Tag "Kazimierz Przerwa-Tetmajer"
18 stycznia 1940 roku w okupowanej przez hitlerowców Warszawie znaleziono na ulicy bezdomnego nędzarza umarł nie odzyskawszy przytomności […] Czy uwierzycie, że owym bezdomnym żebrakiem, o którym tak niepoetycko pisze w swoim wierszu Tadeusz Różewicz był Kazimierz Przerwa-Tetmajer – niezwykle popularny w epoce modernizmu bard pokolenia dekadentów, bywalec galicyjskich salonów, obiekt uwielbienia wielu dam z towarzystwa? Jeden z kronikarzy barwnego życia cyganerii krakowskiej, Adam Grzymała-Siedlecki tak oto wspomina Tetmajera w
Mini-CV 12 luty 1865 – urodził się w Ludźmierzu. 1883 – Tetmajerowie przenieśli się do Krakowa. 1884 – rozpoczął studia na UJ. 1891 – Poezje, seria pierwsza. 1894 – pracował u Krasińskiego w Heidelbergu, seria druga Poezji. 1895 – podróżował po Europie. 1901 – narodziny syna Kazimierza Stanisława. 1903 – ukazał się pierwszy tom Na Skalnym Podhalu. 1910 – Maryna z Hrubego. 1911 – Janosik Nędza Litmanowski. 1914-1918 – wojnę spędził głównie w Zakopanem, początek
Młoda Polska to – po długim okresie pozytywistycznej niechęci do poezji – epoka wielkiego do niej powrotu. W pozytywistycznej teorii literatury nie było miejsca na sentymenty, a przeciwko poezji mniej lub bardziej zdecydowanie wypowiadali się wszyscy ówcześni wielcy. Po prostu w myśl koncepcji organistycznych i utylitarystycznych literatura miała służyć przede wszystkim kształtowaniu społeczeństwa – wyrażać społeczne tezy i rzeczowo opisywać świat. Do tego zaś najlepiej nadaje się proza. Taka koncepcja literatury nie mogła odpowiadać wszystkim.
Stanisław Przybyszewski (1868-1927) Człowiek legenda – uosobienie stylu bycia cyganerii. Urodził się w wielkopolskiej wsi. Po ukończeniu gimnazjum wyjechał do Berlina na studia medyczne. Studiów nie skończył; uważał chyba tylko na zajęciach z psychiatrii. Poświęcił się za to twórczości literackiej, początkowo niemieckojęzycznej. Bardzo szybko zyskał wielką sławę, stając się postacią kultową w kręgach europejskich dekadentów. Sam także włączył się w berlińskie życie artystyczne. Wraz z Augustem Strindbergiem, Edvardem Munchem i
Uznany i szanowany poeta, którego żywot zakończył się… tragicznie. Syn samobójca, choroba umysłowa, utrata wzroku, wyrzucenie na bruk przez Niemców, śmierć w samotności. Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) Poeta, nowelista, powieściopisarz i dramaturg. Urodzony w Ludźmierzu na Podhalu. W jego rodzinie kultywowane były zarówno tradycje patriotyczne (ojciec walczył w powstaniach listopadowym i styczniowym) jak i artystyczne (matka obracała się w kręgu literackim, cioteczny brat Tadeusz Boy-Żeleński był poetą, kabareciarzem, tłumaczem, a przyrodni brat Włodzimierz, znanym malarzem). Ze względów finansowych w 1883
Tematy charakterystyczne dla literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki, wrony…). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta
Twórczość Tetmajera Jeśli będziesz pisać o wierszach Tetmajera W poezji Tetmajera szukaj dekadentyzmu – zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości poeta często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem. Sprawdź, którego ze sztandarowych postulatów epoki dotyczy utwór. Jeśli piękno, to Tatr – nie zdziw się, jeśli wiersz pejzażowy będzie sławił urodę gór, wówczas też – obok zachwytu naturą – szukaj nastroju dekadenckiego. czy postrzegania świata i człowieka w myśl nastroju dekadenckich, czy
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora „Końca wieku dziewiętnastego”? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Umiejętność odpowiedzi na te pytania zapewni Ci punkty na egzaminie maturalnym. Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc… – oto nastroje,
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora Końca wieku dziewiętnastego? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc … – oto nastroje, które zdominowały poezję Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jednym słowem dekadencja. Wszechobecna
AKADEMIA MATURALNA Przykładowa realizacja wypracowania na poziom rozszerzony z modelem oceniania. Temat: Oblicza końca wieku. Porównaj wiersz Kazimierza Przerwy Tetmajera Koniec wieku XIX i utwór Wisławy Szymborskiej Schyłek wieku. Zwróć uwagę na konstrukcję podmiotów lirycznych wierszy, formę utworów oraz główne przesłanie każdego z nich. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Koniec wieku XIX Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może
AKADEMIA MATURALNA Przykładowa realizacja wypracowania na poziom rozszerzony z modelem oceniania. Temat: Kim jest artysta? Jakie jest jego miejsce w społeczeństwie? Rozważ zagadnienie, wykorzystując wnioski z interpretacji Evviva l’arte! Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Albatrosa Charles’a Baudelaire’a. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 54 Przeczytaj fragment wiersza Kazimierz Przerwy-Tetmajera i odpowiedz, z jakim rodzajem liryki mamy tu do czynienia? List Hanusi Kochany Jerzy mój! Pisę tu stela ten list do tobie, a pisęcy płacę. Świat mię calućki nic nie uwesela, kie w lesie pasę, hnet krowy potracę, bo syćko myślę, kielo nas ozdziela kraju i cy cię tyz jesce zobacę? Kiebyś
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską. Inne możliwe sformułowania tematu Obecność impresjonizmu w znanych Ci dziełach malarskich i literackich. Omów wybrane z nich. Impresjonistyczne przedstawienie świata – odwołaj się do przykładów w malarstwie i w literaturze polskiej. Strategia wstępu Definicja i źródłosłów terminu Impresjonizm jest to nurt w sztuce, głównie w malarstwie, ale pojęcie to dotyczy również literatury. Powstał około 1870 roku i trwał do początków wieku XX. Pojawił się we Francji, a jego
Cechy twórczości Poeta wyrażał typowe dla epoki przełomu wieków nastroje pesymizmu, zniechęcenia, rozpaczy egzystencjalnej, poczucia bezsensu i zwątpienia w powszechnie uznawane wartości i ideały. Przykłady takich wierszy to: Credo, Nie wierzę w nic…, Hymn do Nirwany, Koniec wieku XIX. W jego twórczości bardzo wyraźna jest także fascynacja filozofią Artura Schopenhauera i filozofią indyjską (z niej pochodzi pojawiające się w jego lirykach pojęcie nirwany). Dróg ukojenia bólu istnienia bohater liryczny jego utworów szuka w malowniczej przyrodzie tatrzańskiej i w
Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer Epoka: Młoda Polska Typ liryki: opisowa w pierwszych sześciu strofach (kreacja pejzażu) przechodząca w bezpośrednie wyznanie w dwóch ostatnich zwrotkach, co potwierdzają formy czasownikowe w 1 osobie l. poj. (dwukrotne użycie słowa patrzę) Opis krajobrazu górskiego został wkomponowany w wypowiedź podmiotu mówiącego, która stanowi jakby plan nadrzędny dla prezentowanej wizji pejzażowej, zaznaczając jej subiektywność. „ Ja” liryczne w tekście można utożsamić z samym autorem wiersza. Cechy wiersza:
Test wiedzy z modernizmu 1. Pierwszy tom wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera został wydany w: a. 1900 b. 1894 c. 1891 Odpowiedź: c. Komentarz: Literacki debiut Tetmajera przypada na rok 1891. Datę tę zwykło się uważać za początek modernizmu w Polsce, a to dlatego, że w twórczości poety odnajdujemy większość ówczesnych zainteresowań literackich. Znajdują się tam utwory przynależne do takich nurtów literackich, jak symbolizm, dekadentyzm, impresjonizm, a więc na dobrą sprawę wszystko
Zinterpretuj wiersze Tetmajera Evviva l’arte! i Różewicza Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zwróć szczególną uwagę na stosunek do tradycji poetyckiej (w tym tradycji młodopolskiej) wyrażony w wierszu Tadeusza Różewicza. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy nędzny filistrów naród!
Porównaj ujęcie motywu poety i jego losu w wierszach Evviva l’arte Tetmajera i Serwus, madonna Gałczyńskiego. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy, nędzny filistrów naród! My, artyści, my, którym często na chleb braknie suchy, my, do jesiennych
Cechy wiersza młodopolskiego na przykładzie Suchej limby Tetmajera i Krzaku dzikiej róży Kasprowicza. Oto dwa wiersze czołowych młodopolskich poetów: Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Jana Kasprowicza. Na ich przykładzie możecie dokładnie poznać większość chwytów używanych przez poetów końca XIX wieku. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Schnąca limba U stóp mych dzika przepaść. W ciemnym niebie blady świeci księżyc, podobny wodnej białej lilii, co kielich swój nad ciemne głębiny wychyli. Cicho – grzmot słychać tylko huczącej kaskady. Nad
Ukaż Hymn do Nirwany Kazimierza Przerwy-Tetmajera jako przejaw dekadenckich nastrojów epoki. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Hymn do Nirwany Z otchłani klęsk i cierpień podnoszę głos do ciebie, Nirwano! Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie, Nirwano! Złemu mnie z szponów wyrwij, bom jest utrapion srodze, Nirwano! I niech już więcej w jarzmie krwawiącym kark nie chodzę, Nirwano! Oto mi podłość ludzka kałem w źrenice bryzga, Nirwano! Oto się w złości ludzkiej w błocie ma stopa ślizga,
