Profetyzm – to przepowiadanie przyszłości, prorokowanie; zjawisko występowania proroków.
Prorocy – to bardzo ważne dla Biblii i historii Izraela postacie. Dla wierzących byli to ludzie, przez których pośrednio przemawiał Bóg. W Izraelu było ich bardzo wielu, odgrywali ważną rolę, nadworni prorocy byli jednymi z najważniejszych doradców króla. Część z nich działała zaś po prostu wśród ludu. Niektórzy w samotności zapisywali objawione przez Boga prawdy. Większość z nich zawierała oprócz Boskich przykazań także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela. Za najważniejszych proroków można uznać:
- Izajasza – który zapowiedział przyjście Mesjasza, a także kres niewoli babilońskiej;
- Ezechiela – którego Księga należy do najbardziej tajemniczych fragmentów Biblii – opis rydwanu Jahwe (zawarta jest w niej zapowiedź budowy drugiej świątyni);
- Jeremiasza – od którego imienia pochodzi słowo „jeremiada” – oznaczające lament i pesymistyczne wizje przyszłości. Taki też nastrój panował w jego pismach;
- Św. Jana – którego Apokalipsa jest niczym innym, jak bardzo szczególnym proroctwem.
- Daniela – którego proroctwa i czyny mieszczą się w księdze jego imienia, to on wyjaśnił znaczenie snu Nabuchodonozora.
Uświadomienie w czasie!
- Homer i Izajasz – żyli w tych samych czasach!
- Kohelet pisał wtedy, gdy w Grecji tworzyli Ajschylos i Safona.
- Ostatnie księgi Starego Testamentu powstały, gdy w Rzymie pisali Wergiliusz i Horacy!
Ponad poziom:
W tradycji literackiej do proroków przede wszystkim chyba nawiązują sermoniści (autorzy kazań). Przykładem – Piotr Skarga i jego Kazania sejmowe ze sławnymi fragmentami zaczynającymi się od słów „Byłbych Izajaszem…”, „Byłbych Jeremiaszem…”.
Również Mickiewicz w Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego wykorzystuje prorockie formy wypowiedzi. Jego dzieło zresztą całe jest wystylizowane na język biblijny. W Dziadach cz. III w Widzeniu ks. Piotra widzimy romantycznego i mesjanistycznego proroka.
Ciekawostka
Co zabawne, opowieść o stworzeniu świata jest elementem świadomości mitycznej, który w naukowej Europie przetrwał chyba najdłużej ze wszystkich. Dopiero odkrycia Karola Darwina i sformułowanie przezeń teorii ewolucji pod koniec XIX wieku ostatecznie sprawiły, że przestano wierzyć w taką genezę wszechświata. Do dziś zresztą na marginesie nauki działają tzw. kreacjoniści, którzy twierdzą, że było tak, jak mówi Biblia…
Zobacz:
Na czym polegało zjawisko profetyzmu – jakie znasz przykłady biblijnych proroctw?