Faust znakomitą literaturą do tematów o:
- Szatanie i konszachtach z siłami nieczystymi. Taką prezentację wzbogacić może porównanie różnych ujęć diabła w kulturze – uwaga – nie tylko w dziełach literackich, również w podaniach i legendach ludowych. Są to portrety odmienne – rogaty diablik, zawiązujący krowom ogony i inteligentny profesor z Wittenbergi. Tu można sięgnąć do opracowań lub zbiorów ludowych legend (np. Strachy na smugu). Dobrym punktem wyjścia byłby opis biblijny, a uatrakcyjnieniem – fragmenty eposu Johna Miltona pt. Raj utracony – tam szatan otrzymuje niezwykłe portret i rolę.
- Wizerunkach mędrców w literaturze. Postać mędrca nauczyciela pozwala wyjść poza literaturę – szukać wśród prawdziwych biografii – na przykład starożytnych filozofów, którzy nauczali, wędrując po mieście jak Sokrates lub zakładali akademie – jak Epikur. Ciekawą lekturą do takiej prezentacji, a zarazem zestawieniem z Faustem, może być Imię róży Umberta Eco. Postać Wilhelma jest przykładem mędrca – autorytetu i nauczyciela.
- Istocie poznania – wiedzy, pasji, idei, która pochłania bohatera. W takim ujęciu może stanąć Faust obok idealistów nauki, wynalazców, bohaterów pokonujących swoje ograniczenia – na przykład Geist i Ochocki z Lalki czy mitologiczny Ikar, a nawet Odyseusz. Przy takiej prezentacji mniej ważna staje się bowiem dziedzina poszukiwań bohatera – ważniejsza jest pasja i gotowość zapłacenia każdej ceny.
- Magach, czarnoksiężnikach, czarownicach, jasnowidzach w literaturze. Oczywiście Pani Twardowska Mickiewicza, Makbet Szekspira i Mistrz i Małgorzata Bułhakowa kojarzą się naturalnie. Ale warto wyjść poza kanon – sięgnąć na przykład do powieści historycznych Aleksandra Dumasa, który barwnie opisuje domniemanego jasnowidza z czasów panowania Ludwika XVI i Marii Antoniny – Józefa Balsamo zwanego też Cagliostro. Ten człowiek podawał się zresztą za nieśmiertelnego i miał być szczęśliwym posiadaczem eliksiru wiecznej młodości.
- Różnych koncepcjach kondycji człowieka, wiedzy o sobie, świecie, wiedzy o zagadkach istnienia – w literaturę i filozofii. Począwszy od Sokratejskiej koncepcji niewiedzy („Jedno wiem, że nic nie wiem”) poprzez inne definicje filozoficzne, Kartezjusza, Pascala. Trzeba sięgnąć do koncepcji biblijnych – zamieszczonych w Księdze Koheleta i w Psalmach. Można sięgnąć po koncepcję theatrum mundi. Ciekawa mogłaby być konkluzja, że Faust dochodzi do wniosków podobnych jak za ponad sto lat egzystencjaliści – oto sytuacja człowieka, jego los to absurd – totalna niewiedza. Staje więc Goethe obok Sartre’a czy Camusa.
- Zakładach w dziełach literackich. Nie tylko Boga z szatanem – takie dwa ważne przykłady to byłby zakład o Fausta i Hioba. Ale inne zakłady postaci literackich też – o psy gończe w Panu Tadeuszu, zakład o możliwość odbycia podróży – W 80 dni dookoła świata Juliusza Verne’a, zakład o zdobycie kobiety (ten najczęściej przekształca się w wielką miłość, bywa motywem komedii romantycznych), podły zakład więźniów z Innego świata – o Kapitańską Doczkę. Zakład bywa katalizatorem akcji w powieściach przygodowych czy młodzieżowych – w prezentacji maturalnej konieczna byłaby analiza, jaką funkcję spełnia zakład w poszczególnych utworach.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-romantyzmu/podobienstwa-i-roznice-miedzy-faustem-a-typowym-bohaterem-romantycznym