Podaj przykłady słynnych polskich dramatów i wskaż ich różnice.

  • „Pierwszy” dramat polskiej literatury (choćby w sensie wagi) to dramat romantyczny.

– oto czołowe przykłady. Był to dramat bliski dramatowi szekspirowskiemu, o otwartej kompozycji, luźno powiązanych scenach, dopuszczający wizję i fantazję – bez jedności miejsca, akcji czy czasu.

  • Wesele – dramat symboliczny Stanisława Wyspiańskiego stał się wielkim wydarzeniem Młodej Polski. Dramat Wyspiańskiego jest nieco pokrewny z romantycznym, w przestrzeń realistyczną wprowadza postacie fantastyczne i sceny wizyjne – ważniejsze niż realistyczne. Lecz największą rolę w dramacie odgrywają symbole, ich wartość jest kluczem do interpretacji utworu.
  • Dramat naturalistyczny. Przykładem jest Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej – tragifarsa obyczajowa, wystosowana przeciw mieszczańskiej kołtunerii (Młoda Polska). Jest to dramat o konwencji realistycznej, szybkiej, spójnej akcji, scenach komediowych, jaskrawo zarysowanych charakterach i prawdopodobnych bohaterach. Naturalizm polega nie tylko na podobieństwie świata na scenie do rzeczywistości, lecz także na eksponowaniu teorii dziedziczności, biologizmu itp.
  • Dramat awangardowy – Szewcy Witkacego (dwudziestolecie międzywojenne). Dramat Witkacego lekceważy wszystkie dotychczasowe konwencje, realizuje natomiast założenia „czystej formy” pisarza. Nie ma tu żadnego naśladownictwa rzeczywistości na scenie, akcja i postacie są zupełnie nieprawdopodobne, w dodatku zamieniają się rolami, przenikają się wzajemnie, używają dziwacznego, utkanego neologizmami, a nawet zwrotami niecenzuralnymi języka. Treści w tradycyjnym znaczeniu nie ma tu i być nie może. Przesłanie utworu wynika natomiast z najdziwaczniejszych operacji formą.
  • Dramat współczesny. Jeśli podamy za przykład Tadeusza Różewicza to znajdujemy się w kręgu, który zrywa z tradycyjną konwencją dramatu, a kontynuuje awangardową myśl Witkacego. To samo można powiedzieć o Tangu Sławomira Mrożka, o dramatach Stanisława Grochowiaka i Witolda Gombrowicza. Są to różne typy dramaturgiczne, nowatorstwo ich polega zaś na tym, że dokonują manipulacji elementami dramatu: przestrzenią, bohaterem, czasem. Scenografię może stanowić jedno krzesło. Bohater może cały czas leżeć w łóżku. Środkami często używanymi są groteska, paradoks, absurd.

Zobacz:

https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-romantyzmu/kompozycja-iii-czesci-dziadow-jako-wzor-dramatu-romantycznego

https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-literatury-xx-wieku-c234-praca-domowa-w-liceum/dulscy-sa-wsrod-nas-swoich-rozwazaniach-odnies-sie-dramatu-gabrieli-zapolskiej-pt-moralnosc-pani-dulskiej

Co oznacza określenie „polski dramat romantyczny”?

Na czym polega nowatorstwo i specyficzny charakter dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza?

Bohater Kartoteki – dramatu Tadeusza Różewicza