Tag "antyk"
Oprócz Iliady – jakie wielkie eposy stworzyły kultury starożytne? Odyseja Homera (VIII w. p.n.e.) Eneida Wergiliusza (Rzym – I w. p.n.e.) Poemat o Gilgameszu (Babilonia – ok. 2000 lat p.n.e.) Odyseja Homera – opowiada o wędrówce jednego z najprzemyślniejszych Greków – Odyseusza, zwanego z rzymska Ulissesem. 10 lat wracał spod Troi do rodzimej Itaki. Liczne przygody i fortele Odyseusza przejdą do historii, ale jego doświadczenia i przystanki nie są tylko
Jest on uosobieniem sprytu i przemyślności, które często okazują się bronią skuteczniejszą niż potęga wojskowa. Powrót Odyseusza do domu – dziesięcioletnia wędrówka, pełna przygód i niezwykłości, jest nie tylko barwną opowieścią, ale i swoistą metaforą życia ludzkiego i wielkich prawd o naturze człowieka. Z kim można zestawić Odyseusza? Genialny spryciarz Jego imię – szczególnie rzymskie: Ulisses – symbolizuje przebiegłość. Kiedy trzeba, ucieka się do podstępu, a nawet kłamie. Odyseuszowego ducha fortelu odnajdziemy w wielu
Na Odyseję Homera składają się 24 księgi, opowiadające o tułaczce Odyseusza spod Troi do ojczyzny – Itaki. Odyseusz był królem Itaki, mężem wiernej Penelopy, który z przymusu bierze udział w wojnie trojańskiej. Najważniejsze cechy Odyseusza to chytrość i odwaga, często walczy on podstępem, jest najsłynniejszym z wodzów wojny trojańskiej. Sławetny pomysł Odyseusza to fortel z koniem trojańskim i sposób, w jaki pokonał groźnego cyklopa, pozbawiając go jedynego oka. Odyseusz przeżył w czasie drogi powrotnej wiele przygód, m.in. w kraju cyklopów,
Iliada została stworzona na kanwie mitu o jabłku niezgody i dotyczy wydarzeń związanych z wojną trojańską. Eris – bogini niezgody, rzuciła na stół jabłko z napisem „Dla najpiękniejszej”. Trzy boginie: Hera, Atena i Afrodyta, poprosiły Parysa o rozstrzygnięcie sporu, której z nich należy to jabłko przyznać. Parys wybrał Afrodytę, gdyż bogini obiecała mu miłość najpiękniejszej na ziemi kobiety – Heleny. W konsekwencji Afrodyta pomogła Parysowi porwać Helenę do Troi (Parys był synem króla Troi – Priama), a Achajowie pod
Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy? Podobieństwa eposów Pan Tadeusz – podobnie jak Iliada rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a pamiętamy, że Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła. Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (pisany trzynastozgłoskowcem), Homer pisał heksametrem. Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu
Epos był najważniejszym gatunkiem epiki do czasu, kiedy zdominowała ten rodzaj literacki powieść. Później jednak te powieści, które odgrywały szczególnie ważną rolę w życiu narodu, dotyczyły ważnych wydarzeń historycznych lub kompleksowo ujmowały życie danej klasy, nazywano epopejami. W literaturze powszechnej taką powieścią – epopeją jest Wojna i pokój Lwa Tołstoja, Przeminęło z wiatrem Margaret Mitchell czy Buddenbrookowie Tomasza Manna. W literaturze polskiej miano epopei uzyskały sobie takie powieści jak: Chłopi Władysława Reymonta, nazywane epopeją chłopską,
Realizm szczegółu w Iliadzie, na przykładzie opisu tarczy Achillesa Epos Homera zawiera bardzo interesujący opis tarczy, którą na prośbę matki bohatera wykuwa dla Achillesa Hefajstos. Tarcza ta składa się z nałożonych na siebie pięciu okrągłych płyt o coraz mniejszej średnicy. Widoczne pasy ich obwodu zdobi boski kowal dziesięcioma scenami przedstawiającymi wyobrażenie kosmosu, rzeki Okeanos i różnych scen z życia ludzi. Hefajstos rzucił na ogień hartowną miedź oraz cynę, złoto kosztowne i srebro, a potem prędko pochwycił
Epos – to gatunek epicki, wierszowany, który w stylu podniosłym opiewa dzieje mitycznych lub historycznych bohaterów na tle ważnych wydarzeń przełomowych dla danej społeczności. W epopei Homera materię fabularną organizują dwa plany: realistyczny, rozgrywający się w świecie ludzi i ich namiętności, fantastyczny, którego bohaterami są bogowie. Te dwa plany często nakładają się one na siebie, bogowie ingerują w świat ludzkich działań, bywa, że decydują o przebiegu bitwy – to z woli Zeusa Trojańczycy odnosili zwycięstwa po
Zasadnicze różnice w sposobie pojmowania i opisywania rzeczywistości między Iliadą a Odyseją, zupełnie różne zobrazowanie postaci Odysa – jednego z głównych bohaterów obu utworów (jego charakteru, poglądów, poczynań i wypowiedzi), a także drobne, choć wyraźne odmienności w strukturze tzw. porównań homeryckich – jednego z najbardziej charakterystycznych elementów twórczości Homera, powodowały, że od wielu wieków badacze zastanawiają się nad faktycznym autorstwem Iliady i Odysei. Francuscy badacze w wieku XVII wpadli na pomysł, że eposy wywodzą się z twórczości wędrownych śpiewaków. Potem twierdzono,
Zdaniem tym określa się często bohaterów mitologii i wywodzącej się z niej literatury. Prezentuje ona bowiem bogów greckich, którzy są bardzo podobni do ludzi, mają te same pragnienia i namiętności, rywalizują o względy Zeusa, zazdroszczą sobie, knują intrygi, dokonują zemsty, kochają i nienawidzą. Bogów greckich można przekupić, można wpłynąć na ich decyzje. Ludzie zaś często obdarzeni są boskimi właściwościami, są „powiększeni”, przykładem może być Achilles – półbóg, który ma tylko jeden słaby punkt w swoim organizmie,
Jednym z pierwszych i największych zadań mitologii była obrazowa odpowiedź na pytania od zawsze dręczące ludzkość. Jak mity wyjaśniają wielkie tajemnice istnienia Mit o stworzeniu świata Wywodzi istnienie naszego padołu z chaosu. Z chaosu – czyli z jakiegoś wielkiego, bezkształtnego zawirowania kosmicznego, z otchłani, z plątaniny czterech żywiołów: ziemi, powietrza, wody, ognia. Z tegoż chaosu rodzą się pierwsi bogowie (Uranos – Niebo i Gaja – Ziemia), z nich następne pokolenia bogów (szczegółowo dzielących między sobą „specjalizacje” – będą się opiekować
Herakles jest postacią o niezwykle barwnej biografii, pełnej przedziwnych przygód, co dostrzegli producenci seriali filmowych. W efekcie można oglądać na ekranach TV dzieje Heraklesa dzielone na odcinki. Ale na pewno nie tylko z tego źródła znamy jego dzieje. Do tej postaci – dzielnej, silnej, godnej podziwu – nawiązywali nasi wielcy wieszczowie: Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze, Ten młody zdusi Centaury, Piekłu ofiarę wydrze, Do nieba pójdzie po laury. Tak pisał w Odzie do młodości
Pojęcie archetypu zawdzięczamy Carlowi Gustavowi Jungowi. Archetypy to tyle, co pradawne wzorce osób (ról) lub zachowań obecne w świadomości zbiorowej, wyczuwalne przez kolejne pokolenia podskórnie lub intuicyjnie – nie są one bowiem wysysane z mlekiem matki. Archetypy organizują nasze życie, bowiem chcielibyśmy „identyfikować się” z preferowanym przez nas archetypem osób czy konkretnych zachowań. W szerszym znaczeniu można mówić o mitycznych archetypach miłości, zdrady, nienawiści, wierności. Heraklesa można uznać za archetyp
Co to jest mit? Mit – z gr. mythos – słowo, mowa, opowieść. To opowieść narracyjna zwykle przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie, organizująca i wyrażająca wierzenia danej społeczności. Opowiada zwłaszcza o początkach istnienia świata, powstawaniu bogów, ludzi i i mechanizmach rządzących światem. lub wyraża emocje, np. lęk, radość itp. Opowieść przekazywana z pokolenia na pokolenie powoduje, że w danej społeczności wykształca się świadomość mityczna, jednocząca członków tej społeczności. Charakterystyczny dla pierwszych kultur sposób
Antygona jest doskonałym przykładem tragedii klasycznej, ponieważ spełnia wszystkie wymogi stawiane temu gatunkowi. Możemy ją uznać za wzorzec tragedii klasycznej. Tragedia respektuje zasadę trzech jedności. Jedność akcji – jeden wątek – dzieje Antygony i Kreona, brak scen epizodycznych. Jedność miejsca – całość akcji rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach. Jedność czasu – brak luk czasowych, czas fabuły dramatu powinien być taki sam jak czas trwania samego widowiska teatralnego. A przynajmniej akcja dramatu
Epos to główny gatunek epiki do czasu powstania powieści. Jest to rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności. W przypadku Iliady tłem fabuły jest wojna trojańska, natomiast bohaterowie legendarni to np. Achilles, Agamemnon, Parys, Helena, a także bogowie greccy. Źródłem eposu są mity i podania, Iliada np. wywodzi się z mitu o jabłku niezgody. Cechy gatunkowe eposu Inwokacja – czyli rozbudowana apostrofa umieszczona we
Starożytność Nazwa, którą ogarniamy ogrom epok – cały dorobek ludzkości przed naszą erą. Kulturę, sztukę, wreszcie literaturę różnych narodów, jakie zaistniały przed narodzinami Chrystusa, objęto tą właśnie nazwą. Dlatego bez zdziwienia wrzucamy do tygla starożytności różne dzieła i dzieje literatur: Biblię, dorobek starożytnej Grecji i Rzymu, i Dalekiego Wschodu: Babilonii, Egiptu, Japonii itd. I mity greckie, i dzieje Gilgamesza i delikatne, dawne, japońskie haiku – to starożytność. Bajeczna i niezwykle pojemna. Wycinek „obowiązujący” licealistę jest – mniej
Periodyzacja to podział na okresy i podokresy. Epoka starożytna stanowi ogromny przedział czasu – jest to przecież ponad dziesięć wieków różnej kultury, dziejów historii i obyczajów. Należy pamiętać, że w obszarze najbliższym nam geograficznie epokę tę określiły dwie cywilizacje: najpierw świat starożytnej Grecji, potem zaś Imperium Rzymskie. Dlatego oddzielnie mówimy o literaturze greckiej i rzymskiej. Poza tym trzeba wziąć pod uwagę starożytny Wschód: Sumerów, Babilończyków, Asyryjczyków, którzy tworzyli swoje kultury. Obok antyku drugim, równoległym i równie
