Roland
Postać legendarna, ale też historyczna: francuski hrabia, siostrzeniec Karola Wielkiego. Razem z nim wziął udział w wyprawie do Hiszpanii w roku 778. Musiał być wielkim rycerzem, skoro w tak młodym wieku otrzymał dowództwo straży tylnej. W wyniku zdrady jego ojczyma, Ganelona, na straż tylną napadli w wąwozie w Pirenejach Saraceni. Przyjaciele Rolanda – Oliwier i Turpin – radzili mu wezwać na pomoc wojska Karola Wielkiego: straży tylnej było tylko dwadzieścia tysięcy, wrogów pięć razy więcej. Mimo to bohater nie zadął w magiczny róg. Bał się, że uznane to zostanie za objaw tchórzostwa, a honor rycerski cenił ponad wszystko. Gdy jednak Roland zobaczył śmierć niemal wszystkich swoich rycerzy, poczuł żal i wyrzuty sumienia. Z całych sił zadął w róg, lecz kiedy Karol Wielki powrócił, zastał zwłoki bohatera na pobojowisku. Pozostało mu jedynie pomścić swego siostrzeńca – w wielkiej bitwie pokonał Saracenów. Później wymierzył też karę zdrajcy Ganelonowi.
Z ideałem średniowiecznego rycerza kłócą się pycha i egoizm Rolanda, ale przed śmiercią bohater przechodzi przemianę. Anonimowy autor Pieśni o Rolandzie nadał tej postaci cechy powagi, dostojeństwa. Opis śmierci cechują patos i hiperbolizacja.
Tristan
Także ten bohater średniowiecznego romansu słynął z rycerskich cnót. Nie lękał się walki z najtrudniejszymi przeciwnikami, nawet olbrzymami czy smokami. Odważny, honorowy, lojalny wobec swego pana – króla Marka… Los kazał mu jednak pokochać żonę króla – Izoldę Jasnowłosą. Przyczyną tego uczucia był napój miłosny, który kochankowie niechcący wypili razem, z jednego kielicha. Zakochani musieli kryć się ze swoim uczuciem. Król początkowo pragnął ich ukarać – Tristana skazał na stos, a Izoldę chciał oddać trędowatym. Później jednak wzruszyła go ich miłość, zwłaszcza gdy znalazłszy śpiących w leśnym szałasie, zobaczył, że między nimi leży miecz – znak czystego uczucia! Tristan – rycerz wierny swemu władcy i honorowy – i Izolda postanowili się rozstać, ale nie mogli zaznać szczęścia. Tristan nawet się ożenił, ale zgodnie z rycerskim kodeksem pozostał wierny swej ukochanej – mówił żonie, że złożył ślub czystości. Gdy umierał, prosił tylko o jedno: o przyjazd Izoldy Jasnowłosej. Gdy żona okłamała go, że żagiel powracającego statku jest czarny – co miało oznaczać, iż ukochana nie przybędzie – umarł z rozpaczy. Zobaczywszy to, zrozpaczona Izolda także umarła. Król Marek kazał ich pochować obok siebie.
Lancelot
Najlepszy z rycerzy króla Artura, słynny z męstwa, niepokonany. Do osiemnastego roku życia wychowywała go ukochana czarodzieja Merlina, Viviana, nazywana także Panią Jeziora. Młodzieniec opuścił ją, by zostać rycerzem na dworze króla Artura. Dokonał wielu znamienitych czynów, między innymi uratował panią na Nohant. Z powodu jego cnót rycerskich i wyjątkowej urody kochały go kobiety, ale serce Lancelota należało tylko do jednej: Ginewry, żony króla. Ich miłość musiała, niestety, pozostać tajemnicą… Lancelot nie jest całkowicie pozbawiony wad. Z powodu grzechów nie ujrzał świętego Graala – po prostu przespał ten moment!
Galahad (Galaad)
Syn Lancelota, kolejny z bohaterów cyklu Opowieści o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu. Podobnie jak ojciec odważny i pełen cnót rycerskich, poszukiwał długo świętego Graala i właśnie jemu dane było zajrzeć do tego niezwykłego naczynia. Przepowiednia mówiła, że Graala odnajdzie najlepszy z rycerzy.
Zawisza Czarny z Grabowa
Nie zachował się żaden polski epos rycerski, a właśnie ten sławny rycerz mógłby być jego bohaterem. Znany nie tylko w kraju zwycięzca wielu turniejów, uczestnik bitwy pod Grunwaldem, poległ w 1428 r. w wojnie węgiersko-tureckiej. Pozostała po nim sława rycerskich zalet i powiedzenie „polegać jak na Zawiszy” – brak wiary w słowo rycerza był bowiem wielką zniewagą!
Cyd
Postać historyczna, lecz także bohater wielu pieśni ludowych, utworów literackich, hiszpańskich i arabskich kronik. W rzeczywistości Rodrigo Ruy Díaz de Bivar, żyjący w XI w., był kastylijskim rycerzem, który zasłużył się w walkach z Maurami. W młodości na dworze Ferdynanda I Wielkiego, później w służbie jego synów. Oczerniony przez wrogów, zmuszony do opuszczenia dworu i skazany na banicję, został dowódcą najemników w armii mauretańskich władców Saragossy. Uosobienie męstwa, honoru i wierności wobec władcy. Dzięki niezwykłej odwadze zyskał sobie miano Cyda – po arabsku „sid” znaczy: pan. Najstarszy znany poemat o nim to anonimowa Pieśń o Cydzie, mniej więcej z 1140 r. W XVII w. Pierre Corneille uczynił go tytułowym bohaterem swojej najsłynniejszej tragedii.
Zobacz:
Przedstaw dwa główne średniowieczne cykle opowieści rycerskich
Na podstawie konkretnych przykładów literackich przedstaw średniowieczne wzorce parenetyczne.
Jakie cechy powinien posiadać idealny rycerz? Odpowiedz na podstawie Pieśni o Rolandzie.
O czym jest najsłynniejszy romans średniowiecza Dzieje Tristana i Izoldy?
Na przykładzie wyglądu i losów Zbyszka z Bogdańca przedstaw obraz polskiego rycerza średniowiecznego