Planu wydarzeń

1. Matrymonialne plany pana Piotra.
Pan Piotr, szlachcic, upatrzył sobie na żonę damę z sąsiedztwa. Jak mu się wydawało, kobietę piękną, mądrą i dobrze wychowaną. Nie pałał do niej wielkim uczuciem. O jego matrymonialnych planach zadecydowała chęć wzbogacenia się, przyłączenia do jego majątku czterech wsi przyszłej żony.

2. Intercyza.
Już od pierwszych chwil małżeństwa pan Piotr przekonał się, że jego wybranka to wychowane w mieście rozkapryszone i ślepo zapatrzone w modę stworzenie. Główne punkty umowy przedślubnej, której spisania zażyczyła sobie narzeczona pana Piotra: każdą zimę spędzi w stolicy; kareta na resorach; w razie choroby – wyjazd z Francuzką do miasta; nowy dom; zgoda przyszłego męża na ewentualny rozwód.

3. Droga z miasta do domu na wsi.
Żona modna wzięła ze sobą tyle pakunków, że dla pana Piotra w pojeździe nie starczyło już prawie miejsca. W komfortowej karecie na resorach (której zakup był warunkiem przeprowadzki żony) jechał więc wyjątkowo niekomfortowo – z klatką pod pachą, psem pod nogami, w towarzystwie myszki na łańcuszku, ptaszków, kilkudziesięciu pudełek, pudełeczek i kufrów.

4. Nowa gospodyni.
Nowa gospodyni od razu postanowiła wprowadzić w majątku męża nowe, modne obyczaje. Zaczęła od… lekceważącego traktowania miejscowego księdza i starego służącego. Dalsze plany: stary dworek męża przekształcić w wytworny pałac (sprowadzić najmodniejsze meble, zastawę, obrazy, rzeźby i francuskie książki), przebudować ogród, sprowadzić fachową służbę, kucharzy, zmienić prowincjonalny sposób zachowania i mówienia męża.

5. Załamanie pana Piotra.
Już na samym początku małżeństwa żona modna wpędziła męża w finansowe tarapaty. Zupełnie nie poznawał swojego skromnego, wiejskiego dworku.

6. Przyjęcie z fajerwerkami.
Do nowego domu żona zaprosiła licznych, znamienitych gości. Jedną z atrakcji miały być sztuczne ognie. Zapaliła się od nich stodoła. Jednakże zupełnie nikt (prócz pana Piotra) nie przejął się pożarem. Goście dalej się bawili i podkpiwali z gaszącego ogień gospodarza.

7. Z powrotem do miasta.
Pan Piotr zmuszony był przystać na propozycję małżonki powrotu do miasta. Ale i tu żona modna nie zamierzała żyć mądrzej i oszczędniej. Pan Piotr natomiast skazany był na bezczynne siedzenie w domu. Bardzo żałował swojej decyzji o małżeństwie.

 

Jakie znasz obyczaje szlacheckie, elementy obyczajowości szlacheckiej (na podstawie dotychczas przeczytanych książek, obejrzanych filmów, programów)?

  • staropolska gościnność (gość w dom, Bóg w dom)
  • uczty, kuligi, polowania
  • kobiety obdarzane szczególnymi względami (pojedynki w obronie ich czci)
  • strój szlachecki
  • dwór szlachecki z gankiem i ogrodem

Jakie „zwyczaje” opisuje w satyrze Ignacy Krasicki?

  • ślub nie z miłości, lecz z wyrachowania, czystej kalkulacji, dla korzyści majątkowych
  • intercyza przedślubna
  • z góry przewidziana możliwość rozwodu, uległość męża wobec kaprysów żony
  • prawo kobiety do zachcianek, kaprysów i wydawania pieniędzy, naśladowanie zagranicznej mody

 

Jak cechy gatunkowe satyry zostały wplecione w utwór Ignacego Krasickiego Żona modna.

Najważniejsze cechy bohaterów

Pan Piotr

  • Szlachcic, Sarmata, przywiązany do tradycji i wiary.
  • Świeżo upieczony małżonek (kilka miesięcy).
  • Decyduje się na małżeństwo bez miłości, dla majątku, zachłanny, materialista.
  • Uległy, potulny.
  • Nie wytykał nosa poza swój majątek, nie interesował się tym, co dzieje się na świecie, w mieście.
  • Bohater = narrator, pan Piotr opowiada historię swojej niefortunnej żeniaczki. W relacji ujawnia uczucia, które mu towarzyszą. Jest zrozpaczony, nieporadny, rozżalony. Opisuje żonę, wyolbrzymiając jej cechy, a tym samym podkreślając swoje nieszczęście.

Żona modna

  • Zamożna i piękna szlachcianka.
  • Pogardzała wsią, za to uwielbiała wszystko co wielkomiejskie.
  • Bezmyślnie naśladowała zagraniczną, francuską modę (tak została wychowana, wpojono jej, że modne i nowoczesne są obce wzorce – język, strój, architektura, sztuka).
  • Nie szanowała starszych ludzi (służący Franciszek, pleban), tego, co polskie, odziedziczone po przodkach (obyczaje, rodzina, budynki). Wszelkie przejawy tradycji określała jako przestarzałe, niemodne, świadczące o złym guście, braku wychowania i wykształcenia.
  • Kobieta kapryśna, arogancka, zmienna, pusta, głupia, humorzasta, leniwa.

 

Zarzuty Ignacego Krasickiego wobec szlachty XVIII wieku:

  • bezkrytyczne, ślepe uleganie modzie na cudzoziemszczyznę, snobizm (który doprowadza do bankructwa),
  • zerwanie z dawnymi, dobrymi obyczajami,
  • upadek prawdziwej narodowej tradycji,
  • odejście od zasad wiary i Kościoła (małżeństwo i rodzina nie są już świętością),
  • nieczułość, egoizm, niemoralność, próżność,
  • chciwość, interesowność,
  • naiwność, bezmyślność, głupota,
  • niegospodarność, rozrzutność, otaczanie się bezużytecznymi drobiazgami, bibelotami,
  • brak zapobiegliwości, troski o rodzinny majątek.

 

Zapamiętaj cytat!

Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka.
Wielbi urząd, czci króla, lecz sądzi człowieka.
(Ignacy Krasicki)

Uwaga, archaizmy!
Miałeś problem z dokładnym rozumieniem tekstu satyry? Pamiętaj, że została ona napisana w XVIII wieku. Problem spowodowały zapewne występujące w niej archaizmy, czyli wyrazy (bądź konstrukcje składniowe), które wyszły już z użycia, np.:

  • intercyza (kontrakt, umowa przedślubna regulująca podział majątku między przyszłymi małżonkami),
  • jeszczeć (jeszcze),
  • luboć (chociaż).

Przypomnij sobie pojęcia!

  • Groteska – zabieg w sztuce polegający na przejaskrawieniu, wyolbrzymieniu jakichś cech (postaci, zdarzeń, elementów fabuły).
  • Oświecenie – epoka w historii literatury, kultury w Europie XVIII wieku, głosząca przede wszystkim pochwałę rozumu i wiedzy.

 

Zobacz:

Co możesz powiedzieć o konstrukcji satyry Ignacego Krasickiego Żona modna

Na czym polega oryginalność satyry Żona modna Ignacego Krasickiego?

Jakie wady narodowe krytykuje Ignacy Krasicki w Satyrach?

Jak możesz podzielić satyry ze względu na sposób kreacji świata przedstawionego?

Krzywe zwierciadło satyry jako jedna z metod naprawy „świata zepsutego” w literaturze XVIII w.

Satyry Krasickiego na maturze

Bajki i satyry Krasickiego

Satyra jako gatunek literacki

Satyry Ignacego Krasickiego – trafna obserwacja rzeczywistości czy krytyka polskiego społeczeństwa?

Portret szlachty i polskich obyczajów zawarty w satyrach Ignacego Krasickiego.