Tag "katharsis"
Treść Antygony Na czym polega tragizm Antygony? Antygona jako przykład tragedii klasycznej Budowa dramatu Źródło tragedii Sofoklesa Komu przyznać rację? Kilka słów o bohaterach Treść Antygony Antygona jest córką Edypa a siostrą Polinejkesa i Eteoklesa oraz Ismeny. Sofokles umieszcza akcję tragedii w chwili, gdy obaj bracia już nie żyją. Walcząc o władzę, doprowadzili do wojny – Eteokles nie dopełnił umowy i po roku panowania nie odstąpił tronu bratu Polinejkesowi, a Polinejkes, uzyskawszy w królestwie Argos pomoc, napadł na
Autor Sofokles – jeden z trzech wielkich twórców tragedii greckiej. Żył w V w. p.n.e. (496-406), wtedy tworzył i przyczynił się do ukształtowania klasycznego typu tragedii. Jego najważniejsze dzieła to Król Edyp i Antygona – te są wciąż obecne w repertuarach teatrów, bo stanowią wyzwanie dla najambitniejszych reżyserów. W ciągu 90-letniego żywota napisał Sofokles ponad 120 sztuk! Do naszych czasów przetrwało osiem. Uwaga! Do osiągnięć Sofoklesa zalicza się wprowadzenie na scenę trzeciego aktora. Epoka Antyk V
W starożytności współistniały ze sobą dwie wizje twórcy: rzemieślnika, który stosuje konkretne zasady i „przepisy” na dobrą sztukę i literaturę, oraz artysty szaleńca, który, natchniony Bożą łaską, tworzy arcydzieła. W średniowieczu artyści pozostawali zwykle anonimowi, tworzyli nie dla sławy, lecz na chwałę Bożą. Ważne były nie nazwiska autorów, lecz same dzieła. Renesans wzmacnia rolę artysty. Pojawia się pojęcie poety doctusa – artysty wszechstronnego, gruntownie wykształconego humanisty, obytego w świecie. Warto przywołać Kochanowskiego (np.
TEATR ANTYCZNY (Grecja) NACZELNA IDEA: Fatum rządzi ludzkim życiem. Źródła – święta ku czci Dionizosa, mit. Podstawowe cechy Silna teatralizacja przedstawień – barwne kostiumy aktorów, niepodobne do codziennych ubiorów Ateńczyków, maski symbolizujące postacie, koturny. Poczucie sacrum. Uczestnictwo w teatrze starożytni postrzegają jako obcowanie z bogami. UMOWNOŚĆ – istota teatru. Przestrzeń – cały czas ta sama, rekwizyty potrzebne później są widoczne od początku (np. grób bohatera…). Rzecz rozgrywa się w tym samym miejscu –
Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm? Dla nas antyk – jego kultura literacka – to okres od czasu zapisania pierwszych dzieł po upadek Rzymu. Ogrom czasu, ale też źródło późniejszej europejskiej kultury. Co więcej, przez szereg lat najwyższy autorytet i wyznacznik norm dla twórców literatury. To antyczni poeci i pisarze ustalali założenia, według których należy tworzyć literaturę, wyznaczali jej cele, oceniali artystów. Dlatego antyk stał się
Suma zagadnień Czym jest sztuka? Kim jest artysta? Cele i zadania sztuki. Współczesna sytuacja i prognozy przyszłości. Sztuka – i Ty. Czym jest sztuka? „Dziedzina ludzkiej działalności artystycznej, wyróżniana ze względu na związane z nią wartości estetyczne (zwłaszcza piękno), jej wytwory stanowiące trwały dorobek kultury” – tak brzmi odpowiedź według Słownika języka polskiego. Nazwijmy więc sztuką wszelką działalność ludzi i jej efekty, które służą zaspokajaniu potrzeb duchowych: potrzeby piękna, wzruszenia, refleksji filozoficznej. Sztuka wpływa na
KATHARSIS – dosłownie: oczyszczenie. Jest to kategoria związana z konwencją tragedii greckiej i imieniem Arystotelesa, bowiem właśnie Arystoteles uznał katharsis za główną ideę tragedii. Widz patrząc na odgrywaną tragedię oczyszcza swoją duszę, i osiąga spokój duchowy – czyli doznaje katharsis. Dzieje się to za sprawą przeżycia uczuć litości i trwogi, jakich doznaje widz. Litość wzbudza w widzu nieszczęście człowieka niewinnego, a trwogę nieszczęście człowieka podobnego, takiego, z którym widz się
Wyjaśnij pojęcia mimesis i katharsis z poetyki antycznej, przywołując konkretne przykłady literackie. Co to jest mimesis i katharsis? Mimesis w dosłownym tłumaczeniu oznacza naśladowanie. Co ma naśladować sztuka? Rzeczywistość, musi odwzorowywać prawdziwe życie, kopiować prawdopodobne życiowo sytuacje. Według Pitagorasa najlepszą sztuką naśladującą przeżycia człowieka jest taniec. Inny uczony starożytny – Demokryt – poszukiwał odzwierciedleń życia w naturze, Platon w malarstwie i poezji. Pojęcie mimesis rozwinął Arystoteles w Poetyce. Według niego wszystko, co ukształtowała przyroda, człowiek
Pojęcia związane z antykiem Poetyka To Arystoteles napisał pierwsze dzieło normatywne, w którym ustalał reguły dotyczące literatury. Powiedział raz na zawsze swoim współczesnym i potomnym, które to są gatunki wysokie, a które niskie, jakie cechy musi posiadać epos, a jakie tragedia, czym są pojęcia katharsis, mimesis czy decorum. Swoje dzieło, słynny pierwszy podręcznik dla literatów, zatytułował Poetyka. Można powiedzieć, że to nauka dotycząca norm i mechanizmów tworzenia literatury, zwłaszcza poezji. Dziś nauka ta ma nieco
Reguły obowiązujące w tragedii greckiej 1. Zasada trzech jedności Jedność miejsca – wszystkie zdarzenia rozgrywały się w jednym miejscu (w komnacie, na placu przed pałacem itd.) To, co się działo poza tą przestrzenią, było relacjonowane – np. przez posłańca. Jedność czasu – wszystko musiało odbyć się w jak najkrótszym czasie (w ciągu jednej doby). Dążono do tego, by czas akcji pokrywał się z czasem spektaklu. Jedność akcji – prezentowano jeden wątek akcji, bez rozwijania epizodów
Tragedia – gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji, obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli tragizm. Mówiąc inaczej, bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt tragiczny, a ich czas, działanie są uzależnione od siły wyższej, Fatum. Co to jest „fatum”? Inaczej los lub przeznaczenie. Starożytni Grecy wierzyli, że człowiek ma przypisany z góry, zaprogramowany los, bieg wydarzeń w życiu, których nie da się uniknąć. Właśnie Fatum decydowało o dziejach
Budowa tragedii antycznej Dramat starożytny odznaczał się zupełnie inną budową niż dzisiejsze. Każda z części spełniała określoną funkcję. Ich układ przedstawiał się następująco: prologos (czyli wstęp) – zawierał zapowiedź treści tragedii, parodos (pierwsza część chóru) – informował, jak doszło do konfliktu, epeisodia (epizody) i stasimony (pieśni chóru) – epeisodia zawierały treści akcji, stasimony komentowały to, co zdarzyło się w poszczególnych epizodach. Epeisodiów było zazwyczaj pięć – w czwartym z nich
Podstawę teorii literackiej Arystotelesa stanowi założenie, że poezja jest sztuką mimetyczną, czyli naśladowczą. Sposób naśladowania rzeczywistości dzieli utwory literackie na różne gatunki: epopeja naśladuje za pomocą narracji, tragedia – przez przedstawienie działających osób, a więc w sposób bardziej bezpośredni. Dzięki temu silniej działa na odbiorcę – wywołuje u widza „litość i trwogę”, a następnie wstrząs prowadzący do oczyszczenia (katharsis). Ażeby sztuka teatralna uznana została za tragedię, musi ona spełniać kilka „warunków tragiczności”. Bardzo ważny jest
Znany nam dzisiaj gatunek dramatyczny, podzielony na akty i sceny, różni się całkowicie od tragedii starożytnej. Początkowo tragedia składała się z następujących części: prologos – aktor wygłaszał zapowiedź tragedii, parodos – wejście chóru na scenę i odśpiewanie pieśni, epeisodion – czyli „epizod”, część akcji, stasimon – czyli komentarz chóru, epeisodion – kolejne wydarzenia, stasimon – znów komentarz chóru, kommos – scena lamentu, exodos – końcowa pieśń i wyjście chóru. Zwróć uwagę, że epejsodiony, czyli
MIMESIS w dosłownym tłumaczeniu oznacza naśladowanie. Co ma naśladować sztuka? Rzeczywistość, musi odwzorowywać prawdziwe życie, kopiować prawdopodobne życiowo sytuacje. Według Pitagorasa najlepszą sztuką naśladującą przeżycia człowieka jest taniec. Inny uczony starożytny – Demokryt – poszukiwał odzwierciedleń życia w naturze. Platon natomiast w malarstwie i poezji. Pojęcie mimesis rozwinął Arystoteles w Poetyce. Według niego wszystko, co ukształtowała przyroda, człowiek może naśladować w malarstwie, rzeźbie, poezji, muzyce. W literaturze występują różne gatunki, które różnią się sposobem naśladowania:
Dramat – ważny rodzaj literacki Skąd wziął się dramat? Wywodzi się ze świąt ku czci Dionizosa – boga obfitości, płodnej natury i wina. Były to obrzędy religijnie, lecz obchodzono je hucznie i radośnie: w miastach urządzano wiosną Dionizje Wielkie, na wsiach – zimą – Dionizje Małe. Składano bogu podziękowanie za obfitość plonów i dary przyrody. Podczas tanecznych korowodów miały miejsce występy męskich chórów, przewodził im Koźlarz – swoisty przewodnik wchodzący w
Autor Sofokles – jeden z trzech wielkich twórców tragedii greckiej. Żył w V w. p.n.e. (496-406), wtedy tworzył i przyczynił się do ukształtowania klasycznego typu tragedii. Jego najważniejsze dzieła to Król Edyp i Antygona – te są wciąż obecne w repertuarach teatrów, bo stanowią wyzwanie dla najambitniejszych reżyserów. W ciągu 90-letniego żywota napisał Sofokles ponad 120 sztuk! Do naszych czasów przetrwało osiem. Do osiągnięć Sofoklesa zalicza się wprowadzenie na scenę trzeciego aktora. Tło epoki Antyk. V
Gdybyś chciał zabawić się w dramaturga i stworzyć dzieło ściśle według norm obowiązujących w tragedii greckiej, obowiązuje Cię reguła trzech jedności: Całą akcję zdarzenia należy umieścić w jednym miejscu – może to być sala gimnastyczna albo szkolne schody – ale już nigdzie poza tym terenem. W dramacie antycznym to, co się działo poza tą przestrzenią, było relacjonowane – np. przez posłańca. TO JEDNOŚĆ MIEJSCA Wszystko musi rozegrać się w jak
