Przyroda w poezji Tetmajera to przede wszystkim przyroda górska – krajobrazy Tatr, dolin i górskich widoków stają się źródłem przeżyć i przemyśleń, są już nie tylko przedmiotem opisu, są punktem wyjścia do wniosków natury filozoficznej.
-
Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej
Poeta obserwuje pejzaż tatrzański, jego odczucia przenikają się, lecz dominuje spokój, cisza, poczucie ukojenia. Atmosfera wyciszenia namiętności i cierpień jest skutkiem obrazowania onirycznego (czyli upodabniającego do snu): „drzemie”, „senny”, „cisza”. Widoki ujęte są i zaprezentowane za pomocą obrazowania impresjonistycznego – czyli przy użyciu tęczy pastelowych barw, widziane oczami poety, zaprezentowane jako jego wrażenie: „potok skrzy się i mieni”, „srebrzysto-turkusowa cisza” – zauważamy ulotność tych poetyckich ujęć. Na tym refleksja się nie kończy. Uroda gór przyniosła chwilowe ukojenie, lecz już za chwilę staje się przyczyną nowych pragnień, „tęsknicy i niewysłowionego żalu”.
-
Melodia mgieł nocnych
– rozpoczyna się procesem uśpienia: „Cicho, cicho, nie budźmy śpiącej wody w kotlinie…”, czyli też techniką oniryczną. Tu oczami poety śledzimy zmienność i dynamikę w przyrodzie. Przestrzeń opisana jest w ruchu podobnym do tańca, podmiot liryczny wyraża pragnienie włączenia się w ów wir, zespolenia się z przyrodą, które przyniesie oderwanie się od ziemskich spraw i zbliżenie do tajemnicy istnienia.
-
Evviva l’arte (niech żyje sztuka!)
Tu wynosi sztukę do rangi jedynej trwałej wartości. Przywołany w utworze kult sztuki głosili Przybyszewski i Miriam, a motyw poety ptaka wywodzi się jeszcze z poezji Horacego, trwa przez stulecia w ujęciu Kochanowskiego czy Baudelaire’a. Kojarzy się odbiorcy słynny motyw exegi monumentum – przekonanie o nieśmiertelności poety, którą daje mu jego sława. Twórczość daje artystom wyższość nad „narodem nędznych filistrów”, czyni ich „królami bez ziemi” (podobnie jak w romantycznym micie poety). Przesłanie utworu jest jasne i zawiera się w zdaniu: „jedyną rzeczą wartą cokolwiek na ziemi jest sztuka”.
Zobacz:
Jak Tetmajer kształtuje w swojej poezji obraz nicości i śmierci?