Człowiekowi najbardziej potrzebny jest drugi człowiek. Odnieś się do tej tezy i uzasadnij swoją opinię, przywołując dwa przykłady z wybranych dzieł literackich lub filmowych.

Przykładowe wypracowanie

Człowiekowi nic nie jest w stanie zastąpić drugiego człowieka. On jest mu najbardziej potrzebny, bardziej niż pieniądze, ciekawe wrażenia, sława i spokój.
Człowiek nie może szczęśliwie żyć bez przyjaźni, miłości i bliskości z innymi.
(Sformułowanie tezy. Zwróć uwagę, że nie zostaje ona powtórzona słowo w słowo, tylko sparafrazowana.)

Przykłady potwierdzające tę tezę można by mnożyć. Przywołajmy choćby parę najsłynniejszych literackich kochanków – Romea i Julię. Byli dla siebie tak ważni, że przesłaniali sobie nawzajem cały świat. Zapomnieli o nienawiści wpajanej im od dziecka i o życiowych scenariuszach, które układali dla nich rodzice. Nikt nie był w stanie ich rozdzielić, nawet rodzicielskie zakazy. Mimo iż pochodzili ze skłóconych rodów, potajemnie się spotykali, a nawet wzięli ślub. Kiedy los ich rozdzielił, bo Romea wygnano, także postanowili uczynić wszystko, by być razem. Gdy wskutek tragicznej pomyłki, wezwany do swej uśpionej żony Julii, Romeo wziął ją za zmarłą, postanowił popełnić samobójstwo, gdyż wolał nie żyć niż żyć bez ukochanej. To świadczy o sile uczucia łączącego tę parę i o wielkiej zależności jednej bliskiej osoby od drugiej. Podobnie przebudzona ze snu Julia, gdy zorientowała się, że jej mąż nie żyje, odebrała sobie życie. Czyny Romea i Julii można uznać za desperackie, przemawiają one jednak za tym, iż człowiekowi niezbędny jest drugi człowiek, zwłaszcza człowiek kochany.
Nie tylko wielkie miłości potwierdzają naszą tezę. Przypomnijmy postać sknery i samotnika Ebenezera Scrooge’a z wielokrotnie filmowanej Opowieści wigilijnej Dickensa.

Drugi argument zaczerpnięty z Opowieści wigilijnej. Wprowadzamy, jak chciał temat, drugie dzieło literackie, a zarazem filmowe.
Ów skąpy samotny człowiek, mimo iż szalenie bogaty, był wielce nieszczęśliwy, bo obawiał się zbliżenia do ludzi, a relacje z innymi starał się zastąpić gromadzeniem pieniędzy. Pieniądze jednak nie mogły zastąpić mu ludzi, bo bez nich nie umiał się cieszyć swym bogactwem! Dopiero zmiana nastawienia do świata, w tym do krewnego oraz pracownika, uczyniła go człowiekiem spełnionym i szczęśliwym, beztrosko obchodzącym święta.
Utwory Dickensa i Szekspira, podobnie jak wiele innych dzieł literatury, pokazują wyraźnie, że człowiekowi nic nie jest w stanie zastąpić drugiego człowieka, ponieważ człowiek nie może być szczęśliwy bez innych ludzi.
(Potwierdzenie tezy. Zwróć uwagę, że innymi słowami powtórzona zostaje teza przytoczona na początku rozprawki.)

 

Zanim napiszesz

  • Zastanów się, jaką wybrać formę wypracowania. Słowa: odnieś się do tej tezy i uzasadnij – sugerują, że masz napisać rozprawkę…
  • Teraz jasno sformułuj i przemyśl tezę. Brzmi ona: „człowiekowi najbardziej potrzebny jest drugi człowiek”– zastanów się, czy zgadzasz się z tą opinią.
  • Wymyśl, jak sugeruje temat, dwa przykłady literackie lub filmowe potwierdzające tę tezę.
  • I pisz! Najpierw sparafrazuj tezę, wyraź ją swoimi słowami, nie przepisuj dosłownie tematu.
  • Zadbaj o to, by wypracowanie zachowało cechy rozprawki i by przytaczane przykłady łączyły się ze sobą i nawiązywały do zawartej w temacie wypracowania tezy.
  • Wymyśl efektowne zakończenie, powtarzające tezę, ale nie powtarzające wstępu ani tematu słowo w słowo.

Rozprawka – przydatne zwroty

Forma wypracowania

To rozprawka.
Klasycznie powinna mieć następującą budowę:

1. Teza.
2. Argumentacja.
3. Potwierdzenie tezy.

Argumentacja powinna być najbardziej rozbudowaną i przemyślaną częścią wypracowania.
Poszczególne części rozprawki i poszczególne argumenty powinny się łączyć, logicznie wynikać z siebie. Rozprawka to jedna z najbardziej uporządkowanych form!

 

Jakie inne przykłady z literatury i filmu można było przytoczyć?

  • Można było przywołać postacie trzech muszkieterów znane z powieści Dumasa i licznych adaptacji filmowych. Trzej, a potem czterej muszkieterowie nie mogli żyć bez swej wzajemnej pomocy i przyjaźni. Wyznawali zasadę: „jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. W pojedynkę nie zdziałaliby ni
  • Warto było przywołać bohatera powieści Daniela Defoe – Robinsona Crusoe – ów rozbitek tęsknił za kontaktem z drugim człowiekiem i wielkim pocieszeniem na wygnaniu był dla niego przypadkowo poznany przyjaciel – Piętaszek.
  • Przydatny byłby też przykład przyjaźni dorosłego, zgorzkniałego mężczyzny z dzieckiem. Motyw ten często był eksploatowany w literaturze i filmie. Spotykamy go m.in. w utworze Hemingwaya Stary człowiek i morze czy filmie Jana Sveraka – Kola (o przyjaźni starzejącego się, niezależnego Czecha z małym rosyjskim chłopcem).
  • Można też było przywołać postacie słynnych przyjaciół z polskiej literatury: Wołodyjowskiego, Skrzetuskiego, Podbipiętę i Zagłobę z Ogniem i mieczem.
  • Warto też było odwołać się do innych niż Romeo i Julia słynnych kochanków literatury, np. do Tristana i Izoldy.

Rozprawka – jak zadbać o spójność?

Poszczególne części rozprawki powinny się ze sobą łączyć.

Przykłady zdań wprowadzających argumentację:

  • Przykłady potwierdzające tę tezę można mnożyć…
  • A oto dowody…

Wyrażenia porządkujące argumenty:

  • Po pierwsze, po drugie…
  • Poza tym…
  • Ponadto…
  • Wspomnijmy również o…
  • Przypomnijmy jeszcze…
  • Warto tu przytoczyć…
  • Następnie…
  • Nie tylko…
  • Jednak…

Wyrażenia i zwroty nawiązujące do tezy:

  • Nie tylko… potwierdzają naszą tezę.
  • To świadczy o…

Eksponowanie własnego zdania:

  • W moim przekonaniu…
  • Według mnie…
  • Moim zdaniem…
  • Uważam, że…
  • Sądzę, że…
  • Nie zgadzam się…
  • Potwierdzam…
  • Polemizowałbym z tezą…

Na zakończenie:

  • …pokazuje wyraźnie, że w świetle przytoczonych argumentów…

Rozprawka. Czego nie wolno Ci robić, pisząc rozprawkę?

Za co punkty?

W zakresie tematu

  • Za zgodność tekstu z tematem.
  • Za to, że rozwinięcie odnosi się do tezy przedstawionej w temacie.
  • Za podanie dwóch przykładów filmowych lub literackich wiążących się z tezą.
  • Za wykorzystanie pierwszego przykładu w funkcji argumentacyjnej, tzn. nawiązanie do tezy i argumentowanie.
  • Za wykorzystanie drugiego przykładu w funkcji argumentacyjnej.
  • Za umiejętność porównywania, uogólniania, wnioskowania.
  • Za poprawność merytoryczną, tzn. podawanie prawdziwych faktów, niemylenie imion bohaterów itp.

W zakresie kompozycji

  • Za trójdzielną budowę (zgodną ze schematem rozprawki), z zachowaniem właściwych proporcji, tzn. rozwinięcie (argumentacja) nie może być np. krótsze od wstępu.
  • Za spójność, tzn. obecność wskaźników zespolenia, tzn. sformułowań porządkujących tekst typu: jednakże, ponieważ, po pierwsze, z tego wynika.
  • Za logiczne uporządkowanie, tzn. odpowiednia kolejność części, argumentów.

W zakresie języka i stylu

  • Poprawne pod względem znaczeniowym i frazeologicznym stosowanie słownictwa.
  • Poprawna odmiana i prawidłowe łączenie wyrazów.
  • Poprawność stylistyczna (np. niemieszanie stylów).
  • Styl charakterystyczny dla wywodu argumentacyjnego

Za zapis

  • Za poprawną ortografię i interpunkcję.

 

Zobacz:

Człowiek wobec innego człowieka

Wprowadzamy cytaty. Temat: człowiek.

Człowiek – literacki portret

Człowiek – motyw literacki