Sprawdź swoją wiedzę ze średniowiecza
Pamiętaj, że w niektórych punktach możesz wybrać kilka odpowiedzi.
1. Za początek średniowiecza przyjmuje się umownie datę:
a) objęcia władzy przez Karola Wielkiego (768)
b) koronacji cesarza Ottona I (962)
c) upadku Cesarstwa zachodniorzymskiego (476)
d) schizmy wschodniej (1054)
2. Koniec epoki średniowiecza łączy się z następującymi wydarzeniami historycznymi:
a) odkryciem Ameryki przez Kolumba (1492)
b) upadkiem Bizancjum (1453)
c) IV wyprawą krzyżową (1202-04)
d) wynalezieniem druku (1450)
3. Które z podanych niżej cech przypisałbyś kulturze średniowiecza:
a) podporządkowanie wzorom świeckim
b) uniwersalizm
c) anonimowość
d) kult dla wartości życia doczesnego
e) dwujęzyczność
4. Teocentryzm to idea dominująca w światopoglądzie średniowiecznym, wyróżniająca się:
a) negacją wartości świeckich
b) stawianiem Boga w centrum zainteresowań człowieka
c) uznaniem Boga za miarę i model wszechrzeczy
d) uznaniem Boga za surowego sędziego wymierzającego karę za grzechy
5. Uznanie człowieka za istotę o strukturze dualistycznej, przeżywającej dramat rozdarcia między pokusami ciała a tęsknotą za życiem wiecznym to pogląd charakterystyczny dla filozofii:
a) św. Franciszka z Asyżu
b) św. Augustyna
c) Tertuliana
d) św. Tomasza z Akwinu
6. Scholastyka to nauka zajmująca się:
a) nauczaniem młodzieży w duchu religijnym
b) uzasadnieniem prawd wiary drogą intuicji
c) uzasadnieniem dogmatów religijnych za pomocą dociekań intelektualnych
d) zastosowaniem zasad Logiki Arystotelesa w udowadnianiu prawd wiary
7. Charakterystyczne cechy stylu romańskiego w architekturze to:
a) grube mury, zaokrąglone kształty budowli
b) ostrołuki
c) ozdobne kolumny i portale
d) strzelistość, wysmukłość
8. Czternastowieczny malarz niderlandzki Hans Memling jest autorem słynnego tryptyku:
a) Pokłon Trzech Króli
b) Sąd Ostateczny
c) Wesele w Kanie
d) Ślepcy
9. Do znanych zabytków sztuki gotyckiej należą:
a) krzywa wieża w Pizie
b) katedra Notre-Dame w Paryżu
c) Zamek Królewski w Warszawie
d) ołtarz Wita Stwosza
10. Słowa:
Chcę poznać Boga i duszę
I nic więcej
pochodzą z:
a) Kwiatków św. Franciszka
b) Legendy o św. Aleksym
c) Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
d) Wyznań św. Augustyna
11. Everyman, czyli „każdy” to bohater:
a) dramatu liturgicznego
b) misterium
c) moralitetu
d) legendy hagiograficznej
12. Słowa:
Synku miły i wybrany,
Rozdziel z matką swoją rany;
A wszakom cię, Synku miły, w swem sercu niosła,
A takoż tobie wiernie służyła.
to fragment:
a) Stabat Mater Dolorosa
b) Posłuchajcie, bracia miła…
c) Bogurodzicy
d) Pieśni o śmierci Bolesława
13. Literatura parenetyczna to:
a) literatura sławiąca wielkie czyny bohaterskie
b) literatura podejmująca kwestie zhierarchizowanego społeczeństwa średniowiecza
c) literatura mówiąca o sprawach ostatecznych
d) literatura kreśląca wzorce osobowe
14. Kwiatki św. Franciszka stanowią przykład:
a) pieśni
b) lamentacji
c) legendy hagiograficznej
d) misterium
15. Która z definicji eposu rycerskiego jest prawdziwa? Epos to:
a) utwór epicki, podniosłym stylem opowiadający o wielkich czynach bohaterskich
b) rozbudowany utwór liryczny sławiący ważne, przełomowe wydarzenia w życiu narodu
c) utwór, którego bohaterowie zostali celowo wyidealizowani
d) utwór rozgrywający się wyłącznie w planie realistycznym
16) Ekskalibur to miecz:
a) Rolanda
b) króla Artura
c) Cyda
d) Lancelota
17. Który z bohaterów epiki rycerskiej poszukiwał świętego Grala?
a) Aleksander Wielki
b) Karol Wielki
c) Parsifal
d) Lancelot
18. Pieśń o Rolandzie opowiada o:
a) wyprawie Karola Wielkiego do Jerozolimy
b) wyprawie Karola Wielkiego do Hiszpanii w 778 roku
c) bitwie tylnej straży wojsk Karola Wielkiego z Baskami
d) bohaterskiej śmierci Karola Wielkiego
19. Motyw śmierci w literaturze średniowiecza był ukazywany przy pomocy:
a) patetycznego opisu
b) alegoryzacji i personifikacji
c) karykatury
d) tańca śmierci
20. Które z wymienionych tematów odnajdziesz w Legendzie o św. Aleksym?
a) motyw surowej ascezy, która miała być oczyszczeniem z wcześniejszych grzechów rozpustnego życia
b) rozdanie majątku ubogim
c) nadprzyrodzone interwencje boskie
d) sławienie Boga poprzez miłość do świata i wszelkiego stworzenia
e) cuda dziejące się wokół relikwii
21. W jakim tekście polskiego piśmiennictwa średniowiecznego zostały zapisane pierwsze słowa polskie?
a) w roczniku wielkopolskim z X wieku
b) w Żywocie św. Wojciecha
c) w Bulli gnieźnieńskiej z 1136 roku
d) w Bogurodzicy
22. W jakim tekście polskiego piśmiennictwa średniowiecznego odnaleziono pierwsze polskie zdanie: „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”?
a) w Kazaniach Świętokrzyskich
b) w Kronice Galla Anonima
c) w tekstach przysiąg sądowych
d) w Księdze henrykowskiej z roku 1270
23. Które z wymienionych poniżej zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego powstały w języku łacińskim?
a) Kronika Galla Anonima
b) Żywot św. Wojciecha
c) Kazania Gnieźnieńskie
d) O zachowaniu się przy stole
24. Która z wymienionych poniżej kronik średniowiecznych jest najmniej wiarygodnym źródłem faktów historycznych, gdyż zawiera nieprawdziwe, zmyślone wydarzenia?
a) Kronika Galla Anonima
b) Kronika Wincentego Kadłubka
c) Kronika Janka z Czarnkowa
d) Historia Polski Jana Długosza
25. Które z wymienionych wydarzeń opisuje kronika Galla Anonima?
a) obronę Głogowa w czasie wojny Krzywoustego z Niemcami
b) podział Polski na dzielnice przez Bolesława Krzywoustego w 1138 roku
c) bitwę z Tatarami pod Legnicą w 1241 roku
d) koronację Władysława £okietka w 1320 roku
26. Która ze średniowiecznych kronik zawiera informację o śpiewanej przez rycerzy pod Grunwaldem Bogurodzicy?
a) Kronika Galla Anonima
b) Kronika Wincentego Kadłubka
c) Kronika Janka z Czarnkowa
d) Historia Polski Jana Długosza
27. Jeden najświetniejszych polskich dziejopisów – Jan Długosz – przebywał na dworze:
a) Bolesława Krzywoustego
b) Władysława £okietka
c) Kazimierza Wielkiego
d) Kazimierza Jagiellończyka
28. Który z podanych niżej tekstów nawiązuje do hierarchicznego modelu społeczeństwa feudalnego?
a) Bogurodzica
b) Satyra na leniwych chłopów
c) Posłuchajcie, bracia miła…
d) Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
29. Podane zostały fragmenty kilku utworów polskiego i europejskiego piśmiennictwa średniowiecznego.
Spróbuj odgadnąć ich tytuły, domyślając się z kontekstu, o jaki tekst chodzi. Wpisz tytuł w wykropkowane miejsce:
a)
Bitwa jest cudowna i wielka. Francuzi walą ciemnymi kopiami. Gdybyście widzieli tyle cierpień, tyle ludzi nieżywych, rannych, okrwawionych! Leżą kupami, twarzą ku niebu, twarzą do ziemi…
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b)
Nieszczęśliwi wstrzymajcie się i jeśli możecie jeszcze, zawróćcie z drogi! Ale nie, droga jest bez powrotu;
już siła miłości was ciągnie i nigdy już nie zaznacie słodyczy bez boleści (…) wypiliście w przeklętym pucharze miłość śmierć!
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
c)
W grzechu się ludzkim kocham,
I tego nigdy nie przeniecham.
Duchownego i świeckiego,
Zbawię żywota każdego, […]
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
d)
Ty, który wchodzisz, żegnaj się z nadzieją…
Na odrzwiach bramy ten się napis czyta […]
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
30. Do jakiego stylu w architekturze średniowiecza nawiązuje Tadeusz Różewicz w podanym fragmencie wiersza?
Bóg
jeż niebieski
nabity na tysiąc iglic wież
katedr banków
ocieka krwią…
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
31. W podanym fragmencie wiersza Stanisława Grochowiaka pt. Chmura pominięte zostało nazwisko średniowiecznego poety — łotrzyka i szydercy. Spróbuj odgadnąć, o kogo chodzi, na podstawie kontekstu. Wpisz nazwisko w wykropkowane miejsce:
A pod kasztanem spał przeziębły………………………………….. ?
Czapka na oczach, butla z mętnym winem -
I chwycił chmurę, chmurą się owinął,
Służyła chmura za ciepłą pierzynę.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
.
Odpowiedzi:
1. c,
2. a,b,d;
3. b,c,e;
4. b,c;
5. b;
6. c,d;
7. a,c;
8. b;
9. b,d;
10. d;
11. c;
12. b;
13. d;
14. c;
15. a, c;
16. b;
17. c;
18. b, c;
19. b, d;
20. b, c, e;
21. c;
22. d;
23. a, b;
24. b;
25. a;
26. d;
27. d;
28. b, d;
29. a. Pieśń o Rolandzie, b. Tristan i Izolda, c. Rmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią,d. Boska komedia;
30. gotyk
31. F. Villon
Zobacz: