była zbyt dumna ze swego licznego potomstwa. Zazdrosna Latona (matka Apollina i Artemidy) zabiła wszystkie jej dzieci, a rozpaczającą Niobe Zeus zamienił w kamień. Niobe jest często wykorzystywana jako symbol matczynego cierpienia.
O trudnej miłości rodziców, których dzieci są narkomanami – aby pomóc dziecku uporać się z nałogiem, trzeba być bezwzględnym i konsekwentnym, czasem nawet okrutnym. To największe wyzwanie dla matczynej miłości.
O matkach dzieci niepełnosprawnych (np. upośledzonych umysłowo) – swoje dzieci kochają ogromną miłością, są pełne pogody i cierpliwości, cieszą się każdym dniem.
O przybranych matkach – adoptujących skrzywdzone, opuszczone dzieci, zakładających rodzinne domy dziecka.
Poeci o matce
Najpiękniejsze, najbardziej intymne wiersze poeci poświęcali właśnie swoim matkom.
Konstanty Ildefons Gałczyński Spotkanie z matką – matka jest pierwszą i najważniejszą nauczycielką dla swego dziecka. Przekazuje wiedzę o najważniejszych prawach rządzących światem. Ta nauka towarzyszy człowiekowi przez całe życie. A gdy matki zabraknie, właśnie w codziennych rzeczach, w małych cudach przyrody można „spotkać” tę najbardziej kochającą nas osobę.
Zbigniew Herbert Matka – matka nie tylko daje życie. Ona nieustannie towarzyszy swemu dziecku, nawet gdy jest ono już dorosłe. Stara się chronić przed złem, zawsze wybacza błędy. Ale o tym dziecko dowiaduje się dopiero wówczas, gdy matki zabraknie.
Adam Ziemianin Matce – polem codziennych zmagań matki jest stół kuchenny i kolejka po zakupy. Mimo wykonywania tak prozaicznych zajęć matka jest najważniejsza, bo bez niej nie istniałby rodzinny dom.
Jalu Kurek Matce – wszystko, co w nas najbardziej wartościowe, przekazane nam zostało przez matkę. Wiersz jest adresowany do matki albo do… rodzinnej ziemi. Bo kto może mówić „z głębi, od korzeni”?
Jerzy Liebert Matce – rozstanie z matką jest smutniejsze niż jesienne krajobrazy, a najwięcej tęsknoty i miłości ma w sobie krótkie słowo „mamo”.
Matka Polka
W czasach wojny, okupacji rola matek jest szczególnie trudna. Muszą nauczyć swoje dzieci nie tylko życia, ale także walki i umierania.
Adam Mickiewicz Do Matki Polki – słynny wiersz – wezwanie do polskich matek. Niewola kraju wymaga, aby dzieci od małego były przyzwyczajane do ciężkiej pracy, bólu, wczesnej, męczeńskiej śmierci. Rola matki jest szczególnie trudna – ma wskazywać nie piękno, ale okrucieństwo świata, uczyć pogardy, a nie miłości.
Juliusz Słowacki Do matki (Zadrży Ci nieraz serce…) – czasem matce trudno zrozumieć decyzje własnego dziecka. Ale kochać go nigdy nie przestanie.
Krzysztof Kamil Baczyński Elegia o… (chłopcu polskim) – wiersz kołysanka wyszeptana… zmarłemu synowi. Dla matki syn zawsze pozostanie małym dzieckiem. Zbyt małym, aby walczyć i żyć w okrutnym czasie wojny.
Cytaty
Nie ma jak u mamy – ciepły piec, cichy kąt.
Nie ma jak u mamy – kto nie wierzy, robi błąd.
Wojciech Młynarski
Jest na świecie przepiękna istota, u której jesteśmy wiecznymi dłużnikami – matka.
M. Ostrowski
W ciemnościach stoi postać matczyna,
niby idąca ku tęczowej bramie.
Jej odwrócona twarz patrzy przez ramię,
a w oczach widać, że patrzy na syna.
Juliusz Słowacki
Matka w związkach frazeologicznych:
- krewny po kądzieli – krewny po stronie matki
- wyssać coś z mlekiem matki – mieć coś wpojone, wrodzone, być do czegoś bardzo przekonanym
Matka w języku
Matka
- opiekuńcza
- kochająca
- łagodna
- wierna
- ufająca
Matką określamy także:
- ojczyznę,
- naszą planetę,
- przyrodę.
Pytanie otwarte – wypracowanie!
- To jest moja mama – portret serio lub z odrobiną humoru.
- Macierzyństwo bywa trudne – przedstaw ten problem na podstawie poznanych lektur i własnych obserwacji.
- Napisz list – laurkę dla swojej mamy. Spróbuj w niebanalny sposób opowiedzieć o swoich uczuciach do niej.
- Literackie portrety matek – wybierz i scharakteryzuj jeden z nich.
Minikonspekt pracy na temat:
Macierzyństwo bywa trudne – przedstaw problem na podstawie…
I Teza:
Macierzyństwo to wielkie szczęście i wielka odpowiedzialność a czasem: ból, trud, cierpienia. Oto dowody.
II Dowody:
- Przykład najważniejszy, ponadczasowy: cierpienie Matki Boskiej nad zmarłym Synem. Utrata dziecka – to największy ból i zagrożenie dla macierzyńskiej miłości.
- Przykład z mitologii: cierpiące nad utratą dzieci Niobe i Demeter.
- Przykład z historii: matki żołnierzy idących walczyć do powstania, na wojnę. Los obarczył je nie tylko cierpieniem i rozpaczą, ale wymaga od nich także męstwa i duchowego wsparcia bohaterów. Tę ideę wyraża wiersz Mickiewicza Do Matki Polki.
- Przykłady ze współczesności. Macierzyństwo to także problemy wychowawcze: lęk o dziecko, zagrożenie narkotykami, przemocą. Lęk o zdrowie. Matki dzieci dotkniętych podobnymi tragediami walczą z reguły z losem. Ale jest to trudne oblicze macierzyństwa.
III Zakończenie:
Najlepiej znam macierzyństwo – jego radości i smutku – dzięki własnej mamie. Mogę zrobić jedno: starać się oszczędzić jej trudu, a pomnażać radości.
Zobacz: