Jak wiadomo, obydwaj twórcy szczególnie za sobą nie przepadali. Mickiewicz, który wiele znaczył wśród polskiej emigracji, nie przyjął młodego rodaka życzliwie. Z kolei Słowacki nie zgadzał się z poglądami starszego kolegi. Poeci „pojedynkowali się”, byli jak „dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi”.
Omówmy Prolog. Trzy osoby pojawiają się kolejno na scenie ze swoimi koncepcjami poezji.
- Osoba I – wyraża pogląd Mickiewicza – poezję mesjanizmu, poświęcenia wybitnej jednostki, jaką jest poeta, która to koncepcja przynosi w konsekwencji uśpienie biernego narodu.
- Osoba II – z kolei głosi postulat poezji tyrtejskiej (poglądy części emigrantów). Pozostaje w opozycji do pierwszej teorii, walczy, domaga się aktywności i czynu. Lecz i ta nie jest zwycięska.
- Osoba III – wyraża najprawdopodobniej pogląd Słowackiego. Jest to mit poezji jako „narodowej urny pamięci”, „kufra”, który przechowa wartości narodowe, by wydobyć je i wykorzystać w sposobnej chwili.
Cóż rozgrywa się na szczycie Mont Blanc?
Kordian, umieszczony na szczycie Europy głosi: „jam jest posąg człowieka na posągu świata”. W swoim poetyckim natchnieniu podobny jest do Konrada, podobnie jak tamten, jest w stanie poruszyć kosmos siłą poezji. Lecz wykazuje także słabość, a nawet chwilami komizm takiej postawy. Niezdecydowanie ujawnia się w wahaniu: działać, czy może na przykład rzucić się w „lodowe szczeliny”? Ostatecznie wysuwa propozycję „Winkelrieda”, która choć przypomina mickiewiczowski mesjanizm, stanowczo prezentuje jego realniejszą, bardziej racjonalną wersję.
Szpital wariatów
Doktor o satanicznym wyglądzie prezentuje dwóch wariatów, którzy uosabiają mesjanizm.
- Pierwszy wariat twierdzi, że jest krzyżem, do którego przybito Chrystusa – to on, nieszczęsne drzewo, poświęcił się, by unosić Zbawiciela.
- Wariat drugi, na podobieństwo mitologicznego Atlasa, utrzymuje na wzniesionych rękach niebo. Nie może rąk opuścić, bo wówczas niebiosa zwalą się na ziemię i zniszczą ludzkość.
Obaj obłąkani są mesjaszami i święcie wierzą w swoje posłannictwo. Czy zatem mesjanizm, który głosi Mickiewicz, nie jest przypadkiem teorią obłąkanych?
Zobacz:
Jak oceniasz typ psychologiczny reprezentowany przez Kordiana? Przedstaw dzieje bohatera.
Przedstaw najważniejsze wydarzenia w życiu Kordiana, bohatera dramatu Słowackiego
Jakie tematy poruszone w Kordianie Słowackiego uznasz za najważniejsze?
Omów cechy dramatu romantycznego na przykładzie Kordiana Słowackiego
Skataloguj utwory, w których Słowacki pisze o sobie i swojej poezji.