Charakterystyka obozu rewolucjonistów na przykładzie wybranej sceny z Nie-Boskiej Komedii.
Wstęp I
Hrabia poznaje obóz rewolucyjny podczas wyprawy przypominającej wędrówkę Dantego po piekle. Odbywa ją w przebraniu. W ten sposób ma okazję z bliska przyjrzeć się obozowi wroga, a także okropnościom rewolucji, która jest triumfem zbrodni.
Wstęp II
III i IV część dramatu ukazują wizję rewolucji, która została ukazana jako symbol zniszczenia wszelkich wartości. Hrabia Henryk, wyruszając do obozu wroga bez obstawy (choć w przebraniu), wykazał się wielką odwagą. Wyruszył w towarzystwie przewodnika, brutalnego człowieka, który cały czas groził mu pistoletem. Oglądane sceny pozwalają mu wyciągnąć wniosek, że rewolucja nie zmieni obrazu świata, nie wypleni zła.
Rozwinięcie
W czasie wędrówki Hrabiego Henryka przez obóz rewolucjonistów, bohater poznaje wroga i wyrabia sobie o nim pogląd. Widział tam np. wyzwolone kobiety głoszące wolną miłość (arystokracja nie była aż tak wyzwolona – wielką wagę przykładała do sakramentu małżeństwa), zabójców królów, rzeźników chełpiących się swoimi zbrodniami, bluźnierców palących krzyże. Są to bardzo różni ludzie, których łączy demoralizacja, pogarda dla uświęconych tradycją wartości i dla wiary katolickiej.
Aby lepiej poznać atmosferę panującą w obozie rewolucjonistów, przyjrzyjmy się bliżej jednej ze scen z części III, w której Hrabia styka się z lokajami i chórem rzeźników.
W tej scenie bohater, prowadzony przez Przechrztę, nierozpoznany przez nikogo, ogląda z bliska obóz arystokratów. Najpierw spotyka członków Klubu Lokai. Lokaje i kamerdynerzy szukają swoich panów. Chcą się na nich zemścić, zgładzić ich. Część z nich już dokonała mordu na swoich arystokratycznych panach i jest z tego powodu rada. Pierwszy lokaj (zwróćmy uwagę na jego prosty, ludowy język) mówi: „Jużem ubił mojego dawnego pana”. Ważne jest tu słowo „dawnego” – rewolucjoniści czują się już wyzwoleni spod panowania arystokracji. Drugi lokaj mówi mu na to, że cały czas szuka swojego barona – najprawdopodobniej po to, by po prostu go zabić. Cieszy się jednak ze specyficznego sukcesu towarzysza; mówi: „zdrowie twoje!”. Na to odzywa się kamerdyner, który wznosi zdrowie całego klubu; wspomina dawny pot i poniżenie, glancowanie butów i strzyżenie włosów swoim panom. Na szczęście rewolucja to koniec tego wszystkiego. W wypowiedzi kamerdynera warto zwrócić uwagę na dwa elementy: do swoich towarzyszy z obozu zwraca się on „obywatele”, co przypomina klimaty komunistyczne. Poza tym mówi „poczuliśmy prawa nasze”.
Przedpokoje, w których zwykle przebywała służba, uważają za więzienie. Zostały one zestawione z salonami, którym chór lokai przypisuje „śmieszności i wszeteczeństwa”.
Dalej Hrabia styka się z chórem rzeźników, których słowa są bardzo okrutne. Rzeźnicy są jeszcze bardziej żądni mordu niż lokaje. Mówią, że wszystko im jedno, czy zarzynają bydło, czy panów… To wyznanie musi budzić grozę. Kieruje nimi tylko żądza zabijania, w przeciwieństwie do lokai, którzy zabijają z chęci zemsty na swoich panach i chęci poczucia się naprawdę wolnym. Nazywają siebie „dziećmi siły i krwi”. Chcą zabijać. Taplać się we krwi. To sprawia im radość. Obojętnie patrzą na cierpienie innych ludzi, nawet tych słabszych. Jest im wszystko jedno, po czyjej stronie walczą, gdyż są tylko najemnikami do zabijania, płatnymi maszynkami – „kto nas powoła, ten nas ma”. Są gotowi zabijać dla panów woły, a dla ludu panów – nie robi im różnicy, czy zabijają człowieka czy zwierzę. Zabijają z przyzwyczajenia, bezrefleksyjnie.
Zakończenie
Te sceny są stylizowane na wzór rewolucji francuskiej (Klub Lokai) i opisu wyglądu piekła u Dantego… Krwawe sceny, ciemny tłum, bezrefleksyjny, chętnie zadający śmierć. Rzeźnikom i lokajom obca jest litość. W scenach z obozu mamy do czynienia z romantycznym frenetyzmem – ukazywaniem grozy, makabry, szału, scen mrożących krew w żyłach.
Zobacz:
Jak Zygmunt Krasiński ukazał rewolucję? Przedstaw jego poglądy na podstawie Nie-Boskiej komedii.
Charakterystyka obozu rewolucjonistów na przykładzie wybranej sceny z Nie-Boskiej Komedii.
Na czym polega nietypowość Hrabiego Henryka jako bohatera romantycznego?
Jaką wizję rewolucji przedstawia Zygmunt Krasiński w Nie-Boskiej komedii?